Maastricht, Vrijthof 24 - Sint Janskerk

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	St. Janskerk
Genootschap:	PKN Ned. Hervormd
Provincie:	Limburg
Gemeente:	Maastricht
Plaats:	Maastricht
Adres:	Vrijthof 24
Postcode:	6211LC
Inventarisatienummer:	13093
Jaar ingebruikname:	14e eeuw
Architect:
Huidige bestemming:	kerk
Monument status:	Rijksmonument 27704

Geschiedenis

Plattegrond

Historische kerk met hoge toren, de hoogste kerktoren in Maastricht.

Het is niet bekend wanneer deze kerk precies gebouwd is. Vermoedelijk na 1300. De toren is 70 meter hoog. Als voorbeeld diende de Dom in Utrecht. De toren werd rood geverfd. Deze kleur gold vroeger als het eigendomsmerk van de bouwheren van de kerk. De van oorsprong rooms-katholieke kerk werd in 1633 in opdracht van de Staten-Generaal aan de gereformeerde religie overdragen. De beelden en altaren werden uit de kerk gehaald. De eerste gereformeerde dienst werd gehouden op 1 januari 1634. Van 1673 - 1678 en van 1794-1796 werd de kerk gebruikt als paardenstal en opslag. De huidige preekstoel werd in 1780 in de kerk geplaatst. De koperen lezenaar met Statenbijbel, die voor de preekstoel staat, dateert uit de 17e eeuw en is versierd met de leeuw van de Republiek der Verenigde Provinciën. Het eerste orgel werd geplaatst rond 1687.

Monumentomschrijving Rijksdienst

Sint Janskerk, voormalige parochiekerk, sinds 1632 Protestantse Kerk. De kerk bestaat uit een toren, waarvan de 14e eeuwse onderbouw na 1373 verhoogd is, waarna in de 15e eeuw een achtkant is gebouwd; een driebeukige basilicaal schip uit het einde van de 14e eeuw; een midden 15e eeuws koor met zijkapel en sacristie en ten noorden van de toren een 16e eeuwse kapel. Lodewijk XVI-preekstoel. Grafmonumenten voor Robert van Ittersum uit 1669 en voor Margarite de Gryse en Jacob Cabeliaeu uit 1659. Veel zerken uit de 14e-17e eeuw. Muurschilderingen. Orgelkas in 1780 gemaakt door Lambert Houtappel en Joseph Binvignat, alsmede enige bewaard gebleven registers. Klokkenstoel met klok van Joh. en Jos. Plumere, 1687, diam. 130 cm. Mechanisch torenuurwerk, B. Eijsbouts, 1932.

Orgel

In 1806 bouwde Joseph Binvignat een nieuw orgel voor de hervormde Janskerk. De kas is uit 1780, en werd eveneens gemaakt door Binvignat, feitelijk door Binvignat & Houtappel. Op 5 november 1780 werd het orgel voor het eerst gebruikt. In de Franse tijd raakte het oorspronkelijke binnenwerk zwaar beschadigd. Het instrument werd door Pereboom & Leijser in 1859 gewijzigd. Zij plaatsten twee eigen stemmen op het pedaal, en vervingen de Terts en de Sesquialter van het manuaal door een Viola da Gamba. In 1906 werd het gehele binnenwerk vervangen door een nieuw instrument van G. Stahlhuth. Er werd echter wel pijpwerk hergebruikt. Het orgel is in 1992 door Verschueren gerestaureerd en gewijzigd en uitgebreid met een onderpositief in de geest van Binvignat. In feite bouwde Verschueren een nieuw orgel in de kas, met gebruik van oud pijpwerk. Dit oude pijpwerk is deels van Binvignat en Pereboom & Leijser. Verder werd pijpwerk gebruikt afkomstig van het voormalige orgel van de Hervormde Kerk te Wezep. De Clairon 4' van het Grand-Orgue is deels oud, mogelijk gemaakt door Van Peteghem. Adviseur bij de werkzaamheden was Aart van Beek. Op 19 december 1992 is het orgel weer in gebruik genomen met een bespeling door Remy Syrier.

(Bron:Orgeldatabase)
2022 - Zaterdag 28 mei is het orgel in de St. Janskerk in Maastricht na groot onderhoud weer in gebruik genomen. Het werk bestaande uit schoonmaak en revisie uitgevoerd door Verschueren orgelbouw te Ittervoort. Het orgel is in eerste aanleg gebouwd in 1780, maar in de Franse tijd is het binnenwerk dusdanig beschadigd dat het in 1806 door Joseph Bivignat vervangen moest worden. Dit instrument onderging wijzigingen door de orgelmakers Pereboom & Leijser(1859) en werd in 1906 bijna integraal vervangen door een nieuw binnenwerk van de firma Stahlhuth te Aken met gebruikmaking van historisch pijpwerk afkomstig van het orgel uit de Hervormde kerk van Wezep. Met het verstrijken van de jaren was het orgel aan groot-onderhoud toe. Niet alleen was het binnenwerk door stof vervuild, ook was er schade door loodoxidatie. Deze schade is nu hersteld en tevens zijn de conducten vernieuwd. Alle onderdelen van het orgel zijn schoongemaakt en nagezien. De werkzaamheden werden ook nu weer uitgevoerd door Verschueren uit Ittervoort. Zaterdag 28 mei is het orgel met een bespeling door de organist van de kerk Klaas Remierie en Marcel Verheggen die als adviseur bij het werk was betrokken weer in gebruik genomen.
(Bron:Contactbrief 149/2022)