Vriescheloo, Dorpsstraat 119 - Protestantse Kerk

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Protestantse Kerk
Genootschap:	PKN Protestantse gemeente Vriescheloo
Provincie:	Groningen
Gemeente:	Westerwolde
Plaats:	Vriescheloo
Adres:	Dorpsstraat 119
Postcode:	9699PA
Sonneveld-index:	01313
Jaar ingebruikname:	1717
Architect:
Huidige bestemming:	kerk
Monument status:	Rijksmonument 8922

Geschiedenis

Historische kerk. De toren dateert uit 1851 en is verhoogd in 1925.

Zeer oude ingezetenen van Vriescheloo wisten een verhaal te brengen dat er nabij de Bisschopsweg, vrij dicht aan de Aa, nog een optrek geweest zou zijn. Men sprak van een kloostertje of kerkje. Niet definieerbare sporen van gebruiksvoorwerpen zijn er aangetroffen, echter geen baksteen. Het zal hoogstens een houten gebouw gewest zijn. Een voorkomend perceel grond waarop duidelijk kleurverschil te zien was met het aangrenzende wees ook in die richting. Het eerste, iets hoger gelegen en zandiger, noemde men Bultkamp; het aangrenzende Tuinkamp was ook iets donkerder gekleurd door meer humusbestanddelen. Helaas hebben landbouw, waterschap en ruilverkavelingswerken een en ander grondig vernield. Hopelijk dat voor dit punt diep en ver teruggaand archiefonderzoek (in oude kloosterarchieven) nog eens opheldering kan brengen. Voorts liggen er nog meer vragen open

Monumentomschrijving Rijksdienst

Even buiten de dorpskom gelegen kerkgebouw uit 1717 met toren waarvan het benedendeel uit 1841 en het bovendeel uit 1925 stamt. Het interieur bevat enkele waardevolle 17de-eeuwse interieuronderdelen, een klokkenstoel met klok uit 1560, een mechanisch uurwerk uit het begin van de 20ste eeuw en enkele 17de-eeuwse zerken. De 17de- en 18de-eeuwse banken zijn bij een restauratie van omstreeks 1960 vervangen door stoelen met biezen zittingen. Het orgel uit 1921 en de orgellras uit omstreeks dezelfde tijd vallen wegens te weinig monumentale waarde buitende bescherming van rijkswege. De kerk ligt aan openbare wegzijde sterk teruggerooid; aan de achterzijde grenst het gebouw aan de es. Een met eiken beplante laan leidt naar de kerk en de nieuwe begraafplaats ten zuidoosten daarvan, Op het oude kerkhof rondom de kerk, het zogenoemde Bisschopskerkhof, staan en liggen nog enkeie voornamelijk 18de- en 19de-eeuwse natuurstenen en houten graftekens.

Omschrijving

Eenvoudig rechtgesloten zaalkerkje onder met gesmoorde blauwe pannen belegd driezijdig schilddak; koperen windvaan met jaartal 1913; ijzeren trekankers en siermaselwerk Iangs de westelijke gevel. Het schip met 19de-eeuwse (1876) blokbepleistering en royale afiaat, is regelmatig ingedeeld door rondboogvensters met houten tracering. De jongere niet gepleisterde toren onder ingesnoerde leiengedekte naaldspits met haan bestaat uit cwee delen. Het benedendeel stamt uit 1841 en heeft rondboogvensters en een aardig gedetailleerde, vermoedelijk nog 18de-eeuwse ingangspartij bestaande uit dubbele paneeldeuren gevat in een zandstenen omlijsting van gecanneleerde lonische zuiltjes op basementjes; zwikvulling met opschrift verwijzend naar de bouw in 1841; daarboven een gedenksteen verwijzend naar de verhoging van de toren in 1925; ijzeren trekankers. In het met siermetselwerk verlevendigde bovenste gedeelte uit 1925 galmgaten, blindnissen en twee wijzerplaten.

In het door een houten tongewelf met rozetten gedekte INTERIEUR zijn onder meer van belang: - de eikenhouten preekstoel met kuip uit 1560 met boogpanelen en engelenkopjes in de zwikken tussen gecanneleerde Corinthische zuiltjes (opschrift:Doccumanus abbas me fieri fecit Ao 1560) en aardig bewerkt klankbord uit 1775; de bijbehorende trap is vervangen door een modeme; - de 17de-eeuwse eiken avondmaalstafel; - enkele hardstenen zerken, waanran de oudste uit 1632 dateert; - in de toren een mechanisch uurwerk met electrische opwinding uit het eerste kwart van de 20ste eeuw en de klokkenstoel met klok van C. Fremy uit 1679 met randversiering, opschrift en enkele losse versieringen.

Waardering

Vroeg-18de-eeuws kerkgebouw (1717) met jongere toren (1841; 1925), klokkenstoel met klok (1560), mechanisch uurwerk (XXa) en interieuronderdelen en zerken van algemeen belang wegens: - ouderdom en bouwgeschiedenis; - de sobere, maar verzorgde vormgeving; - de waardevoile interieur-onderdelen; - de markante teruggerooide ligging aan wegzijde en es.