Meerkerk, Kerkstraat 3 - Hervormde Kerk

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Hervormde Kerk
Genootschap:	PKN Hervormde gemeente Meerkerk
Provincie:	Utrecht
Gemeente:	Vijfheerenlanden
Plaats:	Meerkerk
Adres:	Kerkstraat 3
Postcode:	4231BW
Inventarisatienummer:	02637
Jaar ingebruikname:	1832
Architect:	na te gaan
Huidige bestemming:	kerk
Monument status:	Rijksmonument 28422

Geschiedenis

Oorsprong ± 1400. Neoclassicistische dorpskerk met historische toren.

In 1875 werd voor de Ned. Hervormde Kerk een orgel gekocht bij de fa. Snethlage te Beesd. Orgelbouwer Van Puffelen bouwde het orgel, met enige wijzigingen, in een neogotische kast. Orgelbouwer Pels restaureerde het orgel in 1969-1970 en voegde enige registers toe, waarbij pijpwerk werd gebruikt uit het Kam-orgel in de Haagse Willemskerk. Fa. Pels en Van Leeuwen heeft het orgel opnieuw gerestaureerd en 24 oktober 2003 is het weer in gebruik genomen.

2018 - Eind 2018 - begin 2020 bouw moderne uitbreiding, die nogal contrasteert met het historische deel van de kerk.
2020 - Negentig procent van de inwoners vindt de uitbreiding geweldig geworden, maar er zijn ook een aantal mensen die moeite hebben met de moderne bouwstijl tegen het oude pand aan. Het grote verschil in bouwstijl was een eis van de Monumentencommissie. "Wij vinden zelf dat het goed geslaagd is", aldus Van Leeuwen.

Monumentomschrijving Rijksdienst

In oorsprong laat-middeleeuws bouwwerk, waarvan na een brand in 1828 het koor en de, thans gepleisterde toren met slanke naaldspits nog bewaard zijn, terwijl het oorspronkelijk eenbeukige schip in 1832 geheel in Waterstaatsstijl verbouwd werd. Tegen de toren een kosterswoning (XIX A) van alleen begane grond met omlopend schilddak en zesdelige schuiframen uit de bouwtijd. In de kerk twee koperen kronen (XVIII ?). Empire kansel, waarschijnlijk uit de tijd van de herbouw. Tweeklaviers orgel in neogotische kas, gemaakt door K.M. van Puffelen in 1876. Mechanisch torenuurwerk, Gebr. Van Bergen, Midwolda, 1927.

In de media

Uit Reformatorisch Dagblad d.d. 25 november 2018

Woensdag is de eerste paal geslagen voor de vergroting van de hervormde kerk te Meerkerk. Een eerder begin strandde onverwacht door de vondst van menselijke skeletten. De hervormde kerk van Meerkerk (in de Alblasserwaard) staat nogal ingebouwd tussen de dorpsbebouwing. Daarom is er ook weinig discussie geweest over de plaats waar het bedehuis uitgebreid moest worden. Dat kon alleen waar de vroegere kerk stond. Vorig jaar begon men met de sloop van de aangebouwde consistorie en begonnen de graafwerkzaamheden. Nu ligt alles er nog net zo bij.

Het is een kaal en rommelig stukje grond, zo lijkt het. Maar als je beter kijkt, zie je heel veel: niet alleen de muren die de fundamenten van de historische kerk vormden, maar ook de funderingen voor de pilaren van die kerk.

Souterrain

Het werk stopte nadat er menselijke skeletten gevonden waren, vertelt Marcel van Leeuwen, voorzitter van het college van kerkrentmeesters en van de bouwcommissie van de hervormde gemeente van Meerkerk. „We wilden ook een souterrain onder de kerkvloer, daarvoor moest vrij diep gegraven worden. Daardoor werden er historische vondsten gedaan, vooral van beenderen, afkomstig van mensen die hier vroeger in de kerk begraven werden. Aan deze westzijde van de kerk lagen de armere mensen begraven, soms drie bij elkaar. Toen er 110 skeletten gevonden waren, hebben we het werk laten stoppen.”

Onderzoek

Zouden de nog resterende geraamtes ook opgegraven moeten worden, dan zou dat behoorlijk wat kosten. „Daar zijn regels voor, onder andere in verband met verplicht onderzoek”, licht Van Leeuwen toe. „De eigenaar van de grond moet betalen. Het heeft ons in totaal 135.000 euro gekost. Als we doorgezet hadden, zouden we uitgekomen zijn op een bedrag van naar schatting 700.000 euro. Ons budget van 1,7 miljoen euro zou niet meer toereikend zijn geweest. We hopen dat we het nu wel redden, vooral dankzij de hulp van veel vrijwilligers.” Van Leeuwen verwacht bij de komende verbouwing, die niet voorziet in een souterrain, niet meer op menselijke overblijfselen te stuiten, ook niet bij het slaan van de heipalen. „Die zetten we neer op plaatsen waar geen mensen begraven zijn.” Alle skeletten krijgen een plaats in de ruimte onder de nieuwe kerkvloer. „We willen respectvol omgaan met de overblijfselen van mensen die vroeger in het dorp geleefd hebben.” Misschien was respect voor de medemens ook wel een van de redenen voor de vergroting van de kerk, zegt Van Leeuwen. „Het beleid van de kerkenraad is erop gericht om respectvol met alle dorpsbewoners om te gaan. We zijn kerk voor het hele dorp.”

De laatste tijd zijn er nogal wat huizen gebouwd in Meerkerk en voegen zich jonge gezinnen, die vooral uit de omliggende dorpen komen, bij de kerk. „Met bijzondere gelegenheden, zoals bij doopdiensten en met Kerst, is de kerk veel te klein. Dat gebeurt een keer of twintig per jaar. Dan moeten de bezoekers uitwijken naar kerkelijk centrum Het Anker.” Van Leeuwen vertelt hoe het er straks in de kerk uit gaat zien. „Er komt een nieuwe ingang met een ruime hal en er komen toiletvoorzieningen. De preekstoel wordt verplaatst en gedraaid zodat hij in het midden komt te staan. En er komen ruim 200 zitplaatsen bij. Als de kerk klaar is, zijn er in totaal bijna 600 plaatsen.” „We doen dit voor de generaties die na ons komen”, zegt Van Leeuwen. „Zij hebben recht op een kerkgebouw dat bij deze tijd past.” De hervormde kerk in Meerkerk is voor een deel een laatmiddeleeuws bouwwerk uit rond 1400. De plannen voor de huidige vergroting van het kerkgebouw dateren uit deze eeuw. Het eerste idee ontstond in 2004 en voorzag in meer zitplaatsen, meer ruimte voor de avondmaalsviering, een ontmoetingsruimte, een garderobe en een nieuwe toiletruimte. Dat plan werd, mede door de crisis in 2008, niet uitgevoerd. In 2012 kwam er een nieuw plan, dat ook voorzag in een souterrain op de plaats waar de kerk vroeger gestaan had. Door de vondst van de skeletten in 2017 zette de kerkenraad dit voornemen niet door. Naar verwachting kan de gemeente rond Kerst 2019 weer gebruikmaken van de vernieuwde kerk.