Vianen, Bakkerstraat 8 - Synagoge

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam object:	Synagoge
Genootschap:	Israëlitisch
Provincie:	Utrecht
Gemeente:	Vijfheerenlanden
Plaats:	Vianen
Adres:	Bakkerstraat 8
Postcode:	4132VC
Sonneveld-Index:	03539
Jaar ingebruikname:	1756 (als Synagoge)
Architect:
Huidige bestemming:	kerk NPB
Monument status:	Rijksmonument 37251

Geschiedenis

Na 1730 ontstond geleidelijk een permanente joodse gemeenschap in Vianen. Het reglement van de joodse gemeente dateert uit 1750. In 1756 werd begonnen met de bouw van een synagoge aan de huidige Bakkerstraat. Een deel van het interieur en het bouwmateriaal was afkomstig uit Nijmegen, waar in datzelfde jaar de oude synagoge vervangen werd. De synagoge werd zowel in 1828 als in 1848 gerenoveerd. Vóór 1827 begroef de joodse gemeenschap zijn doden op het Walsland. In dat jaar verzocht men het gemeentebestuur van Vianen om toestemming tot het aanleggen van een tweede joodse begraafplaats. Deze werd per 1 januari 1828 gratis ter beschikking gesteld en lag aan de Sparrendreef.

Het aantal leden van de joodse gemeente van Vianen was in het begin van de twintigste eeuw zo gering dat werd voorgesteld de gemeente op te heffen, temeer daar de synagoge ernstig in verval was geraakt. In 1920 werd deze opheffing een feit; Vianen zelf werd bij Utrecht gevoegd, enkele dorpen uit de omgeving vielen vanaf dat moment onder Leerdam.

De synagoge is sinds 1924 in gebruik als kerk van de Nederlandse Protestanten Bond en bestaat nog steeds. De begraafplaats op het Walsland werd in 1977 geruimd, de stoffelijke resten werden overgebracht naar de Sparrendreef. Tegenwoordig draagt de plaatselijke overheid zorg voor het onderhoud. (Bron:Joods Historisch Museum)

Monumentomschrijving Rijkdienst

Voormalige Synagoge. Uit ca. 1756 daterend pandje onder dwarsgeplaatst zadeldak; gevel aan Bakkerstraatzijde gepleisterd, voorzien van getoogde vensters met houten roedenindeling, goot op klossen; aan via poortje bereikbaar binnenplaatsje gelegen; rechterzijgevel bevat ingang bestaande uit dubbele paneeldeuren met omlijsting door kroonlijst afgesloten, in top vlechtingen en venster met luik. Inwendig houten tongewelf en galerijtje gesteund door twee Toscaanse zuiltjes; banken met omtimmering en deurtjes; vernieuwd in 1828 en 1847.

Gebruik

1756 - 1920 in gebruik als synagoge, in 1828 en 1848 gerenoveerd
1924 - in gebruik bij Nederlandse Protestanten Bond

Ook tijdelijk gebruikt door de Gereformeerde Kerk Vrijgemaakt. Ook gebruikt door een groep personen die bijeen kwamen als Hervormd Gereformeerde Evangelisatie. Hier gingen predikanten voor uit de rechterflank van de Hervormde kerk.