Handelingen

Katwijk aan Zee, Voorstraat 81 - Nieuwe Kerk

Uit Reliwiki


Bezig met het laden van de kaart...
Algemene gegevens
Naam kerk: Nieuwe Kerk
Genootschap: PKN Hervormde gemeente Katwijk aan Zee
Provincie: Zuid-Holland
Gemeente: Katwijk
Plaats: Katwijk aan Zee
Adres: Voorstraat 81
Postcode: 2225EM
Inventarisatienummer: 02403
Jaar ingebruikname: 1886
Architect: Jesse, H.J., Leiden
Huidige bestemming: hervormde kerk
Monument status: Rijksmonument 23539


Geschiedenis

Buitengewoon belangrijke grote Protestantse kerk met toren. Hoogtepunt van neorenaissance Hervormde kerkbouw in het laatste kwart van de negentiende eeuw. Hoofdwerk van architect Jesse. 1600-1800 zitplaatsen

Eén van de (weinige, nog bewaarde), grootste, monumentale Hervormde kerken uit de periode 1850 - 1950. De kerkelijke gemeente heeft een Gereformeerde Bond signatuur.

Dat in de geschiedenis van het bouwen de bouwkosten flink overschreden worden is van alle tijden. Ook bij de bouw van de Nieuwe Kerk is dit het geval, zoals blijkt uit het artikel in de Schiedamsche Courant (zie onder afbeeldingen-publicaties). In het artikel worden de kwistig aangebrachte versieringen gehekeld en wordt gesuggereerd dat het de architect in elk geval ten goede komt omdat die vijf percent van de bouwkosten geniet.

De heer Trinthamer uit Schiedam, die het werk voor fl. 78.000,-- heeft aangenomen, kan het werk voor die prijs niet afmaken. Daar het contract niet rechtsgeldig blijkt te zijn wordt hij ontslagen van zijn verplichtingen en neemt adviseur Kok het werk over. Er is voor fl. 60.000,-- verwerkt maar om het werk te kunnen afmaken is volgens een begroting nog eens fl. 45.000,-- nodig. Blijkt echter dat dit nog te weinig is en nog eens fl. 30.000,-- nodig is. Dus de bouwkosten worden bijna twee maal zo hoog.

opname 02-03-2010 foto. André van Dijk. Veenendaal.
opname 02-03-2010 foto. André van Dijk. Veenendaal.

Monumentomschrijving Rijksdienst

Kruiskerk in neorenaissancetrant, gebouwd in 1886-1887 naar ontwerp van de Leidse architect H.J. Jesse. Het exterieur toont een zeer verzorgde baksteenarchitectuur met toepassing van natuurstenen sierdelen o.a. bij de puntgevels op de eindfacades, de portalen en de geblokte hoekpilasters. Ingebouwde toren met op de hoeken door obelisken gemarkeerde, balustrade en slank, stenen achtkant met ingezwenkte spits en topkoepeltje. Het witgepleisterde interieur heeft een ziende houten bekapping met korbelen en een integraal bewaarde inventaris in goed gesneden neorenaissancevormen, preekstoel met omtuining, gestoelten, banken en smeedijzeren lichtkronen. Orgelkas in 1822 door J.D.Nolting gemaakt voor de Broederkerk te Nijmegen. In 1887 naar Katwijk overgeplaatst en in gewijzigde vorm bewaard gebleven. Klokkenstoel met gelui bestaande uit een klok van W. Wegewaert, 1594, diam. 120,3 cm en een klok van een anonieme gieter, 1857, diam. 45,5 cm.

Orgel

Het (zeer grote) orgel is in 1982-1983 gebouwd door de firma J.L. van den Heuvel (Dordrecht).

Dispositie
  • Grand Orgue (manuaal 2): Montre 16' - Bourdon 16' - Principal 8' - Flûte harmonique 8' - Flûte à cheminée 8' - Salicional 8' - *Grosse Quinte 5⅓' - Prestant 4' - *Grosse Tierce 3 1/5' - Flûte à bec 4' - *Quinte 2⅔' - *Septième 2 2/7' - Doublette 2' - *Fourniture 2' 5 r. - *Cymbale ⅔' 4 r. - *Cornet 8' 5 r. sup. - *Bombarde 16' - *Trompette 8' - *Clairon 4'.
  • Positif (manuaal 1): Montre 8' - Bourdon 8' - Quintaton 8' - Prestant 4' - Flûte douce 4' - Nasard 2⅔' - Doublette 2' - Quarte 2' - Tierce 1 3/5' - Larigot 1⅓' - Septième 1 1/7' - Piccolo 1' - Sesquialtera 2⅔' 2 r., vanaf f - Plein-Jeu 1' 5 r. - *Basson 16' - *Trompette 8' - Cromorne 8' - *Clairon 4' - Trémolo.
  • Récit expressif (manuaal 3): Quintaton 16' - Cor de nuit 8' - Flûte traversière 8' - Viole de Gambe 8' - Voix céleste 8', vanaf c - Prestant 4' - Flûte octaviante 4' - Viole d'amour 4' - *Nasard 2⅔' - *Octavin 2' - *Carillon 1' 1-3 r. - *Plein-Jeu harmonique 2⅔' 3-6 r. - *Basson 16' - *Trompette harmonique 8' - Hautbois 8' - Clarinette 8' - Voix humaine 8' - *Clairon harmonique 4' - Trémolo.
  • Echo (manuaal 4): Bourdon 8' (1822) - Flûte conique 4' (1822) - Nasard 2⅔' (1822) - Flageolet 2' (1822) - Tierce 1 3/5' - Cymbale ⅓' 2 r. - Cor anglais 8' - Trémolo.
  • Chamades (manuaal 4): Tuba magna 16' - Tuba mirabilis 8' - Cor harmonique 4' - Cornette harmonique 2'.
  • Pédale: Soubasse 32' - Contrebasse 16' - Soubasse 16' - Grosse Quinte 10⅔' - Flûte 8' - Violoncelle 8' - *Grosse Tierce 6 2/5' - *Quinte 5⅓' - *Septième 4 4/7' - *Flûte 4' - *Contrebombarde 32' - *Bombarde 16' - *Trompette 8' - *Clairon 4'.
  • Tirasses: G.O., Pos., Réc. Copulas: G.O. + Pos.; G.O. + Réc.; G.O. + Echo/Chamade; Réc. + Echo/Chamade. Octaves graves: G.O. + Réc.
  • Speelhulpen: Appel pour 32' - Appel Anches* Positif - Appel et renvoi Chamade; Jeux de combinaisons (*): Pédale, G.O., Récit; Barkerhefboom voor G.O., Récit en Pédale.

Mechanische sleepladen. Manuaalomvang: C-g3. Pedaalomvang: C-f1. Winddruk: 87 mm. WK. (G.O.), 74 mm. WK. (Positif), 94 mm. WK. (Récit), 70 mm. WK. (Echo), 116 mm. WK (Chamades), 88-105 mm. WK. (Pédale), 124 mm. WK. (Barker-machines).

Bronnen

  • SC = Schiedamsche Courant, beschikbaar via Gemeentearchief Schiedam

Externe links

Afbeeldingen

Exterieur

Interieur

Publicaties