Ootmarsum, Ganzenmarkt 31 - Ned. Hervormde Kerk

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Hervormde Kerk
Genootschap:	PKN Hervormde gmeente Ootmarsum
Provincie:	Overijssel
Gemeente:	Dinkelland
Plaats:	Ootmarsum
Adres:	Ganzenmarkt 31
Postcode:	7631EM
Inventarisatienummer:	10490
Jaar ingebruikname:	1810
Architect:	Hagels, D.
Huidige bestemming:	kerk
Monument status:	Rijksmonument 31750

Geschiedenis

Neoclassicistische "Lodewijkskerk" met dakruiter.

In veel plaatsen was het bezit van de kerk een twistpunt tussen de katholieken en de gereformeerden. Lodewijk Napoleon probeerde bij zijn visites te bemiddelen. Op 9 maart 1809 reisde Lodewijk Napoleon met zijn echtgenote en gevolg, begeleid door een escorte van 56 Franse huzaren, van Almelo naar Ootmarsum. Voor de stad werd hij opgewacht door een erehaag van zo'n 200 boeren te paard. Onder klokgelui trok de lange stoet de feestelijk versierde stad binnen, waar honderden belangstellenden het deftige gezelschap bewonderden.

Op 13 maart 1809 kwam het besluit van de koning af, met als belangrijkste onderdeel de toewijzing van de Grote Kerk in Ootmarsum aan de katholieken. Op 29 maart 1809 werd het ter kennis gebracht aan de gereformeerde en katholieke gemeenschap, en de magistraat. Na 177 jaar kwam de Grote Kerk terug in katholieke handen.

Ter compensatie voor het verlies van de Grote Kerk kregen de protestanten een nieuw kerkgebouw. Lodewijk Napoleon schonk van staatswege de helft van de stichtingskosten. De kerk is in 1810-1811 gebouwd in de toen gangbare neoclassicistische stijl. Kenmerkend zijn: de rechthoekige bouwvorm, de halfronde ramen, de klassieke voorkant met de pseudo-antieke zuilen, en de driehoekige gevelkroon met daaronder de fries. Bijzonder is dat de breedte van het gebouw bepaald werd door de breedte van het orgel dat uit de Grote Kerk werd meegenomen. In 1844 werd de klokkentoren met eigen luidklok gerealiseerd. Het perceel grond waarop de kerk staat, is geschonken door Anthony Vosding van Beverforde. De twee gebouwen die tegenover de kerk stonden zijn later aangekocht en gesloopt om het statige aanzicht beter te doen uitkomen. Het Art Deco-uurwerk is in 2009 geplaatst.

Het prachtige Berner-orgel is gebouwd in 1781. Een deel van het pijpwerk is afkomstig van een orgel uit 1676. Naast het orgel werden ook de grafsteen van de laatste commandeur Johan Dietrich van Heiden, de lezenaar (1687) en de preekstoel (1614) meegenomen uit de Grote Kerk. Een oude, zeer kostbare kelk maakt deel uit van het avondmaalszilver. De prachtige statenbijbel uit 1673 pronkt op de oude lezenaar. De stijlvolle doopvont stamt uit 1933. Aan de muren hangen glas-in-loodpaneeltjes, gemaakt van de glasrestanten van de in 1945 door een bom vernielde ramen van de kerk. (Bron:Canon van Overijssel)

Orgel

In 1569 bouwden de gebroeders Slegel een nieuw orgel in de kerk van Ootmarsum. Dit orgel werd in 1781 vervangen door het huidige instrument, gebouwd door Eberhard Berner. Berner gebruikte veel materiaal van het oude orgel. Ook de windlade van het Bovenwerk stamt uit 1569. Het orgel werd ingehuldigd op 14 oktober 1781. In 1809 werd de kerk toegewezen aan de rooms-katholieke parochie. De hervormde gemeente bouwde een nieuwe kerk, die in 1810 klaar was. Naar deze kerk werd het Berner-orgel overgeplaatst. Het orgel is in de loop van de tijd ingrijpend gewijzigd. Vooral door de firma Haupt & Zn., die in 1890 de dispositie veranderde door de Fagot 16' door een Trompet 8' en de Sexquialter door een Gamba te vervangen. De dispositie van het Bovenwerk werd volledig vernieuwd in romantische stijl. Het instrument werd in 1971 gerestaureerd door de firma Flentrop. Willem Hülsmann was adviseur tijdens de werkzaamheden. Tijdens de restauratie werden de registers hersteld volgens de beschrijving van Knock, werd de stemming van het orgel gewijzigd in Werckmeister en werden de mechanieken en de windladen volledig hersteld.

(Bron:Orgeldatabase)

Monumentomschrijving Rijksdienst

Hervormde Kerk. Eenvoudige zaalkerk uit 1810 met zandstenen pilastergevel met fronton, bekroond door achtkant houten koepeltje met pilasters op de hoeken, uit 1844. De kerk bezit een eiken preekstoel uit 1674 en koperen lezenaar XVIII B; ijzeren voorzangerslezenaar uit 1687. Orgel met Hoofdwerk, Bovenwerk en vrij Pedaal, in 1781 door Eberhard Berner gemaakt voor de grote oude kerk, die in 1810 weer aan de Rooms-Katholieken werd "teruggegeven". In 1811 overgeplaatst naar de huidige kerk.