Sleeuwijk, Kerkeinde 31 - Oude Kerkje

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam object:	Oude Kerkje
Genootschap:	Nederlands-Hervormde kerk
Provincie:	Noord-Brabant
Gemeente:	Altena
Plaats:	Sleeuwijk
Adres:	Kerkeinde 31
Postcode:	4254LD
Sonneveld-index:	08227
Jaar ingebruikname:	1555
Architect:
Huidige bestemming:	aula begraafplaats
Monument status:	rijksmonument 510294

Geschiedenis

Sleeuwijk, Oude Kerkje; jk 15-11-2011

Voormalige hervormde zaalkerk van Sleeuwijk met gemeentelijke begraafplaats achter de kerk. Verbouw 2004, nu aula begraafplaats. De {nieuwe} Hervormde Gemeente Ichthus maakt voor de zondagse diensten gebruik van dit gebouw.zij heeft de eerste jaren haar diensten belegd in de Ichthuskapel

Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

Het voormalige kerkgebouw van de Hervormde gemeente van Sleeuwijk, oorspronkelijk gebouwd als rooms-katholieke kerk, aan de voet van de dijk met de nok evenwijdig aan de dijk.

De bouwhistorie kan als volgt worden samengevat: oorspronkelijk bevond zich hier een zestiende-eeuwse kapel, een zaalkerk met oostelijke 3/8 koorsluiting. Deze rooms-katholieke kapel ging na de Reformatie over naar de protestanten. Ten behoeve van de protestantse eredienst werd het gebouw, dat waarschijnlijk in een slechte staat verkeerde vanwege overstromingen, in 1613-1614 uitgebreid met een tweede 3/8 sluiting aan de westzijde. Zo althans kan men uit de volgorde van de gehakte telmerken op de eiken jukken aflezen. Omdat het gebint boven de westelijke sluiting in nummering en wijze van construeren afwijkt ten opzichte van de overige lijkt deze later te zijn toegevoegd. In 1856 is het gebouw gerenoveerd, waarbij een pleisterlaag met imitatievoegen is aangebracht. Tevens zijn toen waarschijnlijk het nog steeds aanwezige tongewelf en de trekbalken aangebracht. Deze renovatie is tussen 1902 en 1910 in fasen weer gedeeltelijk ongedaan gemaakt. De bepleistering is verwijderd en het gebouw is van een klamp voorzien. In de linkergevel is nog zestiende-eeuws metselwerk te zien met op kleur gebracht voegwerk ter plaatse waarvan zich de imitatievoegen hebben bevonden. Na 1945 zijn een aanbouw en een nieuw plafond geplaatst (deze onderdelen vallen buiten de bescherming).

Omschrijving

Hoofdvorm, dak en materialen zaalkerk, bestaande uit drie traveeën en aan weerszijden voorzien van 3/8 sluiting, onder een schilddak gedekt met leien in Maasdekking. Het dak is voorzien van een (vernieuwde) dakruiter. Het gebouw is grotendeels opgetrokken uit zestiende en zeventiende-eeuwse baksteen, omstreeks 1902 voorzien van een klamp van machinale baksteen. Gevels Dijkzijde (voorzijde) De gevel aan de dijk bestaat uit drie traveeën gescheiden door steunberen met versnijdingen. In iedere travee bevindt zich een spitsboogvenster met natuurstenen traceringen en glas-in-lood. Begraafplaatszijde (achterzijde) Identiek aan dijkzijde, behalve dat zich ter plaats van de middelste travee een jongere aanbouw bevindt; deze travee is vensterloos. Oostzijde Driezijdige afsluiting met steunberen, aan weerszijden voorzien van een venster, de middenpartij vensterloos. In de middenpartij is wel een deur aangebracht, waarschijnlijk stammend uit 1856. In het gevelvlak tussen de middenpartij en de gevel aan de begraafplaatszijde is zeventiende-eeuws metselwerk met klezoren zichtbaar evenals restauraties uit 1902 van sporen van de bepleistering uit 1856. Westzijde driezijdige afsluiting met steunberen, aan weerszijden voorzien van een venster, de middenpartij vensterloos.

Interieur De zaalkerk is voorzien van een grotendeels oorspronkelijke vroeg zeventiende-eeuwse kap bestaande uit vier gebinten. De constructie ten behoeve van de dakruiter is negentiende-eeuws. Verder is de constructie van het negentiende-eeuwse tongewelf nog aanwezig inclusief het beschot. (in 1998 onttrokken aan het zicht door een betimmering van na 1945.) Verder vier waarschijnlijk negentiende-eeuwse trekbalken.

Waardering

jk 15-11-2011

De voormalige Hervormde zaalkerk van Sleeuwijk, bestaande uit in hoofdzaak zestiende-eeuws muurwerk met toevoegingen uit de zeventiende eeuw (westelijke 3/8 sluiting, kap), negentiende eeuw (tongewelf, trekbalken) en twintigste eeuw (uitwendige beklamping, venstertraceringen) is van algemeen belang vanwege:

de gefaseerde bouwgeschiedenis die sporen draagt van de rooms-katholieke oorsprong als kapel, na de Reformatie ten behoeve van de protestantse eredienst uitgebreid waardoor een langgerekte centraalbouw is ontstaan; daardoor ook van typlogisch belang;
als zeldzaam vroeg en voorbeeld van protestantse opvattingen over kerkenbouw van vlak na de Reformatie als leinschalig voorbeeld van centraalbouw;
historische onderdelen zoals kapconstructie, trekbalken en muurwerk;
de voor het rivierengebied typerende situering aan de voet van de dijk.

Cultuur Historische Waardekaart

Bouwperiode: 1600-1700
Bouwstijl: Neo-Gotiek
Gevels en Materialen: Baksteen. Stenen cordons. Steunberen met leien.
Vensters en Deuren: Spitsbogen met dubbel lancet.
Dak en Bedekking: Schilddak, lei in Maasdekking. Piroens. Kloktoren (dekking oorspronkelijk 1775).
Bijgebouwen: Aanbouw recent.
Bijzonderheden: Zaalkerk met veelhoekige sluiting. Klokkentoren uit 1775. In 1944 vervoegd en herbouwd.

Orgel

Vierdag-orgel

Het orgel is in 1962 gebouwd door de firma H.J. Vierdag (Enschede) voor de kerk van de Geref. Gemeente aan de Melkweg te Amsterdam-Tuindorp-Oostzaan. In 1993 wordt het overgeplaatst naar de gemeentezaal van de Christelijke Gereformeerde Kerk te Werkendam. In 2006 wordt het in Sleeuwijk geplaatst.

(Meer info:Orgeldatabase)

In de media

Uit Reformatorisch Dagblad, 5 mei 2009:

Sleeuwijk krijgt nieuwe gemeente
SLEEUWIJK – Het synodebestuur van de Protestantse Kerk in Nederland heeft vorige maand de vorming van de hervormde gemeente van bijzondere aard Ichthus in Sleeuwijk goedgekeurd.
Om tot een gemeente te komen, dienden de leden van de hervormde evangelisatie op gereformeerde grondslag op 8 januari 2007 een verzoek in bij de hervormde gemeente Sleeuwijk. Op 28 mei 2008 heeft de classis Heusden unaniem het verzoek ingewilligd, aldus scriba A. Verdoold van de gemeente Ichthus.
Op 24 mei om 14.30 uur zal in het Oude Kerkje de kerkenraad worden bevestigd. Hoewel de gemeente, die ongeveer tachtig leden telt, zelf mocht kiezen, kwamen geen namen voor kerkenraadsleden binnen. Daarom heeft de classis besloten om de zeven leden van het bestuur van de evangelisatie tot kerkenraadsleden te benoemen. De gemeente krijgt drie ouderlingen, twee ouderling-kerkrentmeesters en twee diakenen.
De evangelisatie kerkt ruim veertien jaar ’s middags in het Nederlands gereformeerde kerkgebouw Ichthus-kapel aan de Transvaal. Toen de restauratie van het Oude Kerkje aan het Kerkeinde in 2004 klaar was, werd de evangelisatie de eerste huurder. Ze was in die tijd op zoek naar een locatie voor ochtenddiensten die ze naast de middagdiensten wilde gaan beleggen.
Naar verwachting wordt de evangelisatie binnenkort opgeheven.