Nieuw-Buinen, Kerklaan 1 - Protestantse Kerk

Bezig met het laden van de kaart...

{"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"70%","height":"450px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"copycoords":false,"static":false,"zoom":false,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"image layers":[],"overlays":[],"resizable":false,"fullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"cluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","clicktarget":"","imageLayers":[],"locations":[{"text":"","title":"","link":"","lat":52.9554,"lon":6.92978,"icon":""}],"imageoverlays":null}

Algemene gegevens
Naam kerk:	Protestantse Kerk
Genootschap:	PKN - Protestantse gemeente Nieuw Buinen-Buinerveen-Drouwenermond
Provincie:	Drenthe
Gemeente:	Borger-Odoorn
Plaats:	Nieuw-Buinen
Adres:	Kerklaan 1
Postcode:	9521CB
Inventarisatienummer:	14101
Jaar ingebruikname:	1853
Architect:	na te gaan
Huidige bestemming:	kerk en vergaderzalen
Monument status:	Rijksmonument 468533

Geschiedenis

Gebouwd als Ned. Hervormde Kerk.

Uit de kerkelijke notulen blijkt, dat de Gereformeerde Kerk te Nieuw-Buinen op "den tweeden Paaschdag, den 30 sten Maart 1891" geïnstitutioneerd werd als een Christelijk Gereformeerde Kerk, voortgekomen uit de Afscheiding. Sinds 1892 staat zij te boek als Gereformeerde Kerk, omdat in 1892 een vereniging tot stand kwam tussen de kerken van de Afscheiding en die van de Doleantie.

Voor het tot een kerkstichting kwam, was er al heel wat aan vooraf gegaan. In de eerste helft van de negentiende eeuw was er een zekere heer Kloppenburg kerkelijk werkzaam in Stadskanaal. Hij was vroeger ouderling geweest in de Hervormde Gemeente te Nieuwe Pekela en werd later de eerste "afgescheiden predikant" te Stadskanaal. Nu stelde die eerste afgescheiden kerk nog niet veel voor. De leden hielden hun zondagse bijeenkomsten in het huis van Kloppenburg. Het was een soort "gezelschapsleven" waaruit de Gereformeerde Kerk in Stadskanaal is ontstaan. Uit die moederkerk ontstond in 1891 de Christelijk Gereformeerde Kerk te Nieuw- Buinen. Vandaar dat de Gereformeerde Kerk van Nieuw-Buinen tot enkele jaren geleden nog bij de classis Stadskanaal behoorde.

In de vroegste notulen van de kerk in Nieuw-Buinen staat o.a.: "Reeds lang werd hier de behoefte gevoeld aan Evangelisatiearbeid. De afstand naar Stadskanaal was ver en velen leefden zeer ongodsdienstig. Daarom deed men aanvraag aan de Kerkenraad te Stadskanaal om Nieuw-Buinen behulpzaam te zijn in het verkrijgen van een hulpkerkje en de bediening des Woords." De kerkenraad van Stadskanaal stemde daarmee in en in 1887 werd de helft van een heem op de Zuiderveenplaats nr.37 aangekocht. Daarop werd een hulpkerkje gebouwd voor f 490,- Hier werd regelmatig gepreekt door de predikanten van Stadskanaal en Borger. Een zelfstandige kerk was het echter nog niet.

Omdat het "zielenaantal" toenam en het lokaaltje daardoor te klein werd, wilde men graag zelfstandig worden. Op 30 maart 1891 was het dus zover. Op de kerkenraads vergadering van 6juli 1893 viel het besluit de noodkerk te vervangen door een nieuw gebouw. Kosten f 3300.-. Deze kerk staat er nu nog al is hij wel in 1936 en 1966 ingrijpend gerestaureerd. Ook omstreeks 1992 heeft hij inwendig nog weer een goeie beurt gehad. Op 15 juli 1891 werd tevens besloten bij de kerk een pastorie te bouwen.

In de loop van de tijd werden ook de bekende kerkelijke verenigingen opgericht. Jongelingsvereniging, meisjesvereniging, een zangkoor, zondagsschool en een N.C.V.B. Nu kennen we in de gemeente een drietal zangkoren, maar die zijn van later datum. Ook de kinderdienst, een samengaan van de gereformeerde kindernevendienst en de hervormde zondagsschool loopt prima. Voor de jeugd is er W4U. De N.C.V.B heet nu Passage.

Tot 1953 was de kerk een zaak voor alleen de "mannenbroeders". Pas in dat jaar kregen de vrouwen het recht om mee te stemmen bij de keuze van de mannelijke ambtsdragers. Vanaf 1968 staan de ambten van ouderling en diaken ook open voor vrouwen. maar het duurde tot 1976 voor de eerste vrouwelijke ouderling haar intrede deed in de kerkenraad. Nog jaren daarna konden sommige mannelijke ambtsdragers het niet met hun geweten in overeenstemming brengen om bij de bevestiging van een vrouw dienst te doen.

De Hervormde Gemeente van Nieuw-Buinen is eveneens in de negentiende eeuw ontstaan. In 1825 vestigden zich de eerste bewoners in het gebied. Ze waren aangewezen op de Hervormde kerk van Borger, maar dat was drie uur lopen. Zes uur onderweg zijn voor het bijwonen van een kerkdienst was de meeste mensen ook in die tijd al te gortig. Meestal kwam het er niet van. Vandaar dat er over de bevolking van Nieuw-Buinen gesproken werd als "schapen zonder herder". De kerkenraad van Borger nam geen genoegen met de geringe kerkelijke belangstelling van de bevolking van Nieuw-Buinen en besloot een hulpprediker aan te stellen. Zo is het in 1853 gekomen tot de bouw van een kerk en pastorie. Voordien werden de diensten gehouden in een schuur. In 1854 werd bij Koninklijk Besluit de gemeente officieel afgesplitst van de gemeente in Borger. De koning benoemde toen ook direct de eerste kerkvoogden en notabelen. Vier maart 1855 is de officiële stichtingsdatum van de Hervormde Gemeente van Nieuw-Buinen.

In 1896 werd er in Drouwenermond een Hervormde Evangelisatie opgericht. In 1918 werd er een zondagsschool gestart. Het houten gebouwtje uit die tijd werd in de dertiger jaren vervangen door een stenen gebouw. Dit stenen gebouw is in 1946 gerestaureerd. Sinds 1931 zijn er ook kerkleden van Drouwenermond lid van de kerkenraad in Nieuw-Buinen. Na 2000 liep het kerkbezoek achteruit in Drouwenermond, het resulteerde in sluiting van het kerkgebouw. De laatste dienst werd gehouden op 14 december 2008. De mensen uit Drouwenermond bezoeken nu de kerkdienst in Nieuw-Buinen.

In de winter van 1906 werd besloten om iets aan bijbellezing in Buinerveen te gaan doen, zodat “de godsdienstige behoeften van de bewoners van Buinerveen ook behartigd konden worden". In 1923 werd Silo in gebruik genomen. Aanvankelijk was er eens in de twee weken dienst, vanaf 1933 elke week. Het gebouw Silo is inmiddels weer verkocht en niet meer als kerk in gebruik.

In 1952 werd door de Hervormde kerkenraad het besluit genomen een kerkgebouw te stichten aan de Verlengde Dwarskade. Na 1955 is het gebouw in gebruik genomen. Na een bloeiperiode in het begin en na jarenlang in een behoefte te hebben voorzien is door teruglopend kerkbezoek het gebouw in 1985 verkocht. De laatste jaren is het nog voor diverse doeleinden verhuurd geweest. Op het terrein is nu een fysiotherapeutenpraktijk gevestigd.

Vele jaren werd het pastorale werk in de Hervormde Gemeente van Nieuw-Buinen, Buinerveen en Drouwenermond verzorgd door een predikant met assistentie van een evangelist of een hulpprediker. De laatste hulpprediker is omstreeks 1980 met pensioen gegaan.

Jaren hebben de Gereformeerde Kerk en de Hervormde Gemeente min of meer langs elkaar heen geleefd. Vanaf de 60-er jaren van de negentiende eeuw is men wat meer contact gaan zoeken. Eerst kwam er gezamenlijk bejaardenwerk van de grond. Later kwam ook het jeugdwerk onder gezamenlijke leiding en werden de catechisaties door beide predikanten samen opgezet en geleid. Van de verschillende koren waren leden van beide kerken lid. Er werd voorzichtig begonnen met kanselruil, verschillende keren werd er samen een kerkendag georganiseerd. Vanaf 1984 tot 1998 hadden we samen contacten met enkele kerken in de (voormalige) DDR en in 1990 is er voor het eerst een "gemengde" groep gemeenteleden naar Roemenië geweest. 0ns jongerenkoor heeft inmiddels ook de gemeentes in beide landen bezocht. In 1988 is voor gezamenlijke kosten een nieuw onderkomen voor de jeugd gebouwd, "Ons Hörn".

Zoals altijd bij het ontstaan van iets nieuws waren (en zijn) er mensen die het nooit snel genoeg gaat en anderen die vinden dat het voorlopig zo wel genoeg is geweest. Een commissie "Samen op Weg" heeft vanaf 1982 vele jaren de kar getrokken in voortdurend overleg met de elkaar opvolgende kerkenraden. Deze commissie heeft haar werk begin 1996 afgerond. Uiteindelijk is in januari 1997 de "Overeenkomst tot brede interkerkelijke samenwerking (federatie) tussen de Hervormde Gemeente en de Gereformeerde Kerk te Nieuw-Buinen" ondertekend.

In 2002 werd het gebouw van de Gereformeerde kerk van Nieuw-Buinen verkocht. De afscheidsdienst werd op 14 december 2002 gehouden. Een bouwcommissie maakte plannen voor de uitbreiding van de kerk aan de Kerklaan. Dit was noodzakelijk omdat er geen extra ruimtes waren voor kinderdienst en oppas tijdens de dienst en voor de vergaderingen. Er werden, met behulp van een architectenbureau, plannen gemaakt voor verbouw en renovatie van de kerkzaal. Met het toenmalige Dorpshuis werd overleg gepleegd om daar tijdens de verbouw de diensten en vergaderingen te kunnen houden. Nadat de hiervoor genoemde plannen vergevorderd waren kwam het bericht dat de Stichting Dorpshuis er mee wilde stoppen. Dat bood de mogelijkheid om het Dorpshuis te kopen, wat uiteindelijk ook gebeurde. Dit had tot gevolg dat de oorspronkelijke plannen overboord gezet konden worden en er weer met een schone lei opnieuw gestart werd.

Er werd besloten, na heel veel vergaderen en overleg, om het toenmalige Dorpshuis met het kerkgebouw te verbinden door middel van een glazen gang. Daarnaast zou de zijbeuk van de kerk bij de kerkzaal gevoegd worden. Toen deze plannen helemaal uitgewerkt en goedgekeurd waren, kon er verbouwd en gerenoveerd worden. Dankzij de geweldige inzet van de gemeenteleden, zowel financieel als praktisch, kunnen we nu gebruik maken van een schitterend gerenoveerde kerkzaal en beschikken over een mooi verenigingsgebouw dat de nieuwe naam "Het Tussendiep " heeft gekregen.

Op zondag 21 mei 2006 hebben we dit complex feestelijk in gebruik genomen.

Per 1 januari 2005 werd de 'Overeenkomst tot brede interkerkelijke samenwerking (federatie) tussen de Gereformeerde Kerk en de Hervormde Gemeente' omgezet in de Protestantse Gemeente Nieuw-Buinen, Buinerveen en Drouwenermond.

Monumentomschrijving Rijksdienst

Protestantse Gemeente, beschermd vanwege het éénklavierorgel, in 1879 gebouwd door de Gebr. van Oeckelen. In 1978-1979 gerestaureerd door Mense Ruiter te Zuidwolde. Klokkenstoel met klok van A.H. van Bergen en Comp., 1853, diam. 50 cm.

Externe links

• Meer afbeeldingen op Wikimedia

Afbeeldingen

Exterieur

• 
• 

  foto. André van Dijk. Kerkenverzamelaar.

• 
• 
• 

  Voor de verbouwing 2006.

• 

  Vanaf de begraafplaats.

• 

  foto. André van Dijk. Kerkenverzamelaar.

• 
• 
• 
• 
• 
• 

  Hier is de hoofdingang van de gebouwen.

• 

  Hier zien we de kleinezaal, op de achtergrond de grotezaal en het binnenplein.

• 

Interieur

• 

  van Oeckelen orgel uit 1879, monument.

• 
• 
• 
• 
• 

  Kerkruimte.

• 

  Gemeentetafel

• 

  Preekstoel

• 

  opname Sept. 2001 foto. Ds. H. J. Douwes. Amsterdam.

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

Bronnen

• Voor het bovenstaande is geput uit "Een kerk in de Veenkoloniën", 150 jaar kerkgeschiedenis in een notedop 1891-1991, 150 jaar kerkgeschiedenis in een notedop. Te verkrijgen bij: Mevr. R.J. Trip, De Wanne 96. 9521DE Nieuw-Buinen, tel: 0599-612736
• l00 jaar Gereformeerde Kerk Nieuw Buinen". Een jubileumboekje uitgegeven. Het boekje is uitverkocht, in de collectie van de bibliotheek van Nieuw-Buinen, Parklaan, kunt u een exemplaar vinden.