Wateringen, Plein 5 - Dorpskerk

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam object:	Dorpskerk
Genootschap:	Hervormde gemeente Wateringen
Provincie:	Zuid-Holland
Gemeente:	Westland
Plaats:	Wateringen
Adres:	Plein 5
Postcode:	2291CA
Sonneveld-index:
Jaar ingebruikname:	1532
Architect:
Huidige bestemming:	Protestantse Kerk
Monument status:	Rijksmonument 38410 (Kerk) 38411 (Toren)

Geschiedenis

Historische dorpskerk, oorspronkelijk gewijd aan St. Johannes de Doper. Toren ouder, 13e eeuw. (Ook Pleinkerk)

Monumentomschrijving Rijksdienst

Kerk

Nederlands Hervormde Kerk. Restant van kruiskerk, driebeukig schip na sloping koor van driezijdige sluiting voorzien. Aan zuidzijde doopkapel. Alles gerestaureerd. Preekstoel afkomstig van het huis Honselersdijk.

Toren

Toren van de Nederlands Hervormde Kerk. Omgebouwde, mogelijk romaanse toren met aardige ingang en bovenlicht. Eikenhouten klokkenstoel met klok van J. Swijs, 1688, diam. 97,5 cm.

Orgel

Witte-orgel

Op 1 november 1874 werd in de Hervormde kerk van Wateringen een nieuw orgel in gebruik genomen dat gebouwd was door de fa. Bätz & Co. Het orgel had twee klavieren met negen stemmen. Het pedaal was aangehangen, maar de Bourdon 16' van het eerste manuaal sprak permanent op het pedaal. In 1928 plaatste men een electrische windmachine en een tremulant over het gehele orgel. De kerk werd in 1936 gerestaureerd. Er volgden uitbreidingsplannen voor het orgel, die uiteindelijk door Gerrit van Leeuwen in 1937 zijn gerealiseerd. Met bestaand pijpwerk uit een afgebroken orgel werd het instrument uitgebreid met twee registers, waaronder een Subbas 16' op een zelfstandige pneumatische pedaallade. Ook de nieuwe Woudfluit 2' van het tweede manuaal kwam op een kleine pneumatische windlade te staan. Om het nieuwe pijpwerk te kunnen opstellen moest de orgelkas worden vergroot. Van Leeuwen plaatste links en rechts van het front een extra zijstuk in dezelfde stijl als de originele Witte-kas. Na ruim twintig jaar werkte A. Bik aan het orgel in 1959. Hij liet de Cornet vervallen, en breidde de Mixtuur uit tot het gehele manuaal. De Bourdon 16' werd verwijderd en vervangen door een Sesquialter. Op het Pedaal plaatste hij een Fagot 16'. Door de strenge winter 1962/1963 en de heteluchtverwarming in de kerk had het orgel veel te lijden. Als gevolg hiervan besloot men het af te breken en P.C. Bik kreeg de opdracht een nieuw orgel te bouwen, waar het originele Witte-pijpwerk wel een plaats in moest krijgen. Dit nieuwe orgel werd in 1964 in gebruik genomen.

(Bron:Orgeldatabase}

Bik-orgel

Toen na de (lange, strenge) winter 1962/1963 het Witte-orgel uit 1874 in zeer slechte toestand verkeerde, besloot men in Wateringen om het te laten afbreken. P.C. Bik kreeg de opdracht een nieuw orgel te bouwen met daarin verwerkt het oude pijpwerk van Witte. In het nieuw ontworpen front werden de oude frontpijpen geplaatst. Het orgel kreeg mechanische sleepladen voor de manualen. Alleen de Viola 8' werd geplaatst op een pneumatische lade, die oorspronkelijk in 1936 was gemaakt door Gerrit van Leeuwen voor de Woudfluit 2'. Ook de windlade van het Pedaal was een pneumatische lade. In 1983 maakte de firma Koch een nieuw binnenwerk in een oude kas, aangekocht uit Vlaardingen. Alleen de stemmen van Witte bleven bewaard.

(Bron:Orgeldatabase)

Koch-orgel

In de kerk van Wateringen stond oorspronkelijk een klein orgel van Witte. Het Witte-orgel was in 1874 gebouwd, en in 1936 door Van Leeuwen uitgebreid. In 1963 werd het afgebroken en vervangen door een nieuw instrument van P.C. Bik, echter met behoud van het Witte-pijpwerk en de oude windladen. Het orgel was aan restauratie toe in 1979, toen men het front aankocht van het Standaart-orgel uit de Nieuwe Kerk te Vlaardingen, evenals pijpwerk van dit orgel. De firma Koch bouwde het instrument. Op 11 januari 1984 is het orgel in gebruik genomen. Adviseur en organist van de kerk, Jan van Westenbrugge, bespeelde het instrument bij deze gelegenheid. In 2003 is door de firma Scheuerman aan het orgel gewerkt. Het is daarbij uitgebreid met een Fagot 16' op het hoofdwerk. In 2013/2014 voerde Scheuerman groot onderhoud uit. Na het overlijden van de orgelmaker in april 2014 is het werk afgerond door de firma Van den Heuvel.