Schagen, Molenstraat 2 - Christophorus

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Christophorus
Genootschap:	Rooms Katholieke Kerk
Provincie:	Noord-Holland
Gemeente:	Schagen
Plaats:	Schagen
Adres:	Molenstraat 2
Postcode:	1741GK
Inventarisatienummer:	06063
Jaar ingebruikname:	1883
Architect:	Alfred Tepe (1840 - 1920)
Huidige bestemming:	kerk
Monument status:	Rijksmonument 33058

Geschiedenis

Grote neogotische kerk met hoge toren (61 m), de hoogste kerktoren in Schagen. Het thans witgepleisterde interieur bevat o.a. een barokke Lodewijk-XVI-preekstoel en een neogotisch vleugelaltaar van F. W. Mengelberg, alsmede een serie kleurrijke glas-in-loodramen in zijbeuken en koor. Toen de toenmalige pastoor van Schagen, Christophorus Philippona (1877-1887), tot bouwpastoor werd benoemd, was hij het die het kerkbestuur in contact bracht met de toendertijd zeer bekende architect Alfred Tepe. Deze had al diverse kerkgebouwen ontworpen, waaronder de bij velen zeer bekende Jezuïetenkerk "De Krijtberg" in Amsterdam, maar ook de parochiekerken van Harlingen en Workum. Tepe ontwierp voor Schagen een prachtige neogotische kruisbasiliek. Op zondag 10 mei 1881 werd de oude kerk officieel gesloten. Voorlopig kerkten de gelovigen in een noodkerkje achter de R.K. lagere school. Op 20 september 1881 werd de eerste paal van de nieuwe kerk geslagen. De eerste steen werd door de Zeer Eerw. Heer Ruscheblatt, Deken van Alkmaar, gelegd op dinsdag 18 April 1882 . Op zondag 21 oktober 1883 was het een feestelijke dag voor de Christophorusparochie. De kerkinwijding, die met veel plechtigheden gepaard ging, werd verricht door Mgr. C.J.M. Bottemanne, bisschop van Haarlem.

2024 - De kerken in Anna Paulowna, 't Zand en Breezand moeten nog dit jaar worden verkocht en per 1 januari zijn overgedragen aan de nieuwe eigenaar. Julianadorp volgt daarna. De Petrus en Pauluskerk in Den Helder zal op termijn ook worden verkocht, maar blijft voor nu open. Het bisdom zoekt naar een kleinere ruimte om te huren, waarna ook die kerk van de hand wordt gedaan. Putter: "Dat heeft er ook mee te maken dat die kerk een rijksmonument is en verkoop gecompliceerder is."

Tot eind dit jaar worden de diensten in afgeslankte vorm voortgezet (zo zijn er nu slechts om het weekend vieringen in de kerken). Daarna zullen de kerkgangers die dat willen (en fysiek kunnen) naar de kerken in Den Helder of Schagen moeten voor de diensten.

Restauratie van kerk en toren 1998

Links van de toren/hoofdingang bevindt zich de achthoekige voormalige doopkapel, nu in gebruik als Mariakapel. Deze kapel is dagelijks geopend. Door een hek en glazen wand kan men hieruit een indruk krijgen van het kerkinterieur. Ook in deze kapel een serie mooie glas-in-loodramen.

Nadere gegevens

Lengte van het kerkgebouw is 51.50 meter; breedte 20.25 meter. De muren van de zijbeuken zijn 9 meter hoog en de muren van het middenschip 21.80 meter. De hoogte tot de gewelven is circa 17 meter en de nokhoogte van de kap bedraagt 24.50 meter. De totale hoogte van de toren is 61 meter (hiermee enkele meters hoger dan de toren van de relatief nabij gesitueerde Protestantse Grote Kerk aan de Markt). De toren is 7 meter breed en diep, de muren van de toren zijn 33 meter hoog, de spits van de toren is 25 meter, daarbovenop het ijzeren kruis van 3.50 meter, met armen van 2.20 meter en daarop de koperen haan. De stenen spindeltrap in de kleine toren komt uit bij de ingang van de gewelven, vandaar kan men via houten trappen bij de klokken en in de spits komen. Voor het fundament werden 630 heipalen van 9 meter gebruikt en er zijn ruim twee miljoen stenen verwerkt, waarvan zeshonderd duizend voor de fundering, honderd duizend voor de gewelven en achttien duizend tegels voor de vloer. In de linkerzijde van het voorportaal is de oude gevelsteen, van de voormalige kerk, met de beeltenis van Christoforus ingemetseld. Als versiering werden in de drie gevels Davidsterren ingemetseld en verder is er siersmeedwerk gebruikt. De aannemer was A. van Dommelen en de firma Gielens uit Schagen verzorgde het metselwerk. De bouw heeft twee jaar geduurd.

N.B. Er bestaat een mooie brochure over deze kerk, ter plaatse te koop, met prima kleurenfoto's van, en goede achtergrondinformatie over, diverse objecten in het interieur, met name de glas-in-loodramen. De inhoudelijke informatie hierover is ook te raadplegen op de goede website van de parochie.

Monumentomschrijving Rijksdienst

Sint Christoffel, gewijd 1883. Architect W.V.A. Tepe. Niet-georiënteerde neogotische KRUISBASILIEK met slanke toren, begeleid door haakse steunberen en geleed door nissen in alle verdiepingen. Hoge, ingesnoerde naaldspits. In de toren een klokkenstoel met gelui bestaande uit een klok van een ons onbekende klokkengieter, 19de eeuw, diam. 121,9 cm ; een klok van J. van Bremen, 1512, diam. 115 cm en een klok van Herman, 1478, diam. 79,5 cm.

Overigens vond er rond 2000 een geluiherziening plaats.
Daar de klok van Johannes van Bremen niet echt accordeerde met de andere twee oude klokken, heeft men de Van Bremenklok uit het gelui genomen. Men kon drie modernere klokken aankopen (Petit & Fritsen, 1958), die vrij gekomen waren na de sluiting der RK Petrus en Pauluskerk in Haarlem-Noord en hingen deze drie klokken in de toren van de Christophoruskerk op. De klok van Johannes van Bremen, werd uiteindelijk “terugverkocht” naar Terschelling, waar zij werd opgesteld in de opvolgkerk van de kerk, waarvoor zij ooit was vervaardigd.

Orgels

In deze kerk hebben zich in de loop der tijd diverse orgels bevonden, o.a. een Vermeulen orgel uit 1930, op de galerij boven het torenportaal. Dat orgel voldeed, zowel in technisch opzicht als om liturgische redenen, in steeds mindere mate.

In het linker transept van de St. Christoforuskerk bevindt zich sinds 1981 een uit Engeland afkomstig Nicholson orgel met Hoofdwerk, Zwelwerk, Positief en Pedaal, in 1882 gemaakt voor de Anglicaanse Kerk St. Mary Magdalene te Worcester (Engeland). Na buitengebruikstelling van die kerk, eind jaren 1970, in 1981 overgeplaatst naar Schagen door Bishop & Son te Ipswich. Zowel qua klankkleur van het orgel zelf, als algemene akoestiek van de kerk, is dit een prachtig klinkend en door vele orgeldeskundigen geroemd orgel, waarop dan ook regelmatig concerten worden gegeven.

Het Vermeulen orgel uit 1930 heeft na 1981 nog een aantal jaren in de kerk gestaan, maar is later gedemonteerd en tamelijk geruisloos "verdwenen".

N.B. Over de geschiedenis van alle orgels in deze kerk bestaat een goede brochure ao. 1981, ter gelegenheid van de ingebruikname van het Nicholson orgel, eventueel op aanvraag ter plaatse te verkrijgen.

Over het Nicholson orgel is, via de website van de parochie, op een aparte pagina, goede informatie te vinden, inclusief de dispositie en diverse detailfoto's.