Zuidbroek, Kerkstraat 85 - Petruskerk

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Petruskerk
Genootschap:	PKN Protestantse gemeente Zuidbroek
Provincie:	Groningen
Gemeente:	Midden-Groningen
Plaats:	Zuidbroek
Adres:	Kerkstraat 85
Postcode:	9636AB
Sonneveld-index:	01396
Jaar ingebruikname:	13 e
Architect:
Huidige bestemming:	kerk
Monument status:	Rijksmonument 31626 (Kerk) 31625 (Toren)

Geschiedenis

Buitengewoon belangrijke historische kerk met vrijstaande zadeldaktoren.

2023 - Vrijdag 14 april 2023 draagt de Protestantse Gemeente Zuidbroek de prachtige Petruskerk (Zuidbroek) aan Groninger Kerken over

Monumentomschrijving Rijksdienst

Kerk

Hervormde kerk op verhoogd omheind kerkhof. Grote, geheel overwelfde, romanogotische kruiskerk uit het einde van de 13d eeuw, in 1915 gerestaureerd. Uitwendige opbouw in twee zones, waarvan de benedenste ronde nissen vertoont binnen spitsboogvelden van het koor. Op de gewelven zijn gedeelten schilderingen behouden. In de kerk preekstoel met rijk gesneden kuip, trap, kapstokplaat en klankbord, alles gesneden door Casper Struiving in 1736; doop doophek met siervazen en lezenaar uit 1770; overhuifde herenbank met gesneden bekroning uit 1671; vloer en banken in het koor blijkens opschrift op de luifelbank ook uit 1671; koorafsluiting met gestoelten en banken uit 1709, overige banken met knoppen als koorbanken. Groot orgel uit 1795, gemaakt door H.H. Freytag en F.C. Schnitger jr. Klokkenstoel met gelui van twee klokken, waarvan één van H. Kellerman, 1603, diam. 129 cm. en een moderne klok. Mechanisch torenuurwerk, later voorzien van elektrische opwinding.

Toren

Klokketoren op vierkant grondplan gedekt door zadeldak tussen topgevels. In de toren klokken uit 1603 en 1950.

foto: André van Dijk, Veenendaal

opname 15-10-2008, Marcel Pelt, Aartswoud.

aren opname 15-10-2008, Marcel Pelt, Aartswoud

In de media

Uit Het Vaderland, 9 September 1937.

Als de restauratie, waaraan de laatste hand wordt gelegd, voltooid is, zal de Ned. Herv. Kerk te Zuidbroek, tegen het midden der 12e eeuw gebouwd, een der mooiste, zoo niet de mooiste der oude kerken in Groningen zijn. Reeds van verre trekt ze op het eenigszins verhoogde kerkhof, de aandacht door haar zuivere architectonische waarden.

De muren, versterkt door de een keer versneden lisenen, worden geleed door spitsboognissen, onderling gescheiden door colonnetten. Opmerkelijk zijn de langwerpige spitsboogvensters met kraalmotlef, geflankeerd door nissen met vlechtwerk en kraalproflel, en een afsluitende rondboogfries. De ingangen zijn in spitsboognissen gevat. Inwendig is de kerk van een bijna strenge zuiverheid. De koepelachtige gewelven zijn opgetrokken uit acht ribben, te zamen komend in stervormlge ringen, met uitzondering voor het koor, waar een rozet gevormd wordt. Onder de vensters zijn met twee spltsboogjes gesloten spaarvelden, gescheiden door colonnetten. Bij de eerste restauratie zijn op de koortravee bij de verwijdering van de pleisterlagen dergelijke spitsbogige spaarvelden, waarbinnen ronde casementen, ontdekt.

Bij de restauratiewerkzaamheden van dit jaar, waarbij de kerk haar ouden vorm terug heeft gekregen, zijn alle plelsterlagen verwijderd. De schoonheid van het interieur wordt door het ameublement verhoogd. Hieronder is een fraaie preekstoel in Lodewijk XIV stijl, uit 1736, welks kuip versierd is met allegorische vrouwenfiguren en Mozes met de tafelen der wet. Verder trekken een dubbele bank met gesneden opzetstuk en zijstukken uit 1671 en de rijkgesneden koorafsluiting met middenopzetstuk (resp. uit 1709 en 1843) de aandacht. Het fraaie orgel ls uit 1794.

Reeds bij de eerste restauratie heeft de kerk voor een deel haar historisch uiterlijk herkregen. De vensters, die tot 1850 geschilderde glazen bezaten, zijn van glas in lood voorzien, de 18e-eeuwsche voorportalen, die het gebouw ontsierden afgebroken, de gewelfschilderingen ten deele bloot gelegd en bijgewerkt. Thans is de dubbele bank met opzetstuk ter zijde geschoven en heeft men den toegang tot de trap blootgelegd, wat de fout, bij de eerste restauratie gemaakt, toen men de trap een uitgang naar buiten gaf, heeft hersteld. Ter zijde van deze groote deur is boven een klein deurtje aangebracht. Bij de restauratie van dit jaar is hier een opening gevonden, welke het vermoeden, dat er vroeger een galerij is geweest, rechtvaardigt. Verder is al het pleisterwerk verwijderd.

De kerk heeft haar oude schoonheid herkregen, welke haar tot een der belangrijkste monumenten van Groningen maakt.