Zevenbergen, Markt 4 - Catharinakerk

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Catharinakerk
Genootschap:	PKN Hervormde gemeente Zevenbergen
Provincie:	Noord-Brabant
Gemeente:	Moerdijk
Plaats:	Zevenbergen
Adres:	Markt 4
Postcode:	4761CD
Sonneveld-index:	08639
Jaar ingebruikname:	15e
Architect:
Huidige bestemming:	kerk
Monument status:	Rijksmonument 40443

Geschiedenis

Historische kerk met charmante toren.

Door oorlogshandelingen zwaar beschadigd in 1944. Kerk en toren zijn later hersteld; de toren in iets soberder vorm dan voorheen.

Restauratie voorjaar 2017 - voorjaar 2018.

Carillon: bericht uit 2008

Het ongeveer 50 jaar oude carillon is een jaar of drie geleden het zwijgen opgelegd. Er deden zich slijtageproblemen voor. Uurwerk en carillon zijn gerestaureerd en vrijdag 28 maart klonk het weer als van ouds. Het geheel is aangesloten op de atoomklok te Frankfurt am Main. (60-08)

Monumentomschrijving Rijksdienst

N.H. KERK. Gotische kerk, bestaande uit een driebeukig schip, een dwarspand, een rechtgesloten koor en aan de westzijde van het noorderdwarspand een kapel. Na zware oorlogsschade in 1949-'53 gerestaureerd, alleen de toren in moderne vormen herbouwd. Het schip in zijn huidige pseudobasilicale gedaante uit omstreeks 1400, toen ook het 14e eeuwse koor verhoogd werd. Laag transept uit de tweede helft van de 14e eeuw in 1541 hoger opgetrokken en aan het noordtransept de Joriskapel aangebouwd. Inwendig zuilen met bladkapitelen, en houten tongewelven. Natuurstenen grafmonument voor Jean de Ligne, heer van Zevenbergen, graaf van Aremberg (gesneuveld in de slag bij Heiligerlee in 1568); door Lambrecht de Lambillon te Namen; tombe in een nis, overhuifd door een rondboog. Op elk der boogstenen een wapen aan de voorzijde en een aan de dagkant; tegen de achterwand van de nis een opschrift in omlijsting en een alliantiewapen. 17e eeuws eiken doophek thans onder de orgelgalerij; eiken preekstoel met klankbord uit 1785. Toegang aan de Markt gevormd door een ijzeren hek tussen twee hardstenen pijlers uit omstreeks 1735. Klokkenstoel met klok van P. de Dorme, 1410, diam. 107 cm.

Orgel

In 1955 werd in Zevenbergen een groot nieuw orgel in gebruik genomen, gebouwd door Flentrop onder advies van Jaap Hillen. Het vorige orgel was verloren gegaan toen de Duitse bezetter de toren van de kerk opblies in 1944. Het orgel is rond het roosvenster gebouwd, dat in zich in de westwand van de kerk bevindt. De oorspronkelijke opzet was een tweeklaviers instrument met 20 stemmen en aangehangen pedaal. De organist van de kerk schonk een derde manuaal en de pedaalregisters. Flentrop plaatste het derde manuaal als zwelwerk in één van de pedaaltorens. Op 23 maart 1955 is het orgel in gebruik genomen. In 1992 zijn de tongwerken vernieuwd. Tijdens een uitgebreide renovatie door de firma Van den Heuvel in 2002 is de dispositie op enkele punten gewijzigd. De Cimbel III sterk van het Zwelwerk werd vervangen door een Zweving 8', de Schalmei 4' van het Pedaal werd gewijzigd in een Trompet 8' en de samenstelling van de Hoofdwerkmixtuur en de Scherp van het Rugpositief is gewijzigd, zodat de opbouw van deze vulstemmen beter aan zou sluiten bij de rest van de dispositie. Adviseur bij de restauratie was Jaap Hillen.

(Bron:Orgeldatabase)

In de media

Uit Het Vaderland, 4 Augustus 1942.

Ook de 15e eeuwsche toren der Ned. Herv. kerk in Zevenbergen heeft dringend restauratie noodig, zegt het Dgbl. v. N.-Brabant. Zoo op het oog staat hij massief als middelpunt van het oude stadje. Als men hem echter nauwkeuriger bekijkt, ziet men grauw bepleisterde muren, „doode" wijzerplaten, afgebrokkelde steunbeeren, overal melaatsche plekken. Diep heeft de tijd zijn merk in den fraaien toren gedrukt. Omstreeks 1610 kwam de kerk in het bezit der Protestantsche Gemeente. Ondeskundige restauraties hebben in den loop der eeuwen het bedehuis de aesthetische waarden van zijn exterieur ontnomen. Het werd — met den toren — weggemoffeld achter een grijze pleisterlaag en daarmede onttrokken aan de sfeer van het stadje.

Zooals in Hoeven, begon de toren gevaar op te leveren voor de omgeving, meer in het bizonder voor de schooljeugd, wier speelplaats aan zijn voet gelegen is. Steenblokken kwamen bij tijd en wijle haar omlaag en men ging er noodgedwongen toe over, een der meest vergane steunbeeren weg te nemen. Monumentenzorg heeft den kerkeraad een subsidie van f 5000 toegezegd. De Ned. Herv. gemeente zelf kan f 2000 fourneeren en men rekent ook nog op 'n provinciale subsidie, die in toezegging is. De geheele restauratie is begroot op ongeveer f 10.000. Alle voorbereidingen zijn reeds getroffen. Architect Oosterink uit Zevenbergen heeft in zijn plannen o.m. opgenomen het "ontmantelen" van dit bouwwerk en het eigenlijke bedehuis. De leelijke cernentlaag zal dus verdwijnen. Alles krijgt weer zijn oorspronkelijk, natuursteenen uiterlijk, hetgeen, naar verwacht kan worden, zal leiden tot de zoo lang gemiste harmonie tusschen bedehuis en omgeving.

De Zevenbergsche toren is langs jaren een twistappel tusschen kerkeraad en gemeentebestuur geweest. De kerkeraad wilde met de kerk ook den toren bezitten. En de vroede vaderen wilden daar niet van weten. Tenslotte kwam men tot een compromis. De toren werd toevertrouwd aan de zorgen van de Ned. Herv. Gemeente, hij blééf echter officieel stadsbezit, zoodat men er onder bepaalde omstandigheden de beschikking over mocht hebben. Nu de twistappel uit den weg is geruimd, gaat men eindelijk zijn, aandacht aan het cultuurmonument zelf wijden.

In de kerk van Zevenbergen is de tombe van Jean de Ligne, graaf d'Alembert, die als Heer van Zevenbergen ook het patronaat over de kerk had. Na zijn dood is het patronaat overgegaan op Amalia van Solms.

Restauratie NH Kerk te Zevenbergen. Bron: oomeraamsdonk.nl.

In opdracht van het College van Kerkrentmeesters restaureert Oome Raamsdonk de NH Kerk te Zevenbergen, een Rijksmonument gelegen aan de Markt 4. De architect van het werk is Ir. Robert Guinée uit Bergen op zoom. Hij is tevens directievoerder. Het werk is gestart in mei 2017 en zal naar verwachting doorlopen tot voorjaar 2018. Het werk behelst vooral de restauratie van het gehele buitenzijde van de kerk, inclusief de markante kerktoren. Onder andere het metsel- en voegwerk, natuursteen elementen, kapconstructies, daken, leibedekking, goten, loodwerk, ijzer- en smeedwerk, schilderwerk worden gerestaureerd. Het werk is opgesplitst in 2 fases. Op dit moment is de restauratie van de kerktoren bijna gereed en wordt het steigerwerk rond de toren gedemonteerd en direct weer opgebouwd voor de volgende fase. Op deze wijze wordt de gehele buitenschil gerestaureerd. Aan de binnenzijde van de kerk worden onder andere nieuwe inspectieluiken gemaakt in de bestaande houten gewelven. De totale restauratiekosten bedragen ca. 1 miljoen Euro.

Externe links

Afbeeldingen

Exterieur

"Dagblad van Noord-Brabant", 5/8/1942.
foto 2000 - WG
Ansichtkaart - WG
Open Monumentendag 12-09-2020. Foto J.B.v.d.Bie.
Open Monumentendag 12-09-2020. Foto J.B.v.d.Bie. Naam verenigingsgebouw.
Open Monumentendag 12-09-2020. Foto J.B.v.d.Bie. Verenigingsgebouw.
Open Monumentendag 12-09-2020. Foto J.B.v.d.Bie. Pastorie.
Open Monumentendag 12-09-2020. Foto J.B.v.d.Bie. ANWB info.

Interieur

Orgel van A.S.J. Dekker uit 1910, verwoest in 1944
Flentrop-orgel (1954)
Open Monumentendag 12-09-2020. Foto J.B.v.d.Bie. Kansel.
Open Monumentendag 12-09-2020. Foto J.B.v.d.Bie. Antependia aan de kansel.
Open Monumentendag 12-09-2020. Foto J.B.v.d.Bie. Koperen doopvont aan de kansel.
Open Monumentendag 12-09-2020. Foto J.B.v.d.Bie. Avondmaalstafel.
Open Monumentendag 12-09-2020. Foto J.B.v.d.Bie. Paaskaars met kandelaar.
Open Monumentendag 12-09-2020. Foto J.B.v.d.Bie. Lezenaar.
Open Monumentendag 12-09-2020. Foto J.B.v.d.Bie. Doopvont.
Open Monumentendag 12-09-2020. Foto J.B.v.d.Bie. Collectezakkenhouder.
Open Monumentendag 12-09-2020. Foto J.B.v.d.Bie. Knielbank.
Open Monumentendag 12-09-2020. Foto J.B.v.d.Bie. Predikantenlijst.
Open Monumentendag 12-09-2020. Foto J.B.v.d.Bie. Orgel.
Open Monumentendag 12-09-2020. Foto J.B.v.d.Bie.
Open Monumentendag 12-09-2020. Foto J.B.v.d.Bie. Grafsteen 1.
Open Monumentendag 12-09-2020. Foto J.B.v.d.Bie. Grafsteen 2.
Open Monumentendag 12-09-2020. Foto J.B.v.d.Bie. Grafsteen 3.
Open Monumentendag 12-09-2020. Foto J.B.v.d.Bie. Consistorie plattegrond en tekening toren.
Open Monumentendag 12-09-2020. Foto J.B.v.d.Bie. Consistorie.
Open Monumentendag 12-09-2020. Foto J.B.v.d.Bie. Consistorie. Lijst.
Open Monumentendag 12-09-2020. Foto J.B.v.d.Bie. Consistorie. Antependia's.