Wilsum, Dorpsweg 13 - Lambertus

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Sint Lambertuskerk
Genootschap:	PKN Hervormde gemeente Wilsum
Provincie:	Overijssel
Gemeente:	Kampen
Plaats:	Wilsum
Adres:	Dorpsweg 13
Postcode:	8274AD
Sonneveld-index:	10689
Jaar ingebruikname:	11 e
Architect:
Huidige bestemming:	kerk
Monument status:	Rijksmonument 39908

Geschiedenis

Historische kerk met toren.

De kerk van Wilsum stamt uit 1050 en was oorspronkelijk een rooms-katholieke kerk, gewijd aan St. Lambertus. Het is een van de oudste kerken van Overijssel. In de kerk zijn een aantal muurschilderingen die bij de laatste restauratie (1982) onder de kalk vandaan zijn gehaald. Deze schilderingen werden tijdens de Reformatie (1580) met kalk bedekt.

Sinds de bouw van deze kerk, rond het jaar 1050, heeft deze vele stormen, overstromingen en gevechten doorstaan. Men vindt Wilsum, of zoals het toen geschreven werd, Wilsem, voor het eerst vermeld in een brief van de bisschop van Utrecht in 1170. De kerk heeft in haar ruim 900-jarig bestaan verschillende wijzigingen ondergaan. Over de oorspronkelijke opbouw is niets bekend. Met de reformatie werd de kerk van haar roomse kenmerken ontdaan. De toren met het schip vormen het oudste gedeelte, zij zijn Romaans van opzet en uit de l1e eeuw. Aan de noord- en zuidzijde van het schip waren toen vijf Romaanse vensters terwijl de oostzijde en het koor gesloten waren. Het tegenwoordige gotische koor werd in de 14de eeuw gebouwd, tegen het toen lagere schip van de kerk.

opname 22-05-2008 © Leon Bok

In de 15de eeuw bracht men grote wijzigingen in het schip aan. De zijmuren werden verhoogd en er werden gewelven aangebracht terwijl de Romaanse vensters werden vervangen door spitsboogvormige vensters. Bij een restauratie in 1902 hebben de neogotische invloeden de kerk zijn huidige karakter gegeven. De bestaande houten en gietijzeren ramen werden toen vervangen door de huidige zandstenen. De dichtgemetselde ramen in de koorsluiting werden geopend, evenals de scheidingsmuur tussen de koorafsluiting en het overige deel van het koor. Tevens werd toen de consistorie aangebouwd.

De gewelfschilderingen stellen de evangelisten Mattheüs, Marcus, Lucas en Johannes voor, resp. als mens, leeuw, rund en adelaar en verder de als engel uitgebeelde Veronica met een zweetdoek waarop afgebeeld een gelaatsafdruk van Jezus. Op de muren van het koor bevonden zich negen wijdingskruisen, hiervan konden er bij de laatste restauratie twee behouden blijven. De andere zeven kruisen, werden ingekrast in het stucwerk, evenals het sacramentshuisje. Op de gewelven in het schip is bij de restauratie het 16de eeuws sjabloonwerk weer aangebracht. Het bestaat uit okerkleurige franse lelies en bruine eikenblaadjes, omgeven door krulletjes. Tevens werd er op de ribben een roodwitte keperband aangetroffen. Deze is ook weer hersteld. Een klein gedeelte van het sjabloonwerk kon behouden worden. (bron: Wikipedia Wilsum)

Monumentomschrijving Rijksdienst

Ned. Herv. Kerk. Eenbeukig tufstenen gebouw, bestaande uit een romaans schip (XI) en een gotisch (XV) vijfzijdig gesloten koor, beiden in steen overwelfd. In het schip werden, waarschijnlijk bij gelegenheid van het aanbrengen der ribgewelven spitsboogvensters in de muren gebroken en de tussengelegen rondboogvensters gedicht; de laatste zijn bij de restauratie weer geopend. Tufstenen rollagen aan de voet van de schipmuren. Aan de noordzijde van het schip een dichtgemetselde ingang met latei en posten van rode zandsteen. Preekstoel XVIIIb, banken XVIIIb. Gebarsten klok van J.G. Potghyter, 1772, afkomstig uit de Hervormde Kerk te Wilsum.

Orgel

De Hervormde kerk van Wilsum is de oudste kerk van Overijssel. Hendriksen & Reitsma bouwden in 1970 een nieuw orgel voor de kerk, met een klassieke orgelkas. Het houtsnijwerk is gemaakt bij Tolé in Elspeet. In juli 1982 werd het orgel door Hendriksen & Reitsma schoongemaakt nadat de restauratie van het kerkgebouw was voltooid. De dispositie van het tweede klavier werd ook gewijzigd. De Prestant 2' en Nasard 1 1/3' werden vervangen door een Fluit 2' en een Cornet, en op een kantsleep kwam een Schalmey 8' te staan.