Leiden, Haagweg 13 - Leonardus
Uit Reliwiki
| Algemene gegevens | |
|---|---|
| Naam kerk: | Leonardus |
| Genootschap: | Rooms Katholieke Kerk |
| Provincie: | Zuid-Holland |
| Gemeente: | Leiden |
| Plaats: | Leiden |
| Adres: | Haagweg 13 |
| Postcode: | 2311AA |
| Inventarisatienummer: | 02532 |
| Jaar ingebruikname: | 1925 |
| Architect: | Laan, J. van der |
| Huidige bestemming: | bedrijfsruimte |
| Monument status: | geen |
Geschiedenis
Vrij onopvallende kerk, met klein torentje en interessant interieur. In 1986 zijn de ramen in beide zijwanden vervangen door een serie interessante moderne glas-in-lood ramen. Links van de kerk een buitengewoon monumentale pastorie (Rijksmonument).
In de R.K. kerk van de H. Leonardus a Portu Mauritio, gebouwd in 1925 door J. van der Laan, is op 23 november 2003 de laatste dienst gehouden. De kerkleden zijn opgenomen in de parochie Lam Gods. Het gesloten kerkgebouw wordt waarschijnlijk een gezondheidscentrum. Al enige jaren vormden de R.K. H. Leonarduskerk, de H. Antonius van Paduakerk en de kerk van Maria Middelares de parochie van het Lam Gods. April 2003 werd bekend dat de St. Leonarduskerk gesloten en afgestoten moest worden.
Recente geschiedenis
In het kader van de herbestemming van dit kerkgebouw zijn in beide zijwanden extra lage ramen aangebracht, met redelijk respect voor de oorspronkelijke architectuur en de (hierboven genoemde) gehandhaafde ramen uit 1986.
- Voorjaar 2017 restauratie, renovatie en gedeeltelijke inbouw van een verdieping.
Gebouwomschrijving SKKN
Deze inventarisatie vond plaats naar aanleiding van de sluiting van de kerk. De laatste plechtige dienst heeft inmiddels plaatsgevonden op 23-11-2003. Wat er met het gebouw, dat geen monumentale status heeft, gaat gebeuren is op dit moment (januari 2004) nog niet bekend. In 2009 is de kerk verkocht aan de Budget Phone Company uit Leiderdorp. Die heeft het glas-in-lood gerestaureerd, de binnenmuren wit gepleisterd en de kerk ingericht als haar kantoor. (01.09.2009=BS)
De kerk is gebouwd naar ontwerp van de architecten L. van der Laan en ir. J. van der Laan; aannemers waren Venhoven & Evers te Heemstede. De aanbesteding vond plaats op 2-6-1925, de eerste steenlegging op 2-10-1925 (zie gedenksteen inv.nr. 20). Nadat nog tijdens de bouw tot vergroting werd besloten, kon de plechtige inwijding en eerste H. Mis op 4-4-1926 (zie foto inv.nr. 44.3) gevierd worden.
De patroonheilige van de kerk, Leonardus a Portu Mauritio (Italiaans : da Porto Maurizio) is een Franciscaanse heilige (1676-1751), die in 1923 tot patroon der volksmissies was uitgeroepen.
De kerk was oorspronkelijk hulpkerk van de Hartebrugkerk (O.L.V. Onbevlekt Ontvangen) en werd in 1934 een zelfstandige parochiekerk.
De parochie werd tot in de jaren 1980 jaren bediend door de Franciscanen, die in 1923 de naastgelegen monumentale villa Rozenhof (Haagweg 13) hadden aangekocht en als klooster annex pastorie ingericht. Nota bene: de bij de 'boedelsplitsing' in 1984 als Franciscaner bezit aangemerkte voorwerpen, die zich in 2003 nog in de kerk bevonden (de kelken inv.nr. 51 en 52, de pateen inv.nr. 54 en de monstrans inv.nr. 68), zijn te beschouwen als parochiebezit (mondelinge mededeling John van Cauteren 30-1-2004).
Het tegenover de kerk gelegen Leonardushuis (Haagweg 14 / hoek Potgieterlaan) blijft in gebruik als parochiecentrum.
De kerk maakt sinds 1-1-2002 deel uit van de fusie-parochie Lam Gods in Leiden-Zuid, die verder beschikt over de Maria Middelares-kerk (1949) aan de Rijndijk 283 en over de Antonius van Padua-kerk (1966) aan de Boshuizerlaan.
Het parochiearchief van de Leonarduskerk is, op enkele oude jaargangen van het parochieblad na (zie inv.nr. 50), ter plaatse niet (meer) aanwezig. Archivalia uit de bouwtijd bevinden zich in het Gemeentearchief Leiden (zie H.C. Kesseler, Inventaris ... archief .... Hartebrugkerk ..., 1981, de nrs. 33-336,1005, 1066). In het Nederlands Architectuurinstituut (NAi) te Rotterdam wordt het archief van Leo en Jan van der Laan bewaard, dat o.m. verschillende ontwerptekeningen van de Leonarduskerk bevat (zie de monografie over L. en J. van der Laan, Een katholieke architectenfamilie - rechtzinnig, maar veelzijdig en pragmatisch, uitg. Stichting Bonas, 2002, p. 202-203).
Pastorie links van kerk, Haagweg 13, Rijksmonument 515114; bron: Wikipedia
Villa Rozenhof, Haagweg 13 te Leiden.
Villa Rozenhof (het pand aan de Haagweg nummer 13) is een van de gezichtsbepalende huizen aan de Haagweg te Leiden. De villa is in opdracht van de fabrikant David van Oordt gebouwd in de periode 1896-1897. De architect Willem Cornelis Mulder heeft hierbij gebruikgemaakt van een eclectische bouwstijl, waarbij elementen uit de Neo-Hollandse Renaissance worden gecombineerd met de chaletstijl. De villa is door de familie Van Oord bewoond tot december 1919. Daarna is de villa een korte periode in gebruik geweest als “Pension-Hotel Rozenhof” (van 1922 tot 1923).
In oktober 1923 hebben de Franciscaner broeders de monumentale villa Rozenhof aangekocht en als klooster / pastorie in gebruik genomen. In 1925 namen deze Franciscanen de naastgelegen Leonarduskerk in gebruik. In 2008 is de kerk overgegaan in private handen. In 2010 is het pand – tot dan toe in gebruik als pastorie – in de verkoop gegaan voor € 1.850.000,=.
Beschrijving Rijksdienst Villa Rozenhof
Inleiding
De VILLA voor de fabrikant D. van Oordt is in de periode van 1896 tot 1897 voltooid in een Eclectische bouwstijl met elementen uit de Neo-Hollandse Renaissance en Chaletstijl. De villa staat met de voorgevel (zuid) aan de Haagweg, met de achterzijde gelegen in een tuin aan de rivier de Rijn. In de tuin staat een solitaire beuk, langs de Haagweg een smeedijzeren hek. Toen er in de jaren dertig van de twintigste eeuw een kerk naast de villa werd gebouwd, kreeg het de functie van een pastorie voor de Franciscanen. De indeling van het huis bleef bij de functiewijziging grotendeels bewaard. De serre aan de achterkant (noord) is in de jaren tachtig van de twintigste eeuw vervangen. Het grote venster in de oorspronkelijk blinde westelijke zijgevel stamt uit vijftiger jaren. De leien die oorspronkelijk op het dak lagen zijn vervangen door een bitumeuze dakbedekking. Het interieur is grotendeels gaaf bewaard gebleven.
Omschrijving
De villa is opgetrokken over twee bouwlagen op een nagenoeg rechthoekige plattegrond met aanbouwen en risalieten onder een samengesteld afgeknot schilddak met een ver overstekende houten goot op gesneden houten consoles. Cassettes aan de onderzijde van de goot. In het dak drie gemetselde schoorstenen, twee kleine dakkapellen onder schilddakjes en één grote dakkapel. Topgevels met houten sierspanten onder steekkappen beëindigen de risalieten. Boven het risalerende trappenhuis een steil overstekend schilddak. De gevels zijn opgetrokken in rode baksteen boven een gefrijnde hardstenen plint en voorzien van zandstenen aanzet- en sluitstenen en speklagen op de hoogte van de bovenlichten. Op begane grond niveau een doorgetrokken hardstenen waterdorpel onder de vensters, een zandstenen waterlijst tussen de bouwlagen en op de verdieping hardstenen waterdorpels. Rechtgesloten vensters met enkele, twee-, drie- en vierdelige bovenlichten onder segmentbogen geleden de gevels. Het aantal segmentbogen correspondeert met de indeling van de vensters (enkel of drieluik) onder de bovenlichten. Vlechtwerk in de boogtrommels, siermetselwerk onder de vensters. In de voorgevel (zuid) risaleert het linker geveldeel onder een steekkap met een houten sierspant. Voor de risaliet een driezijdige erker op de begane grond, die overgaat in een rechthoekige erker op de verdieping. Daarboven een balkon met een houten balustrade en twee houten kolommetjes die verbonden zijn met de sierspant. De ingang bevindt zich in de rechter zijgevel (oost), waarvan het rechterdeel onder een steekkap met sierspant en overstekend wolfeind risaleert. Tegen de risaliet een platte aanbouw van één bouwlaag. De hoek tussen deze zijgevel en de voorgevel is afgeschuind en bevat op beide verdiepingen een smal venster, onder een steekkap met sierspant. De ingang bevindt zich in de oksel van de gevel en de risaliet. Het is een paneeldeur met glas, sierijzers en een lamp onder een kwartronde glazen luifel op ijzeren consoles. Voor de ingang een hardstenen stoep. In het midden van de achtergevel (noord) bevindt zich een dubbele glasdeur boven een hardstenen trap met terras. Rechts daarvan de serre met daarboven een terugliggend geveldeel achter een balkon. Op het balkon een houten gesneden balkonhek. In het dak boven dit deel een brede dakkapel onder een fronton. De linker zijgevel (west) was oorspronkelijk blind, met uitzondering van het risalerende trappenhuis, dat hoger is opgetrokken. Doordat het door de goot heenbreekt en is afgedekt met een steil schilddak, werkt het als toren. Boven de twee smalle glas-in-lood vensters op de begane grond, twee grote zesdelige traplichten met glas-in-lood. Op beide bouwlagen van de blinde geveldelen een speklaag.
Interieur
Van het interieur zijn onder meer de volgende elementen bewaard gebleven: De hal met een ingelegde granito vloer, een porseleinen fonteintje met gepolychromeerde achterwand, een houten wandbetimmering met vakwerk, deurposten en paneeldeuren en een vakwerk houten plafond. Een tochtportaal met een marmeren vloer en lambrisering, tochtdeuren met geëtst glas, waarin tropische taferelen. Een toilet met granito vloer en glas-in-lood vensters. Een trappenhuis met een houten trap, een houten trappaal, een houten trapleuning met kruisende stijlen met knoppen en diamantkoppen, gepleisterde wanden met schijnvoegen en een houten lambrisering, abstracte glas-in-lood traplichten en gestucte/houten sleutelstukken. Gestucte plafonds in de hal op de eerste verdieping en in vier kamers. In de kelder: troggewelven en scheibogen.
Waardering
De villa Van Oordt uit 1896-97 aan de Haagweg is van algemeen belang wegens cultuurhistorische waarde als representatief voorbeeld van een laat negentiende-eeuwse fabrikantenvilla. Tevens is de villa van algemeen van belang vanwege de voor de bouwtijd kenmerkende Eclectische bouwstijl met elementen uit de Neo-Hollandse Renaissance en Chaletstijl en het bijbehorende materiaalgebruik. Het pand is beeldbepalend gesitueerd langs één van de belangrijke invalswegen van Leiden en het Galgewater. Zowel het exterieur als interieur zijn in de hoofdvorm en detaillering grotendeels gaaf bewaard gebleven.
In de media
- Uit Reformatorisch Dagblad, 19 juni 2010.
De franciscanen sluiten na 500 jaar hun communiteit in Leiden. Ook de kloostergemeenschap aan de Jodenbreestraat in Amsterdam gaat dicht. Dat heeft de orde van minderbroeders, in de volksmond franciscanen, vrijdag laten weten. De kloostergemeenschappen gaan in het najaar dicht.
Het provinciaal kapittel van de orde heeft besloten de twee kloostergemeenschappen op te heffen vanwege vergrijzing en omdat er te weinig broeders toetreden tot het klooster. De broeders vertrekken niet helemaal uit Amsterdam. De communiteit aan de Derkinderenstraat blijft open en ook in Megen (Noord-Brabant) blijft een gemeenschap van de minderbroeders bestaan.
Externe links
Afbeeldingen
Bron:Wikimedia/Henk Buis (1920)
(Bron:Wikimedia/Vysotsky (2013))
.JPG)
