Leersum, Rijksstraatweg 78 - Michaëlkerk

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Michaëlkerk
Genootschap:	PKN Hervormde gemeente Leersum
Provincie:	Utrecht
Gemeente:	Utrechtse Heuvelrug
Plaats:	Leersum
Adres:	Rijksstraatweg 78
Postcode:	3956CH
Inventarisatienummer:	04099
Jaar ingebruikname:	1300
Architect:
Huidige bestemming:	hervormde kerk
Monument status:	Rijksmonument 24078

Geschiedenis

Plattegrond. © AR.

Historische dorpskerk met toren.

Deze kerk was oorspronkelijk gewijd aan Sint Michaël en was een dochterkerk van de kerk in Doorn. Beide kerken vielen onder de aartsdiaken Utrecht. De kapel moet tussen 1250 en 1300 gebouwd zijn als eenbeukig gebouw. Zij werd voor het eerst genoemd in 1312. De kerktoren is moet rond 1500 tegen de westgevel van de kerk zijn gebouwd. Het schip van de kerk moet gebouwd zijn begin 14e eeuw, tussen 1300 en 1325. Koor en schip vertonen beide een laatromaanse bouw.

Restauraties en uitbreidingen.

In 1593 constateerden de Staten van Utrecht uit een kerkvisitatie dat veel kerken op de heuvelrug vervallen waren. Over Leersum zegt het visitatierapport letterlijk: “De kercke leyt gansch desolaat”. Waarschijnlijk is er toen onderhoud uitgevoerd. Van de kerk in Leersum wordt dat niet expliciet gemeld. Tussen 1676 en 1680 was de Michaëlkerk bouwkundig opnieuw in slechte staat. Bij de daarop volgende restauratie is de huidige kansel geplaatst.

De kerk werd rond 1750 uitgebreid naar het noorden.

In 1936 was de kerk weer in slechte bouwkundige staat. De architecten Jan en Theo Stuivinga te Zeist kregen de opdracht voor een restauratieplan. In dat jaar is aan de noordzijde van de kerk een C.V. stookruimte aangebracht. De kerk was omstreeks 1819 al een keer naar het noorden vergroot. Of de eerste uitbreiding geheel of gedeeltelijk is gesloopt is niet duidelijk. In 1895 werd de kerk naar het noorden verder uitgebreid en een orgelgalerij aangebracht.

De laatste uitbouw werd in 2004 gerealiseerd. Het gemis van een ruime garderobe, behoorlijke toiletruimte, en een koffieruimte deed het kerkbestuur besluiten om de kerk uit te breiden. Het kerkelijk centrum “De Kolk”, gelegen aan de Hoflaan in Leersum-Zuid, werd verkocht en van de opbrengst werd het Michaëlhuis gerealiseerd.

Monumentomschrijving Rijksdienst

Hervormde kerk. Het oudste deel bestaat uit een bakstenen eenvoudig schip en bijbehorend smal rechtgesloten koor, eind XIII begin XIV. Slanke toren, boogfries onder de spits, omstreeks 1500. Noordwaarts uitgebreid en in 1937 hersteld. Klokkenstoel met klok van C. Ammeroy, 1597, diam. 60,3 cm. Mechanisch smeedijzeren torenuurwerk, elektrische opwinding.

Orgel

Het orgel is in 1971 gebouwd door de firma Gebr. Reil (Heerde). In 1998 reinigen zij het en intoneren het opnieuw. De Subbas is afkomstig uit het vorige orgel van deze kerk (Spiering, 1947).

Dispositie

Hoofdwerk (manuaal 2): Prestant 8' - Roerfluit 8' - Octaaf 4' - Octaaf 2' - Mixtuur 1⅓' 3-5 sterk.
Rugwerk (manuaal 1): Holpijp 8' - Prestant 4' - Gedekte fluit 4' - Gemshoorn 2' - Sesquialter 2⅔' 2 sterk, vanaf a.
Pedaal: Subbas 16' (1947).
Koppelingen: Hoofdwerk aan Pedaal - Rugwerk aan Pedaal - Rugwerk aan Hoofdwerk.
Tremulant gehele werk.

Mechanische sleepladen. Manuaalomvang: C-f3. Pedaalomvang: C-d1. Winddruk: 58 mm. WK.