Rijswijk, Van Vredenburchweg 69 - Bonifatius

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Bonifatius
Genootschap:	Rooms Katholieke Kerk
Provincie:	Zuid-Holland
Gemeente:	Rijswijk
Plaats:	Rijswijk
Adres:	Van Vredenburchweg 69
Postcode:	2282SC
Sonneveld-index:	01811
Jaar ingebruikname:	1897
Architect:	Nicolaas Molenaar (1850-1930)
Huidige bestemming:	Rooms Katholieke kerk
Monument status:	Rijksmonument 518121 (kerk); 518122 (pastorie)

Geschiedenis

Belangrijke grote neogotische kerk met hoge beeldbepalende toren, waarop hoge (koper)groene torenspits. St. Bonifatiuskerk, behorend bij het kerkcomplex met pastorie, gebouwd in 1889-1897 naar ontwerp van Nicolaas Molenaar (1850-1930), leerling van Pierre Cuypers (1827 - 1921) , in neogotische stijl. De kerk is min of meer noordwest - zuidoost "georiënteerd". Karakteristiek werk van genoemde architect, onder invloed van de vroege (Franse) gotiek.

Ingaande 1 mei 2003 zijn vijf R.K. parochies samengevoegd tot één parochie. Het gaat om de parochies van Gerardus Majella en van Jeroen in Den Haag en de parochies van Benedictus, van Bernadette en van Bonifatius in Rijswijk. De nieuwe parochie heet St. Bonifatiusparochie. In augustus 2004 is de R.K. St. Benedictuskerk (1958, J. de Jong) gesloopt. Het was toen nog niet bekend wat er met de vrijgekomen plaats zou gaan gebeuren.

In de absis van de R.K. St. Bonifatiuskerk zijn zaterdag 7 juni 2008 nieuwe gebrandschilderde ramen gezegend. De ramen zijn gemaakt door glazenier Diego Semprum Nicolas, de vijfde telg uit het beroemde glazeniersgeslacht Nicolai. De ramen verbinden het Oude en het Nieuwe Testament. Zie ook: www.bonifatiusparochie.nl  Start  H.Bonifacius  nieuwe ramen. Zie ook de tekst na alle foto's.

Overige informatie

De parochie dateert uit de 13e eeuw. De oorspronkelijke parochiekerk is in de 16de eeuw overgegaan naar de reformatie, thans de Oude Kerk van Rijswijk. 1784 bouw van een R.K. schuilkerk, die in 1855 is uitgebreid en herkenbaar werd als kerk. Eind 19de eeuw te klein geworden en vervangen door de huidige Bonifatiuskerk. Neogotiek van architect N. Molenaar. Feestelijk in gebruik genomen in 1897 en vanaf toen verfraaid met een rijke inrichting. Eind jaren 1960 is een groot deel van het rijke interieur gesneuveld in de "tweede beeldenstorm". Het glas-in-lood werd vervangen door nieuw grijs non-figuratief glas, op de twee nieuwe transeptramen van Eugene Laudy na, die links de schepping en zondeval tonen, en rechts de geboorte van Jezus en zijn kruisdood. De communiebanken, preekstoel en beelden verdwenen. De kleurrijke muurschilderingen werden met grijze verf overgeschilderd. Het hoofdaltaar met vier panelen en de zijaltaren bleven gelukkig gespaard. In recente jaren is getracht de kerk weer een fraaier interieur te geven. Zo werden de muren opnieuw geschilderd, nu in lichtere tinten. In 1998 kwam er een klassiek transeptorgel, zodat de kerk nu over twee uitstekende orgels beschikt. In 2008 werden de vijf non-figuratieve glas-in-lood in de absis vervangen met financiële steun van de Stichting Vrienden van de Bonifatius. Glaskunstenaar Diego Semprum Nicolas (kleinzoon van Joep Nicolas) ontwierp vijf nieuwe ramen die de transeptramen van Eugene Laudy met elkaar verbinden: het Oude Testament met het Nieuwe Testament. Het centrale raam boven het hoogaltaar toont de verrezen Heer.

(Meer informatie op de website kerkelijke gemeente)

Pastoor Van Deelen, juli 2008

Monumentomschrijving Rijksdienst

Driebeukige basilicale kruiskerk opgetrokken in grauwe baksteen (kruisverband, knipvoeg) onder met leien gedekte zadeldaken waarop dakhuisjes.

De kerk heeft tegen de noordelijke gevel een in grondplan vierkante, circa 75 meter hoge toren met spits. De toren wordt geflankeerd door twee vijfzijdige kapellen onder schilddaken met tegen de linkerzijde een ronde traptoren onder een kegeldak en tegen de rechterzijde een vierkante traptoren onder een lessenaardak. Het vijf traveeën lange schip eindigt in een transept met een vijfzijdige gesloten absis. De transeptarmen zijn in het grondplan nauwelijks geprononceerd, maar onderscheiden zich duidelijk als bouwvolume met hun in hoogte aansluitende nok op die van het kerkschip. De viering wordt bekroond door een opengewerkte toren met zinken opbouw en luidklokje onder een met koper afgedekte spits. De kerk heeft spitsboogvormige vensters en spaarvelden met natuurstenen en gemetselde traceringen en roosvensters met een natuurstenen omlijsting. Ook verder is het gebouw gedecoreerd met natuurstenen elementen zoals de afdekking van de afzaten en delen van de archivolten. Onder de dakrand is een dwergboogfries aangebracht.

De toren heeft vier geledingen. Het onderste deel is de entreepartij met archivolten. Hierin is de rechtgesloten dubbele houten deur met beslag geplaatst onder een natuurstenen kalf waarboven een vierdelig spitsboogvormig bovenlicht geplaatst is. Boven de entreepartij een groot spitsboogvormig venster en een beeld van de Heilige Bonifatius. Daarboven drie gekoppelde spitsboogvensters en in het bovenste deel drie galmgaten. In de zijgevel van de toren zijn spitsboogvormige spaarvelden geplaatst en bovenin galmgaten. De vierde geleding wordt afgesloten met aan drie zijden een uurwerk. De met koper gedekte spits is iets ingesnoerd en heeft een windvaan. De kapellen aan weerszijden van de toren hebben spitsboogvormige vensters tussen steunberen en aan weerszijden aangekapte eenlaagse bouwdelen waarin de entree onder een spitsboogvormig bovenlicht geplaatst is.

Het schip heeft zijbeuken waarin spitsboogvormige vensters tussen steunberen geplaatst zijn. Daarboven, ter plaatse van de middenbeuk zijn in de lichtbeuk ronde vensters tussen kleine luchtbogen geplaatst.

Het transept heeft in de kopse gevels grote spitsboogvormige vensters met daarboven trapsgewijs oplopende spitsboogvormige vensters. In de lichtbeuk van de zijgevel zijn ronde vensters geplaatst.

In de absis zijn tussen steunberen spitsboogvensters geplaatst. Aan de oostzijde van de absis is de van spitsboogvensters voorziene sacristie gebouwd die aansluit op de pastorie. Tussen de kerk en de pastorie een als tussenlid gebouwde sacristie.

Interieur.

Het schip is door kruisribgewelven overkluisd, die door alternerend door zuilen en bundelpijlers worden ondersteund. Boven de scheibogen bevindt zich een triforiumzone. De oorspronkelijke vloer en bankenplan zijn bewaard gebleven.

Hoofdaltaar van verschillende soorten marmer met bovenbouw uit 1907 vervaardigd door W. Mengelberg in eikenhout met beeldhouwwerk en gepolychromeerde beelden.

Kruiswegstaties van Th. Molkeboer uit 1908/1916, uitgevoerd als tegeltableau's met afbeeldingen waarbij taferelen uit het nieuwe en oude testament gecombineerd worden. Sacristie met balkenplafond, ingebouwde kasten, kluis met driepasmotief, deuren met briefpanelen, koperen lavabo.

Waardering

De St. Bonifatiuskerk is van algemeen belang vanwege de cultuurhistorische waarde als voorbeeld van een kerkgebouw dat na herstel van de Bisschoppelijke Hiërarchie (1853) gebouwd is.
Van architectuurhistorische waarde vanwege de voor de rooms-katholieke kerkbouw uit het eind van de 19de eeuw karakteristieke neogotische bouwstijl en als een in hoofdvorm, materiaalgebruik en detaillering, gaaf bewaard voorbeeld van een kerkgebouw uit het oeuvre van Nicolaas Molenaar.
Van ensemblewaarde vanwege de functionele verbondenheid met de pastorie en de eenheid in bouwstijl van deze beide onderdelen.
De kerk heeft stedenbouwkundige waarde vanwege de markante ligging in het centrum van Rijswijk en de grote beeldbepalende waarde van de kerktoren.

De orgels

Momenteel (2012) staan er 3 orgels in de kerk.

Hoofdorgel

Het hoofdorgel is in 1839-1841 voor de oude schuilkerk gebouwd door Kam & Van der Meulen als een tweeklaviers orgel met een aangehangen pedaal. In 1898 is dit orgel door Adema's Kerkorgelbouw overgeplaatst naar de huidige kerk. In de loop der jaren zijn er diverse aanpassingen geweest. Oa. in 1958 door Jos H. Vermeulen, het orgel kreeg een uitbreiding van rugwerk, zelfstandig pedaal en een electro-pneumatische tractuur. In 1998 voerde Jos Laus de laatste restauratie uit en oa. kreeg de kas de huidige kleur.

Koororgel Gradussen

Dit koororgel is gebouwd door firma Gradussen in 1880 voor de Sint Michaëlskerk in Dennenburg, men maakte gebruik van ouder materiaal. In 1951 is het orgel overgeplaatst en gewijzigd door firma Vermeulen, oa: werd het orgel voorzien van een vrij pedaal. Sinds 1983 staat het orgel in de Bonifatiuskerk te Rijswijk. Het orgel werd voorzien van een nieuwe orgelkas in neogotische stijl. In 1997/1998 breidde Jos Laus het orgel uit met een tweede klavier.

Koororgel van Vulpen

Het koororgel van gebr. van Vulpen is gebouwd in 1957 voor de Heilige Jeroenkerk aan de Rosseelsstraat in Den Haag. Sinds de sluiting van die kerk in 2010 staat het orgel in de Bonifatiuskerk in Rijswijk.

In de media

Uit de Schiedamsche Courant, 8 mei 1896.

Bij de aanbesteding voor het bouwen van eene kerk met toren en pastorie door het R.-k. parochiaal kerkbestuur te Rijswijk, was de minste inschrijver de heer N. Perquin, te Hillegersberg, voor f 121,000, aan wien het werk is opgedragen. De hoogste inschrijver was de heer B. Krijnen, te ’s-Gravenhage, voor f 139,400.