Leiden, Haarlemmerstraat 110 - O.L. Vrouw Onbevlekt Ontvangen (Hartebrugkerk)

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	O.L. Vrouwe Onbevlekt Ontvangen kerk
Genootschap:	Rooms-Katholieke Kerk in Nederland
Provincie:	Zuid-Holland
Gemeente:	Leiden
Plaats:	Leiden
Adres:	Haarlemmerstraat 110
Postcode:	2312GE
Sonneveld-index:	02538
Jaar ingebruikname:	1836
Architect:
Huidige bestemming:	Kerk
Monument status:	Rijksmonument
Hoofdfunctie :	Religieus
Oorspronkelijke bestemming :	Kerk

Geschiedenis

Grote beeldbepalende neoclassicistische kerk met toren, middenin het winkelgebied in het centrum van Leiden. Eind jaren 1990 is het exterieur van de Hartebrugkerk - officieel: R.K. kerk van O.L.Vrouw Onbevlekt Ontvangen - al gerestaureerd. Begin jaren 2000 is ook het interieur gerestaureerd, en zo kon de kerk aan de Haarlemmerstraat 30 november 2003 weer in gebruik worden genomen. De kerk dateert uit 1835-1836 en is een ontwerp van Th. Molkenboer. Medio 2003 werd bekend dat de parochies van de H. Petrus, H. Jozef en O.L. Vrouw Onbevlekt Ontvangen (Hartebrugkerk) gaan samenwerken. Deze drie kerkgebouwen blijven wel bestaan. De R.K. Lodewijksparochie doet niet mee, omdat ze een meer behoudende signatuur heeft. De kerk werd in 1835 gebouwd naar een ontwerp van de Leidse architect Theo Molkenboer. De kerk is een zogenaamde "Waterstaatskerk". Dit betekent dat kerken met financiële steun van de landelijke overheid werden gebouwd. Dit gebeurde tussen 1824 en 1875. Het ontwerp en de bouw van dergelijke kerken was onderhevig aan de goedkeuring en controle door ingenieurs van het Ministerie van Waterstaat. De Hartebrugkerk is gebouwd in Neoclassicistische stijl en heeft een opvallende voorgevel. Typerend voor deze stijl zijn de Griekse tempelfronten. Ook de Hartebrugkerk heeft zo'n tempelfront, opgebouwd met Ionische zuilen. Daarboven bevindt zich een architraaf met een groot driehoekig fronton. Op de architraaf staat een Latijnse tekst: "Domus Dei Est Et Porta Coeli" dat "Dit is het huis des Heren en de poort van de hemel" betekent. Wegens dit opschrift in grote letters op de gevel is een bijnaam van de kerk "Coelikerk". Tongewelf met cassettes, dat rust op een door Corintische zuilen gedragen kroonlijst. Kansel uit 1880 uit het atelier van Te Poel en Stoltefus uit Den Haag. De zijaltaren zijn waarschijnlijk uit dezelfde tijd. De kerk bezit een orgel dat in 1877 werd vervaardigd door M. Maarschalkerweerd (Utrecht). Op het orgel staat de Latijnse tekst: "Laudate Dominum in Coro et Organo" , wat betekent: "Looft de Heer met koorgezang en orgelspel".

Koelikerk

De Hartebrugkerk aan de Haarlemmerstraat is in 1836 gebouwd. Daarvoor stond op deze plek een bierbrouwerij genaamd ‘Het Witte Hart’. Als je voor de kerk staat en omhoog kijkt, zie je het ‘Alziend Oog van God’ afgebeeld staan. Onder het oog staat de spreuk ‘Hic Domus Dei est et Porta Coeli’. Dit betekent: ‘dit is het huis van God en de poort naar de hemel’. Door het woord ‘coeli’ in de spreuk wordt de kerk door de Leidenaars vaak ‘koelikerk’ genoemd. Dit zullen veel Leidenaars wel weten, maar er is meer te zien bij deze kerk en dat gaat over dierendag. In de muur links naast de ingang van de kerk is een reliëf ingemetseld. De tekst die daarbij staat is: ‘Wat Liefde Vermag’ en de jaartallen 1445 – 1945. Het reliëf is geplaatst bij de viering van 500 jaar aanwezigheid van de Orde der Franciscaner monniken in Leiden in 1945. Dat verklaart de genoemde jaartallen. De monnik op het reliëf is de stichter van deze orde, Franciscus van Assisi (1182-1226).

(Bron:In de buurt)

Monumentomschrijving Rijksdienst

R.K. Kerk O.L. Vrouwe, Onbevlekt Ontvangen. Classicistisch gebouw, ontwerp Th. Molkenboer 1835/6, koor 1896/7. Orgel met Hoofdwerk, Bovenwerk en Pedaal, in 1877 gemaakt door M.Maarschalkerweerd.