Oosterland, Sint Joostdijk 11 - Gereformeerde Gemeente

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Gereformeerde Gemeente
Genootschap:	Gereformeerde Gemeenten
Provincie:	Zeeland
Gemeente:	Schouwen-Duiveland
Plaats:	Oosterland
Adres:	Sint Joostdijk 11
Postcode:	4307AR
Sonneveld-index:	06670
Jaar ingebruikname:	1919
Architect:	M.B. van Dorth te Zierikzee
Huidige bestemming:	kerk
Monument status:	geen

Geschiedenis

De Gereformeerde gemeente van Oosterland is rond 1919 ontstaan toen een merendeel van de leden de Gereformeerde Kerk verliet. Op 12 mei 1919 is de gemeente geïnstitueerd. De in 1846 gekochte arbeiderswoning met schuur, die als kerkgebouw was ingericht, werd in 1917 afgebroken waarna een nieuw kerkgebouw verrees met 200 zitplaatsen. In 1980 is het kerkgebouw vergroot met een zijvleugel, waardoor het aantal zitplaatsen op 350 kwam. In 2014 zijn tegen de kerk een woning en winkel afgebroken om ruimte te maken voor de bouw van het gebouw De Ark voor de jeugd van deze kerk. Tevens is er bij het kerkgebouw meer parkeergelegenheid gekomen voor de gemeente.

Orgel

Eerst een Johannus-orgel, in 2024 vervangen door een Johannus Ecclesia kerkorgel.

In de media

* Uit: Reformatorisch Dagblad d.d. 30 oktober 2020

Zeezout watersnood blijft Oosterlandse kerk parten spelen

Alikruiken, zeepokken, er kleefde van alles aan de kansel toen de kerk van de gereformeerde gemeente in Oosterland na de watersnood van 1953 droogviel. De preekstoel werd gedeeltelijk vernieuwd. Een van de veranderingen in het 103 jaar oude bedehuis. Sporen van de ramp zijn er overal. In de herinneringen van de oudere gemeenteleden. En in de gebouwen, ook nog na bijna 68 jaar. Diaken L. de Bruine en ouderling G. C. Slingerland wijzen het aan op de buitenmuur: nieuwe stenen, nieuw cement, maar toch baant het zout zich steeds weer een weg naar buiten. Binnen is er betimmering op het onderste deel van de muur. „Je hoort soms dat er achter die betimmering gruis naar beneden valt.”

De Oosterlandse kerk is naar drie kanten uitgebreid. De pastorie van oefenaar M. Remijn werd voor een deel bij de kerkzaal getrokken. Aan de achterkant werd de consistoriekamer vergroot. Aan de zijkant, lager dan de kerk, kwam verenigingsgebouw De Ark, op de plaats van een boerderij die werd aangekocht. Achter de kerk ligt een groot parkeerterrein. Eerder stonden er drie huisjes; ze boden later onderdak aan catechisaties en verenigingen. De voorgevel van de oude pastorie is nog origineel. De trap naar boven ook. De kamer boven deed eerder dienst als bibliotheek en catechisatieruimte.

De nieuwe zalen kregen namen als De Duif, De Mus, De Zwaluw. Allemaal in De Ark. Het verenigingsgebouw is ruim, de koorzaal hoog. Er is een jeugdvereniging, die ook van de plaatselijke oud gereformeerde gemeente en van de gereformeerde gemeente in Nederland te Bruinisse uitgaat. Uit het vuilnis

De gemeente publiceerde onlangs een boek over haar 183-jarige historie. De oudste geschiedenis staat in een ”Kerkelijk Notelboek” dat ooit –net op tijd– uit vuilnis langs de straat werd gered. Een boek van later tijd werd aangetroffen in het gemeentearchief in Zierikzee. De notulen van de periode 1919-1953 zijn weg. ‘Verdronken’ tijdens de watersnood. De gemeente werd op 12 november 1837 geïnstitueerd. Als kruisgemeente. Vanaf 1869 was het een christelijke gereformeerde kerk. Vanaf 1892 een gereformeerde kerk. Vanaf 1919 een gereformeerde gemeente.

Acht predikanten dienden de gemeente, en één oefenaar. Ds. P. Siemense bijna 40 jaar, anderen maar kort. Ds. W. Hage vertrok in 1975 binnen drieënhalf jaar. Een gemis; „hij was heel trouw in het pastoraat.” Ds. J. van Belzen overleed in 2017 na drieënhalf jaar. Een plotselinge slag. „Er was grote verslagenheid, en dat merk je nog steeds. Hij hoopte lang in Oosterland te mogen blijven.” Een van zijn boekenkasten staat nu in de consistoriekamer.

Voorzanger

Het ledental schommelt al decennia rond de 350. Er was een tijd van vergrijzing, maar nu blijven de jongeren weer, en er kwam lichte groei.

’s Zondags zijn er drie diensten. „’s Middags lezen we preken uit een serie”, zeggen de beide ambtsdragers. „’s Avonds wordt de catechismus behandeld. Begin januari Zondag 1, eind december Zondag 52, zoals de meeste Zeeuwse gemeenten dat doen.”

De samenzang werd vanouds geleid door een voorzanger. Nu is er een elektronisch orgel. „We hebben ons over een pijporgel laten adviseren, maar dat moet voorin staan, anders komt het geluid niet in de zijvleugel. En voorin is er nauwelijks plek.”

De Bruine is in Oosterland geboren en getogen. Slingerland komt van Rotterdam-Centrum, maar woont hier al 47 jaar. Zo heel veel import is er ook niet; de gemeente bestaat grotendeels uit Oosterlanders, naast enkele gezinnen uit Bruinisse.

J. W. Duvekot heeft nu de geschiedenis te boek gesteld, in 392 pagina’s. Onder de titel ”De daden des Heeren gedenken.”

Bliksem op de betonband

Op 8 juni 2003 (Eerste Pinksterdag) werd de betonband van de achtergevel tijdens een dienst door bliksem getroffen. Ouderling G. C. Slingerland zag door het glas-in-loodraam opeens dat een stuk beton over het schuine dak van de zijzaal rolde. „Gelukkig niet naar het raam, want daar zaten mensen onder.” Dertig dakpannen braken, de geluidsinstallatie was defect en het orgel viel uit. Even was er consternatie; daarna werd de dienst vervolgd. ’s Maandags werden de brokstukken verzameld.

Slingerland kent het gebouw goed. „Ik ben ooit onder de houten vloer doorgekropen, de hele kerk rond, om in de houten balken te prikken. De meeste waren verrot. In 1991 hebben we een stenen vloer gelegd, met vloerverwarming.”

* Uit: Reformatorisch Dagblad d.d. 13 februari 2024 De gereformeerde gemeente in Oosterland neemt vrijdag 23 februari een nieuw digitaal orgel in gebruik. Het instrument vervangt een orgel van Eminent. „Deze Eminent heeft bijna dertig jaar dienstgedaan, maar begon mankementen te vertonen. Hij kraakte regelmatig en viel soms zelfs helemaal uit”, vertelt André Slingerland, een van de vier organisten van de kerk. „De bedrijfszekerheid liet dus te wensen over. In samenspraak met Stolk Orgels uit Nieuwerkerk aan den IJssel hebben we gekozen voor een Johannes Ecclesia T255.” Dit tweeklaviers orgel telt 35 stemmen. Slingerland: „We kunnen kiezen uit een Nederlands-romantische of een Engels-romantische klank. Inmiddels hebben alle organisten kennisgemaakt met het instrument. We genieten het meest van de Engels-romantische kleuren. Het pijpenfront boven de kansel is nieuw. Datzelfde geldt voor het klankbord boven de preekstoel.” De gemeente Oosterland heeft nooit een pijporgel gehad, aldus Slingerland. Volgens hem was nu de aanschaf van een tweedehands pijporgel niet aan de orde. „In de jaren tachtig is de zijvleugel van het gebouw bij de kerkzaal getrokken. Hierdoor is een L-vormige kerkzaal ontstaan, die geluidstechnisch niet optimaal is. Ongeveer de helft van de gemeenteleden zit in de bijzaal, die een lager plafond dan de rest van de kerkzaal heeft. Zij zouden een pijporgel nauwelijks horen. Alleen de voorste kerkgangers in de bijzaal kunnen het orgelfront zien. Met de komst van het Johannusorgel hebben we een extra speakerfront in bijzaal aangebracht.” De ingebruikname op 23 februari begint om 19.30 uur. De vier plaatselijke organisten begeleiden dan de samenzang en spelen enkele psalmen. Ook is er iemand van de firma Stolk aanwezig, die het orgel demonstreert en uitleg geeft.

* Uit: Reformatorisch Dagblad d.d. 10 oktober 2025

Gg Oosterland

De gereformeerde gemeente (gg) in Oosterland (Schouwen-Duiveland) heeft nieuwbouwplannen. Haar kerkgebouw is dringend aan onderhoud toe. Een ruime meerderheid van de manslidmatenvergadering koos in juni voor nieuwbouw in plaats van renovatie.

De keuze was volgens kerkenraadsvoorzitter Leo Koppert snel gemaakt. „Onze kerk, die in 1917 werd gebouwd, verkeert in slechte staat. Het gebouw is niet goed geïsoleerd, we hebben hoge stookkosten.” Ook het deputaatschap hulpverlening kerkbouw van de Gereformeerde Gemeenten heeft nieuwbouw geadviseerd.

Een schets van architectenbureau Born wordt nader uitgewerkt. De nieuwe kerk krijgt 400 zitplaatsen met de mogelijkheid van een galerij met 100 zitplaatsen. Het huidige kerkgebouw heeft 319 zitplaatsen, die in de morgendienst vrijwel allemaal zijn bezet. „We dreigen ruimte tekort te komen”, zegt Koppert.

De nieuwbouw is geraamd op 2,4 miljoen euro. „Aan renovatie zouden we 600.000 euro kwijt zijn. Dat bedrag moeten we bij nieuwbouw ook beschikbaar hebben voor financiering via het Kerkelijk Grootboek van de Gereformeerde Gemeenten”, aldus Koppert. „Tot onze verwondering is dat geld na twee maanden al binnen dankzij gulle giften van gemeenteleden. En dat loopt nog gestaag door.”

Voor de nieuwbouw wordt de bestaande kerk gesloopt. Verenigingsgebouw De Ark naast de kerk, dat in 2014 in gebruik werd genomen, blijft staan. De nieuwe kerk, met een kerkzaal en een consistorie, wordt ertegenaan gebouwd. De nieuwbouwplannen voorzien in een betere verbinding tussen beide gebouwen, die dan ook meer één geheel zullen vormen.

Wanneer er gesloopt en gebouwd kan worden is nog niet bekend. Dat is mede afhankelijk van het tijdstip waarop de vergunning van de gemeente Schouwen-Duiveland afkomt.

De gereformeerde gemeente heeft 362 leden, onder wie 217 belijdende leden.