Venray, Leunseweg 3 - O.L. Vrouw van Zeven Smarten (Paterskerk)
Uit Reliwiki
| Algemene gegevens | |
|---|---|
| Naam kerk: | O.L. Vrouw van Zeven Smarten, Paterskerk |
| Genootschap: | Rooms Katholieke Kerk |
| Provincie: | Limburg |
| Gemeente: | Venray |
| Plaats: | Venray |
| Adres: | Leunseweg 3 |
| Postcode: | 5802CE |
| Jaar ingebruikname: | 1926 |
| Architect: | Kayser, Jules (1879-1963) |
| Huidige bestemming: | kerk |
| Monument status: | Rijksmonument 524009 |
| Sonneveld-index: | 19733 |
Geschiedenis
Voormalig klooster met "Paterskerk". De kerk is nog in gebruik als parochiekerk. Het klooster is buiten gebruik, nu Geriatrisch Verpleeghuis.
Monumentomschrijving Rijksdienst
In de jaren 1925-1927 gebouwde KLOOSTERKERK O.L.V. van Zeven Smarten, tevens parochiekerk, onderdeel van een complex van kerk en kloostermuur. De kerk is in een door het expressionisme beïnvloede bouwstijl uitgevoerd, naar ontwerp van Jules Kayser. De kerk is inwendig voorzien van beelden van beeldhouwer Jos Thissen naar ontwerp van pater Angelicus Stoks, die ook de ontwerpen voor een gedeelte van het liturgisch vaatwerk maakte. De apsis van de kerk is met een tussenlid verbonden met de pastorie uit 1967.
Omschrijving
Eenschepige kerk tegen de westelijke kruisgang van het klooster. Het langgerekte schip wordt aan weerszijden met een puntgevel afgesloten. Aan de zuidzijde eindigt het schip in een halfronde apsis met kapellenkrans. Aan de noordzijde bevindt zich een uitspringend twee bouwlagen tellend platgedekt volume (zangkoor). Hiervoor springt aan noord- en westzijde een tweede eenlaags volume uit, waarin twee tochtportalen en twee kapellen zijn opgenomen. Een noordwestelijk hoekpand van het klooster ligt gedeeltelijk voor de kerkfaçade, de platgedekt uitbouw van de kerkfaçade loopt door in het klooster.
Het schip heeft een steil zadeldak met terugliggende dakvoet en een geknikt oostelijk schild over de kruisgang. Het dak van het zuidpand van het klooster snijdt haaks in dit dakschild. In de dakschilden die belegd zijn met rode verbeterde Hollandse pannen bevindt zich een serie dakkapellen met tweeruits vensters onder lessenaardakjes. Op de nok een dakruiter met horizontale galmgaten onder een steil zadeldak bekroond door een kruis met haantje. Over de apsis een steil schilddak met lagere nokhoogte en topkruis. De rechthoekige kapellen zijn platgedekt, behalve de in de middenas uitgebouwde Portiunculakapel die groter is en wordt afgesloten met een laag schilddak. De afwatering vindt plaats via bakgoten achter de opstaande gevelrand en regenpijpen met eenvoudige vergaarbakken.
De gevels zijn opgetrokken in rode machinale baksteen in Vlaams verband met een terugliggende voeg, waarbij de gevelhoeken veelal zijn afgewerkt met vertandingen. De rechthoekige vensters zijn gevuld met glas-in-lood in dunne stalen profielen, en hebben aan de onderzijde in beton of baksteen uitgevoerde lekdorpels en aan de bovenzijde steens rollagen. De afdeklijsten o.a. van gevels en lisenen zijn uitgevoerd in beton en in hardsteen.
De asymmetrische voorgevel wordt afgesloten met een terugliggende puntgevel afgewerkt met vlechtingen en voorzien van een smal glas-in-loodvenster en een in donker metselwerk uitgevoerd gevelkruis. Het platgedekte uitspringende zangkoor bezit een drielicht met glas-in-lood (sign. Gilles Fransen, atelier Mesterom '54). In de voorzijde van de omlopende eenlaags uitbouw het hoofdportaal met dubbele deuren voorzien van ambachtelijk aandoend beslag. De deur wordt geflankeerd door ongelijk brede betonnen lijsten waarin een zijlicht is opgenomen. Het portaal wordt afgedekt door een betonnen luifel op een haaks geplaatste betonnen muur. Tussen dit muurtje en de gevel van het klooster bevindt zich een basement voor een thans niet meer aanwezig heiligenbeeld. Rechts van het portaal vier gekoppelde spleetvensters (Antoniuskapel) met glas-in-lood. De rechter zijgevel bezit een zijportaal vergelijkbaar met het portaal in de voorgevel. Het schip wordt geleed in traveeën door acht lisenen die ontspringen uit een gesloten sokkelzone. Tussen de lisenen smalle hoge vensters gevuld met eenvoudig glas-in-lood steeds geflankeerd door kleine vierkante vensters op een doorlopende waterlijst. In de sokkel zijn in de tweede en vijfde travee drie vierkante venstertjes uitgespaard.
Tegen de linker zijgevel van de kapel is de kruisgang gebouwd. De achtergevel heeft een blinde puntgevel afgewerkt met vlechtingen, waartegen de afgeronde apsis met in de bovenzijde (apsiskalot) enkele ronde vensters met glas-in-lood. De uitgebouwde kapellen hebben ladderramen met glas-in-lood. De Portiunculakapel in de middenas bevat twee in de hoeken opgenomen glas-in-loodvensters. Het interieur van de kerk heeft in de noordelijke helft een voor het publiek toegankelijk gedeelte en in het zuiden een bijna even groot paterskoor, gescheiden door het voormalige zangkoor van de paters. Het interieur is afgewerkt in een combinatie van schoon metselwerk en pleisterwerk, en kenmerkt zich door hoog opgaande spitsbogen afgewisseld met sterk horizontale elementen. Het lekengedeelte wordt overkluisd door in rode baksteen gemetselde gordelbogen waartussen een houten open dakstoel. Bij de aanzetten van de bogen bevinden zich heiligenbeelden (J. Thissen naar ontwerp van pater Angelicus Stoks, ca. 1930). Het paterskoor bezit een volledig in gele baksteen uitgevoerd spits tongewelf. De lichtval is indirect via de genoemde dakkapellen en gebogen glas-in-lood lichtopeningen in de gewelven. Onder de bewaard gebleven elementen bevinden zich voorts een orgel (ca. 1928 gebr. Vermeulen Weert-Alkmaar met 20 registers); de grotendeels in glazuursteen uitgevoerde Antoniuskapel, de koorbanken in het paterskoor (1925-1928 gebr. Van Oudenhoven, Venray), het hoogaltaar met retabel (1928); de vloer van de apsis met radiale betegeling, een godslamp (1930-1931, R. van Dawen ontwerp Kayser)) en in de wand van het schip opgenomen biechtstoelen met markant deurbeslag. Orgel en orgelkas zijn niet van waarde uit het oogpunt van monumentenzorg. In 2009 is in de kerk een koororgel met zeven stemmen uit 1975 van Pels & Van Leeuwen geplaatst, afkomstig uit de protestantse kerk van Vught.
Waardering
De voormalige kloosterkerk aan de Leunseweg is van algemeen, cultuur-historisch, typologisch en architectuur-historisch belang als gaaf en goed voorbeeld van een kloosterkerk uit het tweede kwart van de twintigste eeuw in een door het Expressionisme beïnvloede bouwstijl. De kerk neemt door de architectonische uitvoering en de opzet van het interieur binnen de ontwikkeling van Nederlandse kloosterkerken en binnen het oeuvre van Jules Kayser een bijzondere plaats in. Het interieur bezit een rijke en goed bewaarde afwerking met onder meer een serie heiligenbeelden van de hand van Jos Thissen. De kerk heeft ensemblewaarde als onderdeel van het klooster dat in dezelfde bouwtrant is uitgevoerd. De kerk speelt vanwege de langgerekte hoofdvorm en grootte aan de zuidelijke entree van het centrum van Venray een belangrijke beeldbepalende rol.
Externe links
Afbeeldingen
Bron:Wikimedia/RCE
