Kantens, Kerkhofsweg 2 - Vituskerk

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Vituskerk
Genootschap:	PKN Hervormd
Provincie:	Groningen
Gemeente:	Het Hogeland
Plaats:	Kantens
Adres:	Kerkhofsweg 2
Postcode:	9995PL
Sonneveld-index:	00961
Jaar ingebruikname:	13 e
Architect:
Huidige bestemming:	Buiten Gebruik
Monument status:	Rijksmonument 23456

Geschiedenis

Prachtige historische kerk met unieke toren. Buiten gebruik gesteld voor reguliere kerkelijke vieringen..

Regelmatig wordt deze kerk Antoniuskerk genoemd. Dat is niet juist. Er was hier wel een Antoniusvicarie, maar de kerk van Kantens was van oudsher gewijd aan de H. Vitus en mag die naam nog altijd dragen. Rond 1100 is er voor de - toenmalige katholieke - Antoniuskerk een zandstenen doopvont gemaakt. Na de reformatie verdween de doopvont, onder andere als bloembak naar de tuin van de adellijke familie Lewe van de Klinkenborg. Na de afbraak van de borg kreeg de vont een plek in de tuin van de boerderij, die op die plek verrees. Later kwam de doopvont in het Groninger Museum terecht. Zondag 24 september 2006 was de doopvont weer terug in de dorpskerk van Kantens. Die dag was er een bijzondere kerkdienst ter afsluiting van het SoW-proces van de Hervormde gemeente Kantens-Stitswerd en de Gereformeerde kerk van Kantens. Het Huss-orgel van de Vituskerk is in het najaar van 2007 gerestaureerd. Na 190 jaar zwijgen mag het rugpositief eindelijk ook weer meedoen. Op 20 oktober 2007 is het orgel feestelijk weer in gebruik genomen. (56-06/57-07/59-08/60-08). In de kerk staat een fraai gesneden preekstoel, met houtsnijwerk van de beroemde Groningse houtbewerker Caspar Struiwich. Ook de zijpanelen van de orgelgaanderij zijn van zijn hand. Het orgel is een van de oudst bewaarde instrumenten uit de bouwtijd: 1663. In 1986 werd het hoofdwerk gerestaureerd en in 2007 het rugwerk. Het orgel heeft grote bekendheid verworven in binnen- en buitenland. Het orgel is op aanvraag te bespelen via de orgelcommissie, Martin Sprenger (martin.sprenger@hetnet.nl). Boven op het orgel heeft tot aan de grote kerkrestauratie van 1958 de engel met de bazuin gestaan. Doordat het tongewelf werd vervangen door het huidige (authentieke) troggewelf kreeg de engel een plaats boven de oostingang.

2022 - In de Anthoniuskerk in Kantens werd op 16 oktober een bijzondere dienst gehouden. De kerkelijke gemeente kreeg 201 jaar geleden door koninklijk ingrijpen de kerk terug. Deze “teruggaaf” vond plaats nadat de gemeente door wanbeheer in de schulden en failliet was verklaard. Kerkgebouw en toebehoren werden gekocht door een geldschieter die er een paardenstal van wilde maken. Predikant en kerkenraad stuurden een smeekschrift naar Koning Willem I die vervolgens de kerk terugkocht van de geldschieter en het gebouw weer aan de kerkenraad ter beschikking stelde. Deze dienst wordt elke 50 jaar gehouden.
(Bron:Contactbrief 152/2023)

Monumentomschrijving Rijksdienst

HERV. KERK en TOREN op enigszins verhoogd kerkhof. Rechtgesloten kerkgebouw bestaande uit een 13e eeuws oostelijk gedeelte bij een wat ouder westelijk gedeelte waar de zevenhoekige zware toren is ingebouwd. In het westelijk gedeelte gesneden draagstenen van baksteen. De oostelijke gevel heeft 17e eeuwse details. Twee 17e eeuwse ingangspoortjes. In de kerk 17de eeuwse koorafsluiting en tochtportaal; preekstoel met trap, achterschot en klankbord uit 1741, doophek, rococo-avondmaalstafel; aan de preekstoel koperen kaarsenarm; gesmede doopbekkenhouder; orgelkas met rugpositief. Orgel uit 1661. Verscheidene zerken 17de eeuw en jonger. Klokkenstoel met gelui van twee klokken, waarvan één van een anonieme gieter, 1437, diam. 110 cm. en één van J. Balthasar, 1660, diam. 100 cm. Mechanisch torenuurwerk Firma J.F. Weule, geleverd door Gebr. van Bergen te Midwolda, 1913.