Leeuwarden, Huizumerlaan 102 - Bethel
Uit Reliwiki
| Algemene gegevens | |
|---|---|
| Naam kerk: | Bethelkerk |
| Genootschap: | Christelijke Gereformeerde Kerk |
| Provincie: | Friesland |
| Gemeente: | Leeuwarden |
| Plaats: | Leeuwarden |
| Adres: | Huizumerlaan 102 |
| Postcode: | 8932PB |
| Jaar ingebruikname: | 1986 |
| Architect: | Bokhorst/Geels |
| Huidige bestemming: | kerk |
| Monument status: | geen |
| Sonneveld ID: | 09227 |
Geschiedenis
Nieuw kerkgebouw, ter vervanging van zowel de oudere Bethelkerk aan de Wijbrand de Geeststraat als "De Rank".
Mooie moderne kerk.
Gebouwomschrijving SKKN
De Christelijke Gereformeerde Kerk van Leeuwarden is opgericht eind juni 1893. Op 15 juli 1893 werd een kerkenraad gekozen, die de volgende dag werd bevestigd. De eerste eigen predikant, J. Bos, kwam in 1895. Tot dan toe had hij de gemeente te Leeuwarden gediend als ouderling/voorganger. In 1895 werd de eerste pastorie gekocht, gelegen aan het Zuidvliet nr. 28, waarna op een terrein hierachter de eerste kerk werd gebouwd. Deze stond aan het Molenpad nr. 15 en kreeg de bijnaam "Schipperskerkje", gezien het relatief grote aantal schippers onder de gemeenteleden. Het totaal aantal leden te Leeuwarden bedroeg ca. 35, groot en klein, mannen en vrouwen, doopleden en belijdende leden.
Op dat moment waren er in Friesland behalve de Christelijke Gereformeerde Kerk van Leeuwarden nog twee Christelijke Gereformeerde Kerken, te weten te Suawoude en Harlingen. Vooral met de die van Suawoude, die later in een scheuring ten onder is gegaan, heeft Leeuwarden lange tijd een nauwe band gehad. In 1898 verenigden zich te Leeuwarden de A-kerken (Afscheiding) en de B-kerken (Doleantie). Dit had een uittocht tot gevolgd naar de Christelijke Gereformeerde Kerk van ongeveer 50 personen, wat meer dan een verdubbeling betekende. De kerk groeide vervolgens snel, in 1901 waren er al 200 leden en bij het vertrek van Bos in 1908 omstreeks 340.
Op 15 maart 1911 werd een nieuwe, ruimere kerk in gebruik genomen, die stond aan de Wijbrand de Geeststraat, gebouwd door aannemer S. Luinstra. Deze kerk, de Bethelkerk geheten, die met een galerij was uitgerust, kreeg in 1912 het eerste pijporgel van de gemeente. Voordien zong men a capella onder leiding van de koster-voorzanger en daarna bij een harmonium, dat bespeeld werd door twee vrouwelijke organisten. Dat is opmerkelijk, daar men normaliter de voorkeur gaf/geeft aan mannelijke organisten.
De kerk telde in 1912 ca. 300 leden en groeide dankzij de aantrekkingskracht en talenten van de predikant A.M. Berkhoff. In 1913 scheurde de gemeente op een leerstellige kwestie: een deel volgde Berkhoff, die millenniaristische opvattingen (het spoedig aanbreken van het Duizendjarige Rijk) had, de kerk uit; een ander deel koos de zijde van de kerkenraad en bleef erin. De scheuring heeft echter wat Berkhoff betrof niet lang geduurd. Doch de volle kerken waaraan men gewend was geraakt, verdwenen na zijn vertrek in 1914. De helft van de leden verliet de kerk voorgoed, nog geen 200 leden bleven over. Een van de eerste aanpassingen van het gebouw was het sluiten van de galerij en het verwijderen van de losse stoelen. Het ledental groeide hierna weer geleidelijk en bereikte in 1931 de 600.
In 1933/34 werd de Bethelkerk aan de Wijbrand de Geeststraat grondig verbouwd, waarbij ook de galerij werd vergroot. In 1970 werd opnieuw een grote restauratie uitgevoerd. In 1955 werd een pand aangekocht dat naast de kerk gelegen was, waarvan de benedenverdieping werd bestemd voor vergaderruimte en jeugdwerk, en de bovenverdieping werd ingericht als kosterswoning. Vanaf 1956 tot 1968 werden er behalve in de Bethelkerk ook kerkdiensten gehouden in het speeltuingebouw "Gerard Dou" en vanaf 1968 in het tweede kerkgebouw "De Rank", een voormalige gemeentelijke kleuterschool, aan de Huizumerlaan. In 1980 werd het besluit genomen de Bethelkerk aan de Wijbrand de Geeststraat op te geven en te vervangen door een nieuw gebouw. Ook werden de oude pastorie afgestoten en enkele andere gebouwen en werd een nieuwe pastorie gekocht.
De nieuwe Bethelkerk verrees aan de Huizumerlaan 102 op het terrein van "De Rank", waarbij "De Rank" afgebroken werd. De kerk is een ontwerp van Architectenbureau Bokhorst/Geels te Arnhem. De aannemer die het werk uitvoerde was Boringa/Westerbaan te Leeuwarden. De eerste steen werd gelegd op 20 juni 1986 en het gebouw werd op 19 december van hetzelfde jaar in gebruik genomen. Het betreft een typisch Gereformeerd kerkgebouw uit de jaren tachtig van de twintigste eeuw, waarbij aan de buitenzijde de verschillende bouwdelen duidelijk zijn gedifferentieerd: de kerkzaal heeft een hoog schilddak, de nevenruimten zijn voorzien van platte daken en een zadeldak. De toren is bescheiden en valt nauwelijks op. Wat wel opvalt is de windvaan op het kerkdak: een vis. De behandeling van het interieur is ook karakteristiek voor de periode (grindvloer, schoonmetselwerk, open staalconstructie). Verder is het gebouw typisch Gereformeerd in die zin dat men zo veel mogelijk ook de sociale kanten van het gemeenteleven onder eigen dak heeft gebracht. Want het Bethel gemeentecentrum is niet alleen een kerk, maar bezit ook allerlei kamers, gangen, twee keukens, een zolder voor de jeugd en zelfs een kelder waar eigen interne radio-uitzendingen worden verzorgd. Het gebruik van de gebouwen is dermate intensief dat er maar zelden ruimten aan derden worden verhuurd.
Momenteel (april 2004) bedraagt het aantal gemeenteleden ca 1.200, 1,1 à 1,2 % van de stadsbevolking (landelijk minder dan 0,5% van de bevolking). Het kerkbezoek ligt rond de 50%, een gegeven dat van belang was bij de bouw van de huidige kerk. Die telt 600 zitplaatsen (losse stoelen) met de mogelijkheid tot uitbreiding met enkel honderden zitplaatsen.
De Christelijke Gereformeerde Bethelkerk heeft al jaren een zusterband met de Hongaars Gereformeerde Kerk in Cluj (Roemenië).
- Biotoop
De huidige kerk staat in een arbeiderswijk, op de plaats waar vroeger een Christelijke Gereformeerde school stond. Geheel in lijn met de evangelisatie (inwendige zending), waarmee de Christelijke Gereformeerde Kerk zich sedert 1923 in Leeuwarden bezighield, heeft de kerkelijke gemeente zich voor en tijdens de bouw van de kerk aan de Huizumerlaan veel moeite getroost de buurtbewoners bij de bouw te betrekken en zo een goede verstandhouding met hen op te bouwen. De buurt vreesde voor overlast door de kerkgangers en doordeweekse gebruikers van het complex. De inspanningen van de kerkelijke gemeente hebben hun vruchten afgeworpen en de verstandhouding met de buurtbewoners laat tegenwoordig niets te wensen over. Als gebaar aan de omgeving laat men het gebruik van de torenklok op de zondagmorgen achterwege.
orgel
Het orgel is gebouwd door P. van Dam in 1916 voor de oude [[ | Bethelkerk aan de Wijbrand de Geeststraat. Het orgel is in 1988 overplaatst naar de nieuwe Bethelkerk aan de Huizumerlaan.
