Nieuwegein (Jutphaas), Utrechtsestraatweg 7 - Nicolaas

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Nicolaas
Genootschap:	Rooms Katholieke Kerk
Provincie:	Utrecht
Gemeente:	Nieuwegein
Plaats:	Nieuwegein
Adres:	Utrechtsestraatweg 7
Postcode:	3438AK
Sonneveld-index:	04200
Jaar ingebruikname:	1873
Architect:	Alfred Tepe (1840 - 1920)
Huidige bestemming:	kerk
Monument status:	Rijksmonument 30422

Geschiedenis

Gebouwd als R.K. kerk van het dorp Jutphaas. Van buiten vrij sobere, van binnen prachtige, uiterst rijk versierde neogotische kerk, met toren.

Midden 19e eeuw bleek de Schuurkerk aan het Overeind, waar sinds 1688 werd gekerkt, te klein. Op een gunstiger gelegen plaats werd grond aangekocht voor de bouw van een nieuwe kerk. In 1873 kwam pastoor G.W. van Heukelum naar Jutphaas en vroeg architect Alfred Tepe een neogotische dorpskerk te ontwerpen.

Deze kerk werd ontworpen en ingericht volgens de inzichten van het St. Bernulphusgilde, m.n. F.W. Mengelberg (beeldhouwer), H. Geuer (glasschilder), A. Kniep (siersmid) en G. Brom (edelsmid).

Op 11 mei 1874 legde de aartsbisschop van Utrecht, Mgr. A.I. Schaepman, de eerste steen voor deze driebeukige kruisbasiliek. Een jaar later - op 11 mei 1875 - wijdde hij de nieuwe St. Nicolaaskerk in. In één jaar tijds gebouwd! Aannemer N.H. Peters had voor € 28.000,-- (ƒ 61.500,-) zijn taak volbracht. Van binnen was de Nicolaaskerk toen nog kaal en wit. Jarenlang is er gewerkt aan de inrichting en schilderingen. Het is vooral een monument door het interieur, dat na een grondige restauratie nog grotendeels in de originele staat verkeert. Het is een monument vanwege diverse kunstwerken, zelfs uit de Middeleeuwen: het laatgotische orgelfront, afkomstig uit de Nieuwezijdskapel te Amsterdam (H. Stede), het beeld van Rochus en het schilderij van de Noodhelpers (uit de school van Michael Wohlgemuth, 1434-1519). Het altaar en de preekstoel zijn neogotische kunstwerken.

Op 1 april 1992 werd begonnen met de restauratiewerkzaamheden van de 50 meter hoge toren o.l.v. architect Paul van Vliet. Jarenlang stonden onderdelen van de kerk in de steigers. Op 22 november 1998 vond de plechtige heropening plaats door Adrianus Kardinaal Simonis. Dankzij subsidies en de inzet van vele vrijwillig(st)ers van de Stichting Restauratie Nicolaaskerk is de benodigde 5 miljoen gulden bijeen gebracht. Het kunstwerk - gemaakt door Dini Versteeg-Zwambag - buiten aan de muur (oostzijde - kanaalkant) symboliseert deze periode. Een resultaat dat gezien mag worden.

(Bron:Website kerkelijke gemeente)

Monumentomschrijving Rijksdienst

St. Nicolaas, 1874-1875, W.V.A. Tepe. Driebeukige kruisbasiliek in de voor Tepe karakteristieke baksteengotiek, belangrijk vroeg werk van deze bouwmeester, geheel ontworpen en ingericht volgens de inzichten van het St. Bernulphusgilde en als zodanig gaaf bewaard. Steunbeerloze toren van drie verdiepingen, aan de zuidzijde begeleid door een veelhoekige traptoren en bekroond door een ingesnoerde naaldspits. Inrichting door F. W. Mengelberg, Geuer, Schenk, Brom en de andere leden van het Bernulphusgilde. Laatgotisch orgelfront, afkomstig uit de v.m. Nieuwezijdskapel te Amsterdam. Nabij de kerk een door twee eenheden processiegangen omgeven kerkhof met in het midden een dodenlantaarn. Orgel uit 1879, gemaakt door Maarschalkerweerd. In de Kruisingtoren klok van Petit und Gebr. Edelbrock, 1887? diam. 34,1 cm. Mechanisch torenuurwerk Fa. A. Vos en Zonen te Nunen, 1888, elektrisch opgewonden.

Orgel

De kas van dit orgel is een werkstuk uit de gotiek van Jan van Covelen van rond 1525. Het werd gebouwd voor de oude Nieuwezijdskapel in Amsterdam. Het orgel werd in 1636 door Levinus Eekmans gerestaureerd en uitgebreid. Anthoni van Noordt was organist op dit instrument. In 1879 werd het orgel verkocht aan de Sint Nicolaaskerk in Jutphaas. Het binnenwerk was al in 1871 verdwenen, en Maarschalkerweerd maakte een nieuw orgel in de kas. De luiken werd niet geplaatst: deze zijn opgeslagen in het Aartsbisschoppelijk Museum in Utrecht. In 1967 is het orgel gerestaureerd door de firma J.J. Elbertse & Zoon (Soest), die nieuwe klavieren maakte. Op 8 maart 2009 vond een laatste concert op het orgel plaats voorafgaand aan een restauratie door Elbertse Orgelmakers (Soest). Deze werd in 2010 voltooid. Op 2 oktober 2010 werd het gerestaureerde orgel weer in gebruik genomen.