Nispen, Kerkplein 1 - Maria Hemelvaart

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Maria Hemelvaart
Genootschap:	Rooms Katholieke Kerk
Provincie:	Noord-Brabant
Gemeente:	Roosendaal
Plaats:	Nispen
Adres:	Kerkplein 1
Postcode:	4709BJ
Sonneveld-index:	07961
Jaar ingebruikname:	1930
Architect:	Joseph Cuypers (1861 - 1949)
Huidige bestemming:	kerk
Monument status:	Gemeentelijk monument

Geschiedenis

Belangrijke interbellumkerk met naoorlogse toren.

Nispen was in de middeleeuwen een vrij welvarende handelsplaats vlakbij de grens met Vlaanderen, die ressorteerde onder de abdij van Tongerlo. De parochie werd in ca. 1157 gesticht. In ca. 1427 werd een gotische kerk gebouwd. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog, in mei 1583, ging de kerk in vlammen op. Van 1613-1618 werd er een nieuwe kerk gebouwd. In 1636 ging de kerk over aan de protestanten. Van 1639-1797 waren de Nispense katholieken gedwongen te kerken in schuurkerken over de grens te Essen. In 1797 werd de parochie opgericht door afscheiding van Essen. In dat jaar werd de oude gotische kerk door de protestanten gedeeltelijk teruggegeven. Tot 1828 was de kerk in gebruik als simultaankerk. Op de scheiding van koor en schip werd een wand opgetrokken. In 1828 vertrokken de protestanten uit de kerk. Door bouwvalligheid en ruimtegebrek werd de kerk op de toren na in 1930-1931 afgebroken en vervangen door een grote driebeukige basilicale kerk naar ontwerp van Joseph Cuypers (1861 - 1949) & Pierre Cuypers Jr (1891 - 1982), die achter de oude toren werd opgetrokken (aanbesteding 30-4-1930, eerste steenlegging 9-9-1930, geconsacreerd 22-4-1931). Een gedeelte van het orgelfront uit 1662 en een gedeelte van de communiebank werden overgebracht naar het museum "de Ghulden Roos" te Roosendaal. De koorbalustrade uit 1634 werd in de burgerzaal van het Roosendaalse raadhuis geplaatst. In 1940 werd de kerk zwaar beschadigd en weer hersteld. Bij de bevrijding in oktober 1944 werd de toren opgeblazen en raakte de kerk opnieuw zwaar beschadigd. De kerk werd nadien hersteld. De oude toren werd niet meer hersteld. In 1958 verrees op de plaats van de oude toren een slankere, hogere toren naar ontwerp van J.L. Elst (bouwvergunning 28-3-1958, voltooid 10-10-1958). Alleen enkele muurrestanten van de oude toren werden in de nieuwe toren opgenomen. Het interieur is waardevol. Hoofdaltaar, preekstoel, communiebank en kruiswegstaties stammen uit 1931 en werden in het atelier van Cuypers vervaardigd. In 1937 werden schilderingen in het priesterkoor aangebracht. In 1989-1990 zijn kerk en toren gerestaureerd (bron: lijst r.-k. kerken 1796-1972 L.W. Dubbelaar).

Plattegrond. Bron: Kerken in het Bisdom Breda, Auteur: Ton van Nijnatten. Uitgeverij: Buijten en Schipperheijn B.V. juni 2004.

Oude toren door oorlogshandelingen verwoest in 1944, nieuwe toren 1958.

2018 - De verenigingen en organisaties in buurthuis Nisipa en het Wit Gele Kruisgebouw moeten in de loop van 2020 hun intrek nemen in de Maria Hemelvaartkerk in Nispen. Dat gebouw moet rond die tijd omgebouwd zijn tot multifunctioneel centrum. Die verwachting spreken de besturen van het buurthuis, de Sint Norbertusparochie en de Wit Gele Kruisvereniging en wethouder Toine Theunis uit.
2022 - Het zat er al een beetje aan te komen, maar de verbouwing van de Maria Hemelvaartkerk in Nispen tot nieuw dorpshuis is nu echt op de lange baan geschoven. De gemeente Roosendaal wil 75.000 euro beschikbaar stellen, maar de BNG Bank wil niet meewerken aan het plan.
2023 - De kogel is eindelijk door de spreekwoordelijke kerk en alle neuzen staan dezelfde kant op. Zowel de gemeente als de brede werkgroep Nispen zien graag een multifunctioneel centrum in de kerk van Nispen. Iets wat een jaar geleden juist eigenlijk van de baan geschoven was.
2024 - Kerk wordt omgebouwd naar multifunctionele ruimte (dorpshuis).

MIP omschrijving

Bouwperiode:1931
Gevels en materiale: Baksteen. Vierkante toren. Driebeukig. In nis zandstenen Mariabeeld geleverd door kunsthandel J. Cuypers, 1930.
Dak en bedekking: Zadel en lessenaarsdaken, Achtkantige spits. Lei.
Bijzonderheden: Zie ook: blz. 88-92 van:'Dorpskern Nispen-Oostzijde. Opdrachtgever Kerkbestuur van de R.K. Maria Hemelvaart. Toren: architect J. Elst uit Roosendaal.

In de media

Uit ; BN deStem, 16 okotober 2014

Nispen is oud, ouder dan Roosendaal. Het oudste document van de gemeente dateert uit 1157 en gaat dan ook over de pastorie van Nispen. Aan de geschiedenis van het kerkdorp lijkt nu een nieuw hoofdstuk te kunnen worden toegevoegd. Want bij werkzaamheden rond de huidige kerk Maria Hemelvaart zijn gravers gestuit op vroegere, middeleeuwse, fundamenten. Uit eerste onderzoek van Marco Vermunt, stadsarcheoloog van Bergen op Zoom, is inmiddels duidelijk geworden dat het om resten gaat van een basiskerk die in de periode 1320-1350 moet zijn gebouwd en die rond 1430 moet zijn uitgebreid met een priesterkoor, toren en later met zijbeuken.