Westeremden, Abt Emopad 1 - Andreaskerk

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Andreaskerk
Genootschap:	Gereformeerde Kerken in Nederland (Vrijgemaakt) / Ned. Herv. Kerk
Provincie:	Groningen
Gemeente:	Loppersum
Plaats:	Eemsdelta
Adres:	Abt Emopad 1
Postcode:	9922PJ
Sonneveld-index:	01336
Jaar ingebruikname:	13e
Architect:
Huidige bestemming:	kerk
Monument status:	Rijksmonument 34513

Geschiedenis

Historische dorpskerk met dakruiter. De Andreaskerk is een 13e-eeuwse kerk met schilderingen uit de 13e en 15e eeuw. Van oorsprong was het een kruiskerk. De inrichting stamt uit de 17e eeuw. De kerk is sinds 1973 eigendom van de Stichting Oude Groninger Kerken. Deze stichting heeft de kerk tussen 1977 en 1979 laten restaureren. De oorspronkelijke klokken uit 1685 zijn door de bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog geroofd en niet teruggekomen. In 1950 is er een nieuwe klok gekomen. Sedert 1993 wordt de Andreaskerk gehuurd door de Gereformeerde Kerk Vrijgemaakt.

Omschrijving

Hervormde kerk op kerkhof. Rechtgesloten thans eenbeukig kerkgebouw, ontstaan door sluiting van bogen na afbraak van de dwarspanden. Rechtgesloten koortravee met rijk behandelde oostgevel en overwelving waarop decoratieve schildering en fragmenten van figurale voorstellingen evenals op het kruisingsgewelf. In de kerk gesneden preekstoel met trap en klankbord en kapstokbord, doophek, koorhek. Herenbank met opzetstuk boven achterschot en toogpanelen in het achterschot. Herenbank met tympaan boven het achterschot. Banken met gestoken lijsten en knoppen. Orgel in 1873 gemaakt door P. van Oeckelen. Mechanisch torenuurwerk Firma Concordia, Midwolda, 1902.

In de media

Uit Nieuwe Rotterdamsche Courant, 25 September 1924.

Dezer dagen heeft men bij het witten van de kerk te Westeremden onder de kalklagen muurschilderingen gevonden, die volgens het N. v.h. N. (= Nieuwsblad van het Noorden) weinig artistieke waarde hebhen. Zij bevinden zich in het prachtig gemetselde en nog zeer gave Romaansche gewelf in het midden der kerk, op de plek, waar de twee kruisbalken (de kerk was voorheen een z.g. kruiskerk) elkaar sneden. Een stelt een tafreel uit de Bijbelsche geschiedenis voor, n.l. Adam en Eva onder den Verboden Boom. De voorstelling is zeer primitief. Merkwaardig is alleen, dat niet de slang de vrucht aan Eva reikt, maar een vrouw, die tegen den boom staat. Voorts zijn er nog een viertal voorstellingen van heiligen, die heel wat beter geteekend zijn. De hoeken der naar boven loopende vakken, waarin het gewelf door gemetselde ribben verdeeld is, zijn gevuld met bloem- en bladornamenten.

Het merkwaardigste van deze ontdekking is echter, dat zich onder deze muurschilderingen nog een tweede bevindt. Daarop komen geen teekeningen voor, doch met een paar kleuren — zacht blauw, rood, geel en hier en daar een streepje wit — heeft men een zoo fraai mozaïek verkregen, dat men verbaasd en verrukt staat over het met zoo eenvoudige middelen verkregen kleurenspel. Het geheele gewelf is door omhoog loopende ribben, in acht gelijke vakken verdeeld. In vier van deze vakken — om het andere — heeft men de prachtig gelegde kloostersteenen zichtbaar gelaten. Alleen de voegen heeft men met witte verf wat opgehaald. De andere vier vakken daarentegen zijn op eenvoudige wijze beschilderd. De metselsteenen zijn daar rood gekleurd, terwijl een derde deel van eiken steen blauw geverfd is. Op de blauwe vierkantjes zijn bovendien vier witte streepjes aangebracht. In de benedenhoeken van de gewelven vindt men ronde figuren in blauw en wit. De top van het gewelf, die buitengewoon mooi gemetseld is met tal van ribben, is zachtrood gekleurd en opgewerkt met figuur in geel, afgezet met zwart. De ribben zijn van onder tot boven in gelijke vakken van rood en blauw verdeeld, afgezet met een wit lijntje. Boven in het gewelf zijn zij geheel blauw.

Op verschillende gronden maakt het N. v.h. N. de onderstelling, dat men hier met een 13de eeuwsche muurbeschildering te doen heeft.

Kerkvoogden beschikken niet over de noodige middelen om het gevonden schilderwerk te doen restaureeren. Als er geen hulp komt, zal de witkwast alles weer moeten bedekken.