Ursem, Kerkpad 4 - Hervormde Kerk

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Hervormde Kerk
Genootschap:	PKN Hervormde gemeente Westerkoggenland
Provincie:	Noord-Holland
Gemeente:	Koggenland
Plaats:	Ursem
Adres:	Kerkpad 4
Postcode:	1645VN
Inventarisatienummer:
Jaar ingebruikname:	1848
Architect:	Kruyff, E. de
Huidige bestemming:	kerk
Monument status:	Rijksmonument 38776

Geschiedenis. Bron: hervormdegemeentekoggenland.nl

Hervormde kerk te Ursem

De kerkelijke geschiedenis in Ursem gaat vermoedelijk terug tot het jaar 1000 waar op deze zelfde plek als de huidige kerk al een kerk of kapel gestaan heeft. Zeker is dat het huidige gebouw het derde op rij is dat hier staat. In 1607 tekent Pieter Cornelisz Cort op zijn kaart van de Beemster namelijk al een kruiskerk op deze plaats. Dit gebouw, mogelijk uit hout opgetrokken, maakt in 1658 ruimte voor een nieuw gebouw eveneens een kruiskerk maar dit keer opgetrokken in steen. Tweehonderd jaar later, in het voorjaar 1843 doen de kerkvoogden melding van de slechte toestand van de steunberen aan de westzijde van het kerkgebouw. In1844 wordt besloten het gebouw te sluiten wegens verval ter voorkoming van ongelukken en worden er geen kerkdiensten meer gehouden. In overleg met de Rijksdienst van Waterstaat wordt besloten om een geheel nieuwe maar kleinere kerk te bouwen. Op 13 juli 1847 wordt de eerste steen gelegd voor het nieuwe gebouw De aannemer krijgt de opdracht dat het nog aanwezige ameublement, doophek, preekstoel en mannenbanken dusdanig hersteld en veranderd moeten worden dat deze in de nieuwe kerk weer gebruikt kunnen worden. Het kerkgebouw dat sinds 1848 mede het dorpsgezicht bepaalt is het beste te omschrijven als: een zaalkerkje met een pangedekt zadeldak, in baksteen opgetrokken en met pleistering in blokverband. Omdat het ontwerp door Waterstaat gemaakt is kan het gebouw geen bepaalde bouwstijl of andere architectonische waarde toegedicht worden. Dit soort kerkjes, waarvan er meerdere gebouwd zijn, worden daarom ook wel als Waterstaatskerk aangeduid. In de oude kerk hingen twee klokken. De grootste van de twee is opnieuw opgehangen in de huidige kerk. De andere is verkocht aan de kerk te West-Beemster. Oorspronkelijk had het kerkgebouw geen orgel en werd het zingen begeleid door een voorzanger.

Het huidige orgel is uit een schenking verkregen en is gebouwd door de firma Maarschalkerweerd & Zn in Utrecht. Op eerste kerstdag 25 december 1894 wordt het orgel in gebruik genomen. Maarschalkerweerd is geen onbekende orgelbouwer. Hij heeft ook in West-Friesland al een aantal orgels geleverd en blijkbaar naar ieders tevredenheid. Zo staat ook in de Ciriacuskerk of Koepelkerk te Hoorn een orgel van zijn hand. Het meest bekende werkstuk is toch wel het grote orgel in het Concertgebouw te Amsterdam. Wat omvang betreft is het orgel in Ursem met deze orgels niet te vergelijken. Het is een eenvoudig éénklaviers orgel met slechts 7 registers. De klankkleur van het orgel heeft een Franse inslag en wordt nog steeds in zijn oorspronkelijke staat bespeeld. Het gewone onderhoud aan het gebouw bleek in 1976 niet meer voldoende. Een flinke restauratie was noodzakelijk. Het gehele dak werd vernieuwd nadat door een groep vrijwilligers het interieur al geschilderd en de vloer opgehoogd was. Ook werden via een actie alle stoelen in de kerkzaal vernieuwd. In 1978 volgde tevens een restauratie van de voorgevel en de toren. Bij deze restauratie werd van de gelegenheid gebruik gemaakt om de strijd aan te binden met de boktor en ander ongedierte dat zich in de houten constructie had genesteld. In 1989 is het gehele interieur van de kerk opnieuw gerenoveerd. De huidige kleurstelling was in vroegere eeuwen gebruikelijk voor kleinere kerkgebouwen.

Monumentomschrijving Rijksdienst

N.H. Kerk. Gebouwd in 1846-1847 naar ontwerp van de hoofdingenieur van de Waterstaat E.de Kruyff. Rechthoekige zaalkerk met lisenen en rondboogvensters. Zadeldak tussen puntgevels. Houten klokketoren boven de voorgevel. Mechanisch torenuurwerk van Eijsbouts, ca. 1920. Inwendig preekstoel uit de bouwtijd met 17e eeuws balusterdoophek en doopboog. Eenklaviers orgel, in 1894 gemaakt door M. Maarschalkerweerd in neo-Lodewijk XVI-kas. Koperen kroon uit de 19e eeuw en banken uit de bouwtijd.