Schoonrewoerd, Dorpsstraat 48 - Gereformeerde Kerk

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Gereformeerde Kerk
Genootschap:	PKN Gereformeerde Kerk
Provincie:	Utrecht
Gemeente:	Vijfheerenlanden
Plaats:	Schoonrewoerd
Adres:	Dorpsstraat 48
Postcode:	4145KC
Sonneveld-index:	03431
Jaar ingebruikname:	1891
Architect:	Barneveld, R., Vreeswijk
Huidige bestemming:	kerk
Monument status:	beeldbepalend pand

opname 1978 © AvD.

Geschiedenis

Neoromaanse zaalkerk zonder toren. Door de Gemeente Leerdam zijn de kerk en pastorie aangewezen als beeldbepalend pand . Er heeft drie keer een renovatie plaatsgevonden, inclusief een grote uitbreiding van de kerkzaal in 2008.

Gereformeerde Kerk Schoonrewoerd

De geschiedenis van de Gereformeerde Kerk van Schoonrewoerd begint in het jaar 1888. Men was het niet eens met de gang van zaken in de Nederlands Hervormde Kerk. De initiatiefnemers zijn op zoek gegaan naar een plaats om afzonderlijke godsdienstoefeningen te gaan houden. Antonie Kool stelt zijn schuur hiervoor beschikbaar op Overheicop, het is dan 1889.

De volgende stap was het vinden van bouwgrond, het liefst in het centrum van het dorp, om een eigen kerk te bouwen. Er is een stuk grond aangekocht aan de Dorpsstraat voor FL 3650,-, voor bijna 90 cent per vierkante meter. Er wachtte echter een grote teleurstelling. Burgemeester en Wethouders van Schoonrewoerd wezen het verzoek af een kerkgebouw te stichten. Het was een verstoring van de orde, men sprak van hinder en stoornis. In hoger beroep hebben Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland op 25 maart 1890 het besluit van B en W nietig verklaard. Wel moest de kerk net zo ver van de openbare weg af staan als de Ned. Hervormde Kerk.

In 1890 werden de huidige kerk en school gebouwd. De architect was R. Barneveld uit Vreeswijk en de aannemer G. Schouten uit Vianen. De aanneemsom bedroeg Fl. 13.980,- De kerk werd in gebruik genomen op 27 januari 1891. Voorganger was Ds. C.W.J. van Lummel uit Delft.

Op advies van de classis werd er tegelijk een school gebouwd om christelijk onderwijs te geven. Er was tot dan toe alleen openbaar onderwijs. Op 12 juni 1890 werd de eerste bestuursvergadering gehouden. Op het terrein van de kerk was voldoende ruimte voor de school met een schoolwoning. In 1920 komt er een scheiding tussen kerk en school. De band tussen kerk en school is altijd gebleven. Het openbaar onderwijs was in de loop der tijden in Schoonrewoerd veranderd naar Christelijk onderwijs. Er zijn lange tijd twee Christelijke scholen geweest. In 2014 is de school, inmiddels met de naam “De Regenboog”, opgeheven wegens een gebrek aan leerlingen.

Er vonden renovaties plaats in 1949, 1972 en 2008

1949 Tijdens deze renovatie is er o.a. centrale verwarming aangelegd, de kosten waren Fl. 5000,-

1972 Door deze renovatie veranderde de kerkzaal volledig. Er is een binnenmuur gemetseld, de muren waren enkelsteens. De opstelling van de banken werd anders. In de achterwand zijn de symbolen van de Drie-eenheid van God aangebracht, de Vader (zonlicht), Jezus de Zoon (kruis) en De Heilige Geest (duif). Het ontwerp was van Engelbert Spronk, gemeentelid en dorpstimmerman in Zijderveld. Deze drie symbolen komen later terug in het logo van de kerk.

2008 Er is lange tijd van overleg aan vooraf gegaan voor het besluit viel om deze renovatie uit te voeren. De bijgebouwen voldeden niet meer aan de behoeften. Door de vasthoudendheid van enkele gemeenteleden is het gelukt. Er waren twee hindernissen die genomen moesten worden, de kosten en hoe past het bouwkundig bij/aan de bestaande kerk. Na veelvuldig overleg is er groen licht gegeven.

In 2008 werden de omringende gebouwen - De Oude School en de Consistorie - gesloopt en vond de huidige aanbouw plaats. De Kerkzaal zelf werd opnieuw gerenoveerd. De Lichtkring werd in gebruik genomen op 20 juni 2009. Architect: Architectenbureau Ir. Arie Gelderblom BNA V.O.F. uit Streefkerk. Aannemer: Bouwbedrijf van Dillen – Culemborg.

“De kerkzaal is de kern van het gebouw – het gaat om de ontmoeting met God. Maar ook de ontmoeting met en tussen mensen is essentieel. Een goed kerkgebouw moet zo zijn ontworpen, dat het de ontmoeting uitlokt. Het moet mensen verleiden om samen te praten en contacten te leggen en om lief en leed met elkaar te delen. Daarom is rond de kerkzaal een schil gelegd van ruimtes waar al die verschillende ontmoetingen kunnen plaatsvinden. Zo vormen de ontmoetingsruimtes de verbinding tussen de binnenwereld van de kerkzaal en de buitenwereld van het dorp.” (citaat van architect Arie Gelderblom)

Er is veel gewerkt met grijstinten. Waar kleuren zijn gebruikt, zoals de liturgische kleuren (kleuren van het kerkelijk jaar) in de vensters van de ontmoetingsruimte, springen die er uit. Ook de deuren naar de ruimtes zijn verschillend van kleur. Licht is ook heel belangrijk, daarom zijn boven de binnenstraat 7 lichtkoepels geplaatst, 7 het getal van de volheid. In de consistorie is een daklantaarn geplaatst waardoor noordelijk strijklicht zorgt voor een serene, intieme sfeer. De ruimte is hierdoor ook geschikt als rouwkamer of bidkapel.

Er is na selectie van ingezonden namen gekozen voor de naam “De Lichtkring” (ingediend door Nel Versteeg-de Stigter) Daar hoort de onderstaande omschrijving bij: “Het is onze opdracht als gelovigen om een licht te zijn voor de mensen. Dat staat zo in Matt. 5:14-16. Daarnaast is deze naam toepasselijk omdat de aanbouw een straat van licht met zeven lichtkoepels heeft. Tenslotte worden club en catechese (het vertellen van de blijde boodschap aan kinderen en jongeren) in de Bijbel in verband gebracht met licht, en wel in Spreuken 6:23. Daar staat: ‘Het gebod is een lamp en de onderwijzing een licht. Verder ligt de toevoeging ‘kring’ voor de hand, omdat in het nieuwe gebouw vele kringen samenkomen”.

Bij binnenkomst van De Lichtkring valt het kunstwerk van Ineke Saunier-van den Bold direct op. De glaskunstenares heeft zich laten inspireren door het ontwerp van de architect. Het object heeft z’n eigen dynamiek, z’n symboliek en karakteristiek. De liturgische kleuren en de kleuren van de verschillende ruimtes zijn allemaal in het object vertegenwoordigd. Wit/geel neemt een belangrijke plaats in en is midden boven geplaatst (zie foto). Mensen moeten hun eigen associaties erop los kunnen laten.

Er is voor de aanlooproute naar de kerk gekozen voor grind en klinkers, waardoor meer verbinding is ontstaan tussen het gebouw en de Dorpsstraat.

Het liturgisch centrum

De onderdelen van het liturgisch centrum zijn: preekstoel, liturgische tafel, stoel voor de predikant, kaarsenstandaard, doopvont, rek voor collectezakken en knielbank. Het meubilair is in 2009 vervaardigd door Meubelmakerij Louis Meijer & Zn. uit Veenendaal.

De schaal op het doopvont, avondmaalskelk en –schaal zijn gemaakt in het glascentrum Leerdam.

Bij materiaalkeus en vormgeving is geprobeerd aan te sluiten bij de uitgangspunten voor De Lichtkring: licht, open en transparant. Hout van overtollige banken is gebruikt als stootborden voor het nieuwe podium. In de achterwand zijn de symbolen van de Drie-eenheid van God behouden gebleven. Om dit accent op de achterwand niet te verstoren is het liederenbord niet uitgevoerd in de materialen van het meubilair maar grijs/zwart gehouden.

Orgel

1909 Er werd in 1909 een ‘degelijk’ orgel, gekocht van de Remonstrants Gereformeerde Kerk te Dordrecht. Kosten Fl. 150,- De benodigde gaanderij was duurder dan het orgel, maar men had er maar kort plezier van. 1922 Een tweede orgel moest al in 1922 geplaatst worden door firma Spiering uit Dordrecht, maar ook dat had geen lang leven.

1961 Het derde elektro-pneumatisch orgel werd geplaatst door de firma Fontein-Gaal te Amsterdam - ingebruikname 13 februari 1961.

2009 Restauratie vond plaats in 2009 door de firma Kaat en Tijhuis uit Kampen. Met dit instrument kan nog vele jaren de lofzang van de gemeente worden begeleid. Het orgel omvat 8 registers, 2 klavieren en pedaal. Er zijn ruim 560 pijpen in verwerkt, gedeeltelijk gemaakt van Sipo-mahonie hout en tin en geplaatst in een gesloten kast van Hemlock met hardboard panelen. Een Ventus-machine zorgt voor de windtoevoer naar de pijpen.