Tilburg, Heuvelring 122 - Jozef (Heuvelse Kerk)

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam object:	Jozef (Heuvelse Kerk)
Genootschap:	Rooms-Katholieke kerk
Provincie:	Noord-Brabant
Gemeente:	Tilburg
Plaats:	Tilburg
Adres:	Heuvelring 122
Postcode:	5038CP
Sonneveld-index:	08332
Jaar ingebruikname:	1872
Architect:	H.J. van Tulder; J. Donders (uitbreidingen)
Huidige bestemming:	Rooms-Katholieke kerk
Monument status:	Rijksmonument 35713

Geschiedenis

Jozef of Heuvelse kerk; jk 18-03-2014

Zeer belangrijke grote neogotische kerk met dubbeltorenfront. Tweede R.K. kerk in het centrum van Tilburg (na de "Heikese Kerk"). Grootste kerk, met de hoogste kerktorens, in Tilburg.

Algemene bijnaam: Heuvelse Kerk. De hoofdingang is dagelijks open. Door hekken is een goede doorkijk mogeliik richting koor en buitengewoon prachtig groot neogotisch hoofdaltaar. In veel teveel andere kerken zjjn in de "Beeldenstorm" van de jaren 1960 zulke altaren verwijderd, waarvan velen later spijt kregen.

De Sint Jozefkerk, zoals de naam officieel luidt, werd vanaf 1872 gebouwd naar een ontwerp van Hendrik van Tulder. De neogotische kruisbasiliek werd pas in 1888 voltooid met de twee torens en traveeën. Deze 72 meter hoge torens domineerden zo’n honderd jaar de Tilburgse horizon. In tegenstelling tot de St. Catharinakerk in Eindhoven (73 m) en de H. Maria van Jessekerk in Delft (72 m) zijn de beide torens van de Heuvelse Kerk vrijwel identiek, zonder enige historische symboliek.

Ook het interieur is indrukwekkend, met fraaie glas-in-loodramen, het hoogaltaar van Hendrik van der Geld (1881), het orgel met circa 1500 pijpen (1893) en fresco-kruiswegstaties van Geo de Geeteren (1909-1910). In 1955 en 1956 werd het gebedshuis uitgebreid met twee extra zijarmen (transepten), ontworpen door het bureau van Sjef Donders. Ook aan de buitenkant heeft de kerk opvallende onderdelen, zoals een verguld koperen beeld van Sint Jozef (1889) in de top van de voorgevel en een reliëf boven de hoofdentree, waarin de vlucht naar Egypte van Jozef, Maria en Jezus wordt verbeeld (1890; Piet van Tielraden). Op het voorterrein staat het Heilig-Hartmonument. Minder opvallend is het jaartal 1888 dat met enorme cijfers in de voorgevel is verwerkt. Daar bevindt zich rechts naast de hoofdentree ook de eerste steen, met daarop de naam van Van Tulder. In 2000 werd door Paul van Dongen en Michiel Verheggen een lichtcarillon aangebracht achter de ramen in de voorgevel. [Tilburg Wiki]

In recentere bronnen (over "hoogbouw") wordt een hoogte van 79 m vermeld over de 2 torens.
2019 - Voornemen tot sluiting.
2019 - Uiterlijk eind januari 2020 verwacht parochie de Goede Herder uitsluitsel van het bisdom over het voornemen de Heuvelse kerk in Tilburg aan de eredienst te onttrekken.
2020 - Bisschop houdt Heuvelse kerk in Tilburg nog tot ongeveer 2025 open. De zij-armen (transepten) uit de jaren 1950 worden mogelijk afgestoten (= gesloopt). Er zijn ook andere ideeën/plannen om het grote kerkgebouw grotendeels te gaan verhuren, met behoud van een deel van de kerk voor kerkdiensten.
2022 - Sluiting van de Heuvelse kerk is in Tilburg voorlopig van de baan. In een beleidsplan van parochie De Goede Herder, met de nieuwe pastoor Robert van Aken als voorzitter, krijgt de Jozefkerk op de Heuvel de status van ‘citykerk’.
2022 - Temidden van alle discussie de afgelopen jaren over de Heuvelse Kerk lijkt de Heikese Kerk onverminderd in gebruik te blijven.
December 2024 - Beide kerkgebouwen zijn nog in gebruik.

Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

St. Jozef (Heuvelkerk), 1872-1889, H.J. van Tulder. Driebeukige neogotische kruisbasiliek met straalkapellen rond de apsis, schoorbogen en westfront met twee torens, die achtkanten met frontalen en hoge spitsen dragen (voltooid 1888-1889). Het gepleisterde interieur heeft gelede pijlers, traceringen in hooggotische trant boven de scheibogen en stenen kruisribgewelven. Over de kruising een stergewelf. Belangrijk werk uit Van Tulders tweede periode, met invloeden, zowel van de rijpe Franse gotiek als van de St. Jan in Den Bosch. In hout gesneden neogotisch vleugelaltaar door H. van der Geld. Transept in de 1950-er jaren uitgebreid met lage zijarmen. Mechanisch torenuurwerk, 19de eeuw, later voorzien van elektrische opwinding.

Orgels

Hoofdorgel

Neogotische orgelkas. Hoofdorgel (Rijksmonument) met Hoofdwerk, Positief, Echo en vrij Pedaal, in 1894 gebouwd door de Gebr. Smits uit Reek, in 1988-1990 gerestaureerd door de firma Elbertse (Soest).

Koororgel

Koororgel (Rijksmonument) met twee manualen en vrij pedaal, gemaakt door F.B. Loret uit Mechelen in 1858 voor de rectoraatskerk van de Fraters aan de Gasthuisstraat te Tilburg, in 1905 overgeplaatst naar de O.L. Vrouwe van het H. Hart, in 1974 geplaatst in de H. Theresiakerk en in 1998 aangekocht als koororgel voor de St. Jozefkerk, eveneens te Tilburg. In 2008 gerestaureerd door Elbertse Orgelmakers (Soest). Gaaf bewaard instrument van Loret, karakteristiek voor het werk van de maker en de tijd van ontstaan.

MIP omschrijving

met rechts het Patronaat; jk 18-03-2014

Bouwstijl: Neo-Gotiek
Bouwperiode: Van: 1872 tot: 1889
Gevels en materialen:Gevels in baksteen. Gevel verder voorzien van hardstenen decoraties vensteromlijstingen, cordonlijsten, traceerwerk enz. Topgevel tussen twee torensvoorzien van klok en de bouwdatum in smeedijzer.
Vensters en deuren: Drie spitsboogportalen met hardstenen omlijstingen (Wimbergen). Grootrondboogvenster in westfront, geflankeerd door twee grote spitsboogvensters.
Dak en bedekking: Samengestelde daken met leidekking (maasdekking).
Bijgebouwen: Neogotisch houten vleugelaltaar van H. van der Geld. Neogotische orgelkas. Voorde kerk een pleintje met Heilig Hartbeeld van gegoten brons op sokkel metborstwering met smeedijzeren hekwerk.
Interieur: Gepleisterd. Gelede pijlers, traceringen in hooggotische trant boven de scheibogen en stenen kruisribgewelven. Over de kruising een stergewelf.
Bijzonderheden: Bakstenen kerkgebouw met tweetorenfront, gebouwd tussen 1872 en 1889. De facade werd in 1988 gerestaureerd. Driebeukige kruisbasiliek. Transept in de 1950-er jaren uitgebreid met lage zijarmen.
Omschrijving: Driebeukige neogotische kruisbasiliek met straalkapellen rond de absis en schoorbogen. Westfront heeft twee torens met achtkanten met frontalen en hoge spitsen (1888-1889). Horizontale en verticale geleding door de portalen met spitsbogen, spitsboogfriezen en getrapte steunberen.

Externe link

Afbeeldingen

Exterieur

kopie ansichtkaart
kopie ansichtkaart
kopie ansichtkaart
kopie ansichtkaart
kopie ansichtkaart
kopie ansichtkaart
kopie ansichtkaart
kopie ansichtkaart
kopie ansichtkaart
kopie ansichtkaart
kopie ansichtkaart
kopie ansichtkaart
kopie ansichtkaart
kopie ansichtkaart
Ansichtkaart 1942 - WG
kopie ansichtkaart
kopie ansichtkaart
kopie ansichtkaart
kopie ansichtkaart
kopie ansichtkaart
kopie ansichtkaart
ansichtkaart 1967
ansichtkaart 1995
kopie ansichtkaart
foto: 23-08-2006 Edward Ippel, Hoorn
foto: 23-08-2006 Edward Ippel, Hoorn
foto: 23-08-2006 Edward Ippel, Hoorn
foto: 23-08-2006 Edward Ippel, Hoorn
foto: 23-08-2006 Edward Ippel, Hoorn
foto: 23-08-2006 Edward Ippel, Hoorn
foto: 23-08-2006, Edward Ippel, Hoorn
foto: 23-08-2006, Edward Ippel, Hoorn
foto: 23-08-2006, Edward Ippel, Hoorn
Foto:Rob den Boer (2008)
Foto:Rob den Boer (2008)
Foto:Rob den Boer (2008)
foto: Jochem Baas - 2007
jk 18-03-2014
jk 18-03-2014
jk 18-03-2014
jk 18-03-2014
jk 18-03-2014
op voorgrond het Patronaat; jk 18-03-2014
jk 18-03-2014
jk 18-03-2014
jk 18-03-2014
jk 18-03-2014
jk 18-03-2014
jk 18-03-2014
jk 18-03-2014
Foto:Anton van Daal (2015)
Foto:Anton van Daal (2015)
Foto:Anton van Daal (2015)
Foto:Anton van Daal (2015)
Foto:Anton van Daal (2015)
Foto:Anton van Daal (2015)
Foto:Anton van Daal (2015)
Foto:Anton van Daal (2015)
Foto:Anton van Daal (2015)
Foto:Anton van Daal (2015)
Foto:Anton van Daal (2015)
Foto:Anton van Daal (2015)
Foto:Anton van Daal (2015)
Foto:Anton van Daal (2015)
Foto:Anton van Daal (2015)
Foto:Anton van Daal (2015)
Foto:Anton van Daal (2015)
Foto:Anton van Daal (2015)

Interieur

Op onderstaande afbeeldingen d.d. 09-09-1995 zijn diverse foto's te zien van de "extra" transepten (neoromaans, met smalle pilaren), in 1955-1956 ontworpen door Sjef Donders. Eén van de ontwerpen / ideeën tot behoud van de Heuvelse Kerk is de sloop van die extra transepten, die kwantitatief niet meer nodig zijn, en afwijken van de neogotische architectuur van de rest van de Heuvelse Kerk. Op zich is die aanbouw natuurlijk tamelijk uniek en interessant.