Oosterland, Torenplein 1 - Jodocuskerk

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Jodocuskerk
Genootschap:	PKN Hervormde gemeente Oosterland
Provincie:	Zeeland
Gemeente:	Schouwen-Duiveland
Plaats:	Oosterland
Adres:	Torenplein 1
Postcode:	4307AB
Sonneveld-index:	06667
Jaar ingebruikname:	16e eeuw
Architect:
Huidige bestemming:	kerk
Monument status:	Rijksmonument 14160

Geschiedenis

Historische dorpskerk met vrijstaande zadeldaktoren.

In 1354 vond er inpoldering plaats en kreeg Oosterland een houten kapel, gewijd aan de Heilige Jodocus. Later is deze kapel vervangen door de huidige kerk, waarvan in 1612 het schip van de kerk door brand verloren is gegaan.
In 1424 kreeg de toren een klok met als opschrift 'Willan Butndic Fecit int jaer ons Heere MCCCCXXIIII' oftewel "Willem Buitendijk heeft mij gemaakt in het jaar onzes Heren 1424". Deze grote klok weegt 450 kilogram, de kleine klok weegt 235 kilogram met opschrift 'Willan Butndic Fecit Ave Maria gratia plena, dominus cum' oftewel "Willem Buitendijk heeft mij gemaakt, Wees gegroet Maria, vol van Genade, de Heer is met u". Deze beide klokken zijn op 31 maart 1943 door de Duitsers geroofd, maar ze zijn, net als andere klokken uit Zeeland, teruggevonden in het IJsselmeer. De schipper heeft expres het schip laten zinken, zodat de Duitsers deze klokken niet konden omsmelten. Zodoende hangen de klokken weer in de gerestaureerde toren.
De koorruimte doet na 1612 dienst als kerkruimte. In 1650 kwam er een ambachtsherenbank en deze staat er nog steeds. Voor de Watersnoodramp van 1953 stond deze bank voor in de kerk en rechts van de kansel, nu staat deze onder het orgel.
De huidige Voorkerk van de kerk was in de 19de eeuw een schoolgebouwtje en daarna gemeentehuis. In 1964, na de restauratie, heeft de Gemeente de Voorkerk teruggeven aan de kerk.
In de Tweede Wereldoorlog is het kerkgebouw per ongeluk door Engelsen deels verwoest met daarbij de toren. De toren was voor de oorlog vijftien meter hoog en de dorpsbewoners noemden het toen een duiventil omdat deze toren zo laag was. In 1949-1950 is de toren verhoogd tot 22 meter. In de vroegere eeuwen werd getracht om deze toren een spits te geven. Die is er nooit gekomen. In 1732 kreeg de kerk een grote regenbak links van de huidige ingang.
In de kerk hangt een marmeren grafmonument van de adellijke vrouwe Suzanna Maria Lonque. Zij is overleden in 1752. In 1898 heeft de kerk een grondige opknapbeurt gehad.
Tijdens de watersnood van 1953 heeft de kerk ook te lijden gehad en was het in de kerk een ravage. Dat is nu nog te zien aan de deuren in de kerk.
De kerk heeft nog enige oude grafzerken uit 1504, 1515, 1533, 1545 en 1551. In 1612 werd het door dorp getroffen door een grote brand. Het koor dateert uit 1579, de kansel uit 1574. In hetzelfde jaar dat de kansel gereed kwam werd de kerk protestants. De eerste dominee van Oosterland die in 1574 werd bevestigd, was voorheen van dezelfde kerk pastoor voor de rooms-katholieke kerk. Tot 2008 heeft de kerk van Oosterland vanaf 1574 47 predikanten gehad. Voor de watersnood van 1953 was er ook nog een dooptuin. De buitenmuur van het koor is in verschillende fasen gebouwd, wat goed te zien is.

opname 17-07-2009 © Leon Bok

Monumentomschrijving Rijksdienst

Kerk

De Ned. Herv. Kerk, plm 1500. Baksteenbouw met banden in de gevels en met hoekblokken aan de beren van het koor. Koor van drie traveeën en 5/10 sluiting overdekt door een houten tongewelf, met ribben rustende op geprofileerde muurstijlen op zandstenen draagstenen. Vroeger transept vervangen door twee traveeën die het koor verlengen. Inwendig: preekstoel plm 1700 met houten lezenaar op houten schelp. Bank met wapens van de Jonge en Stavenisse, XVIIc. Marmeren wandtafel voor Suzanna Maria Lonque, wed. Johannes Cau (1752). Aantal hardstenen grafzerken o.a. gedateerd 1515, 1545, 1551.

Toren

14162 Kerktoren met zadeldak en aan de toren verbonden westgevel plm 1400. Sedert kerkbrand 1612 losstaand. Klokkenstoel met twee klokken van W. Butendiic, 1424?, beide diameters 80 cm.

Orgel

Het orgel van de Hervormde Kerk te Oosterland is gebouwd in 1905, waarschijnlijk door de firma J. van Gelder uit Leiden. Het is geleverd door de firma C.C. Bender. Het orgel verving het eerste instrument van de kerk, een in 1894 geplaatst tweedehands orgel. Na schade als gevolg van de watersnoodramp is het orgel in 1956 door Van Leeuwen gereviseerd. Bij deze reparatie verving Van Leeuwen de Cornet III sterk (discant) door een nieuwe Mixtuur. Pels & Van Leeuwen voerden in 1980 herstelwerkzaamheden uit aan de windladen. Ook is het pijpwerk door hen opnieuw geïntoneerd.

(Bron:Orgeldatabase)

Externe links

Afbeeldingen

Exterieur

Ansichtkaart 1938 - WG
Situatie Kerk-Gemeentehuis en Toren voor 1945
Situatie Gemeentehuis en toren na 1945
Na de Watersnoodramp van 1953
Na de watersnoodramp van 1953, boven in beeld staat ook de Gereformeerde Gemeente aan de Sint Joostdijk.
Na de ramp van 1953 de toren
Luchtfoto van de kerk na de Watersnoodramp van 1953 (rechts)
Luchtfoto van de kerk na de Watersnoodramp van 1953 (links)
Luchtfoto van de kerk na de Watersnoodramp van 1953 (midden)
Luchtfoto van de kerk na de Watersnoodramp van 1953 (boven links)
ansichtkaart 1959
foto.J.B. v.d. Bie, Oosterland (Zld.). opname sept.1997.
Regenbak
foto. J.B.v.d.Bie Oosterland (Zld)-Huidige naam en infobord van kerk.
Huidige naambord van de kerk, opname 28-08-2022.
Links nieuwe steensoort rechts oude steensoort.
Rechts nieuwe steensoort links oude steensoort.
Consistorie
Consistorie
Consistorie
Grafmonument Hofwegzijde
Grafmonument Hofwegzijde
Grafsteen van de Zwitserse dr. Martin Keller.
Oorlogsmonument 1940-1945
foto. J.B.v.d.Bie Oosterland (Zld)Voorkerk Kerkpleinzijde.
foto. J.B.v.d.Bie Oosterland (Zld)-Voorkerk Hofwegzijde
foto. J.B.v.d.Bie Oosterland (Zld)
links voorkerk en toren
foto. J.B.v.d.Bie Oosterland (2009)
foto. J.B.v.d.Bie Oosterland (2009)
foto. J.B.v.d.Bie Oosterland (2009)
foto. J.B.v.d.Bie Oosterland (2009)
foto. J.B.v.d.Bie Oosterland (2009)
foto. J.B.v.d.Bie Oosterland (2009))
foto. J.B.v.d.Bie Oosterland (Zld)
foto:J.B.v.d.Bie Oosterland (01-12-2013))
foto:J.B.v.d.Bie Oosterland (01-12-2013))
foto:J.B.v.d.Bie Oosterland (01-12-2013))
foto. J.B.v.d.Bie Oosterland (Zld)-Voormalige pastorie van kerk.
foto. J.B.v.d.Bie Oosterland (Zld)-Voormalige pastorie van kerk en toren N.H.Jodocuskerk.
foto:J.B.v.d.Bie Oosterland (07-04-2017)
foto:J.B.v.d.Bie Oosterland (07-04-2017)
foto:J.B.v.d.Bie Oosterland (07-04-2017)
foto:J.B.v.d.Bie Oosterland (07-04-2017)
foto:J.B.v.d.Bie Oosterland (07-04-2017)
foto:J.B.v.d.Bie Oosterland (07-04-2017)
foto:J.B.v.d.Bie Oosterland (07-04-2017)
foto:J.B.v.d.Bie Oosterland (07-04-2017)
foto:J.B.v.d.Bie Oosterland (07-04-2017)
foto:J.B.v.d.Bie Oosterland (07-04-2017)
foto:J.B.v.d.Bie Oosterland (07-04-2017)
foto:J.B.v.d.Bie Oosterland (07-04-2017)
foto:J.B.v.d.Bie Oosterland (07-04-2017)
foto:J.B.v.d.Bie Oosterland (07-04-2017)
foto:J.B.v.d.Bie Oosterland (07-04-2017)
foto:J.B.v.d.Bie Oosterland (07-04-2017)
foto:J.B.v.d.Bie Oosterland (07-04-2017)
foto:J.B.v.d.Bie Oosterland (07-04-2017)
foto:J.B.v.d.Bie Oosterland (07-04-2017)
foto:J.B.v.d.Bie Oosterland (07-04-2017)
foto:J.B.v.d.Bie Oosterland (07-04-2017)

Interieur

De koster geeft op de kansel aan hoe hoog het water heeft gestaan na de Watersnoodramp van 1953
De kerk en de ravage ervan na de Watersnoodramp van 1953, de kerkbanken als de koorhek (behalve de herenbank) zijn verloren gegaan.
Ansichtkaart 1957
Van Gelder-orgel (1905).
Lantaarntje op Avondmaalstafel.
De Chanoeka staat op een verhoging naast de kansel.
De Menora staat op een verhoging naast de kansel.
De gang is tussen de kerk en de Voorkerk.
foto:J.B.v.d.Bie Oosterland (2010)
foto:J.B.v.d.Bie Oosterland (2010)
fotolijst met een van de ramen in de N.H. Kerk van Zevenhoven.
Fotolijst met een van de ramen in de N.H. Kerk van Zevenhoven.
Nieuw orgel.(foto:J.B.v.d.Bie Oosterland (2010))
foto:J.B.v.d.Bie Oosterland (2010)
Wandkleed hangt in de Voorkerk.(foto:J.B.v.d.Bie Oosterland (2010))
Winters plaatje in de Voorkerk.,vanaf de Anwas op de achtergrond de kerk
Het Avondmaal hangt in de consistorie.(foto:J.B.v.d.Bie Oosterland (2010))
Dit schilderij hangt in de voorkerk.
Dit schilderij hangt in de voorkerk.
Dit schilderij hangt in de voorkerk.
© P. Sevestre
© P. Sevestre
Nieuwe gordijnen vervangen. (foto:J.B.v.d.Bie Oosterland (2011))
Details kansel:Jacobsschelp. (foto:J.B.v.d.Bie Oosterland (2012))
Details kansel:Kopje.(foto:J.B.v.d.Bie Oosterland (2012))
Details kansel.(foto:J.B.v.d.Bie Oosterland (2012))
Antependia.
Antependia.
Antependia.
Antependium
Antependium
Antependia.
Antependia.
foto:J.B.v.d.Bie Oosterland (2013))
foto:J.B.v.d.Bie Oosterland (2013))
foto:J.B.v.d.Bie Oosterland (2013))
foto:J.B.v.d.Bie Oosterland (2013))
foto:J.B.v.d.Bie Oosterland (2013))
foto:J.B.v.d.Bie Oosterland (2013))
foto:J.B.v.d.Bie Oosterland (2013))
foto:J.B.v.d.Bie Oosterland (2013))
foto:J.B.v.d.Bie Oosterland (2013))
foto:J.B.v.d.Bie Oosterland (2013))
foto:J.B.v.d.Bie Oosterland (2013))
foto:J.B.v.d.Bie Oosterland (2013))
foto:J.B.v.d.Bie Oosterland (2013))
foto:J.B.v.d.Bie Oosterland (2013))
foto:J.B.v.d.Bie Oosterland (2013))
foto:J.B.v.d.Bie Oosterland (2014))
Gewelf boven de kansel.01-05-2016.foto.J.B.v.d.Bie Oosterland.
Gewelf boven de orgel.01-05-2016.foto.J.B.v.d.Bie Oosterland.
liturgisch centrum 19-06-2016.foto. J.B.v.d.Bie Oosterland.

Predikantenborden

Predikantenbord. 05-06-2016.foto J.B.v.d.Bie Oosterland.
Predikantenbord.1e bord. 05-06-2016.foto J.B.v.d.Bie Oosterland.
Predikantenbord.2e bord. 05-06-2016.foto J.B.v.d.Bie Oosterland.
Predikantenbord.3e bord. 05-06-2016.foto J.B.v.d.Bie Oosterland.
Predikantenbord.Detail. 05-06-2016.foto J.B.v.d.Bie Oosterland.
Predikantenbord.Detail. Hebreeën 13 vers 7, 05-06-2016.foto J.B.v.d.Bie Oosterland.
Predikantenbord Wapen Oosterland 05-06-2016.foto J.B.v.d.Bie Oosterland.

Liturgieborden en bijbehorende kisten

liturgiebord 19-06-2016.foto. J.B.v.d.Bie Oosterland.
liturgiebord 19-06-2016.foto. J.B.v.d.Bie Oosterland.
liturgiebord 19-06-2016.foto. J.B.v.d.Bie Oosterland.
liturgiebord sinds 16-10-2016 met spotjes.
Bijbehorende kisten voor het nieuwe liturgiebord 19-06-2016.foto. J.B.v.d.Bie Oosterland.
Bijbehorende kisten voor het nieuwe liturgiebord 19-06-2016.foto. J.B.v.d.Bie Oosterland.
Bijbehorende kisten voor het nieuwe liturgiebord 19-06-2016.foto. J.B.v.d.Bie Oosterland.
Bijbehorende kisten voor het nieuwe liturgiebord 19-06-2016.foto. J.B.v.d.Bie Oosterland.
Detail iturgiebord 19-06-2016.foto. J.B.v.d.Bie Oosterland.
Detail liturgiebord 19-06-2016.foto. J.B.v.d.Bie Oosterland.
Detail liturgiebord 19-06-2016. foto. J.B.v.d.Bie Oosterland.
Detail liturgiebord 19-06-2016.foto. J.B.v.d.Bie Oosterland.
Detail liturgiebord 19-06-2016. foto. J.B.v.d.Bie Oosterland.

Dit bord is geschonken door een gemeentelid (Marcus 12: 29-31)

Foto J.B.v.d.Bie, Oosterland. 04-08-2024, 09.36.
Foto J.B.v.d.Bie, Oosterland. 04-08-2024, 09.36.

Voorkerk na het opknappen van de zaal, nu met naam Susanna Maria Loncquezaal

06-02-2022
06-02-2022
06-02-2022, Kerk, school en toren.
06-02-2022, gebouw met torentje, 1e Dorpshuis.
06-02-2022, school en toren.
06-02-2022, Gasthuis.
06-02-2022, Kerk, school en toren.
06-02-2022, Kerkplein, Kerk, school en toren.
06-02-2022, Heerenhof bij Oosterland.
06-02-2022, voormalig Poort (Nieuwstraat) Heerenhof bij Oosterland.
06-02-2022, Susanna Maria Loncque.

Diversen

foto. J.B.v.d.Bie Oosterland (Zld)-Nieuwe tafel in de gang van kerk.
situatie sinds 19-01-2010. (foto. J.B.v.d.Bie Oosterland (2010))
Luidklok met hamer voor de hele en halve uren, is de linkerklok.
Dit is de rechterklok (Mariaklok)
Kast met het uurwerk van de luidklokken en wijzerplaten.
Meterkast met klok in de toren.
In de toren.
Geschiedenis van de luidklokken.
Geschiedenis van de luidklokken.blaadje 1
Geschiedenis van de luidklokken.blaadje 2
Waarschuwing voor het betreden van de toren.
Voor bezoeken van de toren eerst aanmelden.
Zicht op de kerk.
Zicht op de Nieuwstraat, natuurgebied "De Anwas" en begraafplaats.
Zicht op de Torenplein, Lange Achterweg en rechterappartement is nu tandartspraktijk "Mondiaal".
Zicht op het Laurensweegje en de toren van N.H.Johanneskerk in Nieuwerkerk.
Zicht op de Kerkstraat met rechts vooraan de pastorie van de Jodocuskerk.
Zicht op de Kerkstraat met rechts vooraan de pastorie van de Jodocuskerk.
Zicht op de Kerkstraat met rechts vooraan de pastorie van de Jodocuskerk.
Orgel van de kerk.
Kast met het uurwerk van de luidklokken en wijzerplaten.
Gewicht van de luidklokken.
Geschiedenis van de luidklokken.