Oosterbeek, Utrechtseweg 129 - Bernulphus

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Bernulphus
Genootschap:	Rooms Katholieke Kerk
Provincie:	Gelderland
Gemeente:	Renkum
Plaats:	Oosterbeek
Adres:	Utrechtseweg 129
Postcode:	6862AB
Sonneveld-index:	12080
Jaar ingebruikname:	1885
Architect:	Alfred Tepe (1840 - 1920)
Huidige bestemming:	kerk
Monument status:	Gemeentelijk monument (kerk) ; Rijksmonument 523671 (Heilig Hartbeeld bij de kerk)

Geschiedenis

R.K. St. Bernulphuskerk uit 1889. Neogotische hallenkerk met traptoren naar ontwerp van Alfred Tepe (1840 - 1920). Uitbreiding in 1922 door W.A.M. te Riele. Van groot belang zijn de kruiswegstaties uit 1916 van Jan Toorop (1858-1928). Tijdens de Tweede Wereldoorlog in 1944 zwaar beschadigd; het bovendeel van de toren werd na de oorlog niet meer herbouwd.

2019 Kerk gaat op termijn dicht.

Komende sluiting

De Bernulphuskerk in Oosterbeek wordt waarschijnlijk aan de eredienst onttrokken. De katholieke geloofsgemeenschap hoopt op een maatschappelijke bestemming voor het markante godshuis. De sluiting van de kerk hing al jaren in de lucht, maar wordt binnenkort formeel gestart. ‘Dat is een lang en diepgaand proces dat vele maanden kan gaan duren, de gehele gemeenschap aangaat en aldus uiteindelijk ook met álle parochianen moet en zal worden gedeeld’, schrijft de locatieraad van de kerk, gevestigd aan de Utrechtseweg in het hart van het dorp. Als voornaamste motivatie om de kerk te sluiten noemt Berry van Brakel, bestuurslid van de locatieraad, de onderhoudskosten. ,,Die zijn gewoon te hoog.” Hij benadrukt dat het proces om de kerk te sluiten ‘in goede harmonie verloopt’, samen met de overkoepelende parochie ‘Heilige Titus Brandsma’. Er liggen al sinds 2019 mooie plannen op tafel waarin een deel van de kerk een maatschappelijke functie krijgt en er ook een eigen plek blijft voor de kerkelijke geloofsgemeenschap’, aldus de locatieraad. ‘In samenwerking met het bestuur van de stichting Vrienden van de Bernulphus gaan we onze uiterste best doen de Bernulphuskerk te behouden voor onze gemeenschap.’ Daarbij wordt bijvoorbeeld gedacht aan het bewaren van een kapel, die dan toegankelijk blijft voor de gelovigen. De kerk stamt uit 1884 en is een gemeentelijk monument. In de oorlog liep het gebouw veel schade op. Bekend is het heroïsche verhaal van de Britse oorlogsveteraan Frank Ashleigh, die zich in september 1944 samen met andere soldaten onder het dak van de kerk verschanste. Vanuit de toren namen ze de Duitsers onder vuur. Dat hielden ze drie dagen vol.

Kruisweg

Het gebouw – vernoemd naar Bernold of Bernulphus, de patroonheilige van Oosterbeek – is ook bekend vanwege de kruisweg van de kunstenaar Jan Toorop. Deze kunstwerken zijn in 1919 ingewijd en worden beschouwd als meesterwerken. Wie goed kijkt, kan zien dat daar enkele Oosterbeekse parochianen op zijn afgebeeld. Aartsbisdom utrecht Zaterdag 2 maart wordt de geloofsgemeenschap bijgepraat over het voornemen om de kerk aan de eredienst te onttrekken. Dat is nu nog geen gelopen race. Onder meer het aartsbisdom Utrecht speelt daar een belangrijke rol in. De parochie neemt het besluit om een kerk aan de eredienst te onttrekken, maar vervolgens bevestigt de aartsbisschop dat met een zogeheten decreet. Mits aan alle voorwaarden is voldaan. Goed overleg met de gelovigen is daar een belangrijk onderdeel van. Sluiting van katholieke kerk in Oosterbeek is nabij: ‘Onderhoudskosten zijn te hoog’

Beschrijving Rijksdienst Heilig Hartbeeld, Rijksmonument 523671

Fraai bronzen CHRISTUSBEELD uit 1926 vervaardigd door de Brusselse gieterij Verbeyst naar ontwerp van de Wageningse beeldhouwer AUGUST FALISE ((1875-1936) geplaatst op een bakstenen sokkel. De sculptuur symboliseert het Heilig Hart. De reeds sinds het begin van het Christendom bestaande verering van Heilig Hart van Christus komt tot grote bloei na de visioenen van Margaretha Maria Alacoque in de zeventiende eeuw in Paray-le-Monial. In deze visioenen toont Christus zijn brandende hart, brandend van liefde voor de mensen, brandend van verlangen naar wederliefde. In 1856 kreeg de Heilig-Hartverering een eigen feestdag toegewezen en werd in 1899 nog eens gepromoot door paus Leo XIII. Menige parochie voelde dan ook de noodzaak om bij de kerk in een plantsoen een H.Hart op te richten. De steeds belangrijker worden H.Hartdevotie wordt ook steeds nauwer verbonden met het huisgezin waaraan het H.Hart wordt toegewijd. In het eerste kwart van de twintigste eeuw wordt het interieur van de katholieke woning dan ook vaak gekenmerkt door een H.Hartbeeld in de woonkamer. Bekende uitingen van de H.Hart devotie zijn ondermeer de Sacre Coeur (start bouw in 1876) in Parijs en de oprichting van Heilig Landstichting bij Nijmegen vanaf 1911. In 1928 wordt het H. Hartfeest een feest van de eerste rang. Dit gegeven is mogelijk ook mede de aanleiding geweest tot het oprichten van dit H.Hartbeeld. Het beeld bevindt zich in de kern van Oosterbeek voor de aan de noordzijde van de Utrechtseweg gelegen neo-gothische R.K. St. Bernulphuskerk met naastgelegen pastorie. Het beeld is georiënteerd op de Utrechtseweg. Oorspronkelijk stond het beeld in de as van de kerk, nu links daarvan.

Omschrijving

Het bronzen beeld is geplaatst op een door een halfsteens rollaag afgesloten vierkante bakstenen sokkel. In elke zijde bevindt zich een rechthoekig verdiept veld ingevuld met verticaal geplaatste strekkenlagen. Het bakstenen veld aan de voorzijde voorzien van een mozaïek uitgevoerd met een gele omlijsting waarbinnen een wit veld met de in zwart uitgevoerde tekst OOSTERBEEK / AAN / CHRISTUS / 1931. Tussen het woord Christus en het jaartal 1931 bevindt zich een in grijs en rood uitgevoerd CHIRO-teken. Dit mozaïek is een recent vervaardigde kopie van het origineel dat nog bewaard is gebleven. De bronzen sculptuur bestaat uit een halve bol voorzien van een fries met golfmotief en de volgende signaturen AUG. FALISE 1926 en VERBEYST FONDEUR BRUXELLES. De op deze bol staande Christus draagt een tot de voeten reikende mantel en houdt zijn armen gespreid. De handen zijn van stigmata voorzien. Op zijn borst bevindt zich een afbeelding van brandend hart tegen de achtergrond van een kruis als symbool van liefde. In het beeld bevinden zich twee kogelgaten uit de Tweede Wereldoorlog.

Waardering

Bronzen CHRISTUSBEELD van beeldhouwer A. FALISE uit 1926.

Van architectuur(kunst)historische waarde als gaaf bewaard voorbeeld van in de katholieke traditie staande beeldhouwkunst uit het interbellum van de hand van de bekende katholieke Wageningse beeldhouwer A. Falie binnen wiens oeuvre de sculptuur een belangrijke plaats inneemt. Het beeld vormt een van de weinige in brons uitgevoerde H.Hart beelden van zijn hand.
Van stedebouwkundige waarde wegens de markante beeldbepalende situering op het voorplein van de R.K. kerk aan de Utrechtseweg te Oosterbeek.
Van cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van de emancipatie van de katholieken in de periode 1850-1940. Het beeld vormt een exemplarische uiting van de katholieke H. Hartdevotie die in Nederland met name in de jaren tussen1875 en 1940 tot grote bloei kwam.

Orgels

Hoofdorgel

De firma Verschueren bouwde in 1948 een orgel voor de Sint Bernulphuskerk in Oosterbeek. In 2010 is het binnenwerk afgebroken en er is een electronisch Monarke-orgel geplaatst.

Koororgel

Het elektronisch koororgel is van het merk Invention.

opname JvN 14-03-2004

In de media

Uit De Gelderlander, d.d. 3 maart 2016

De St. Bernulphuskerk aan de Utrechtsestraat 129 in Oosterbeek is door het college van B & W van de Gemeente Renkum aangewezen als beschermd Gemeentelijk monument. Dat was op verzoek van de Stichting Heemkunde Renkum. In de Gemeente Renkum zijn de Remonstrantse kerk in Renkum en de Protestantse kerken in Oosterbeek en ‘Op de heuvel’ in Heelsum Rijksmonumenten. De hervormde en gereformeerde kerk van Renkum, de katholieke kerk van Doorwerth en de gereformeerde kerk in Wolfheze zijn Gemeentelijke monumenten.