Zuidschermer, Zuidervaart 22 - Zwarte Kerkje

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Zwarte Kerkje
Genootschap:	PKN Ned. Hervormd
Provincie:	Noord-Holland
Gemeente:	Alkmaar
Plaats:	Zuidschermer
Adres:	Zuidervaart 22
Postcode:	1846LJ
Jaar ingebruikname:	1662
Sonneveld-index:	06343
Huidige bestemming:	cultureel centrum
Monument status:	Rijksmonument 7090

Geschiedenis

Houten stolpvormige kerk.

Toen in 1634 de ringdijk van de Schermer werd gesloten en in mei 1635 de nieuwe polder droog viel werd besloten een tweetal woonkernen te stichten: Noord-Schermer en Zuid-Schermer. Het zijn echter altijd relatief kleine dorpen gebleven en zeker geen grote en bloeiende centra. In Noord-Schermer werd in 1662-1664 onder leiding van architect Pieter Post een hervormde kerk gebouwd. Omdat deze kerk geen spits op de toren kreeg veranderde langzamerhand de naam van Noord-Schermer in Stompetoren.

In Zuid-Schermer bouwden de timmerlieden Pieter en Claes Dirksz een houten kerk naar het voorbeeld van de kerk van Volendam. Het werd ook hier een kerk die verrassend veel leek op een stolpboerderij: een vierkant grondvlak met een hoog piramidevormig dak. De buitenzijde van het houten kerkje werd zwart geteerd. En zo komt het dat dit hervormde kerkje Het Zwarte Kerkje werd genoemd. De koster en zijn gezin woonden aan de oostkant onder het kerkdak. In 1834 werd het houten kerkje vervangen door een stenen kerkje. Het torentje bleef wel van hout. En de naam Het Zwarte Kerkje bleef bestaan tot vandaag de dag.

Het interieur is eenvoudig maar zeker de moeite waard om te bekijken. Tegen de zuidwand tussen de beide ramen staat de preekstoel uit 1665. De koperen doopboog met het molentje in de top dateert uit de 18de eeuw. Uit diezelfde tijd dateert de zesarmige kaarsenkroon met wapenschildjes. Het orgel is in 1758 gebouwd door orgelbouwer Pieter van Assendelft uit Leiden. Hij maakte het orgel voor de Oudkatholieke kerk van Enkhuizen. In 1909 kreeg het orgel zijn plekje in Zuid-Schermer. In 1985-1986 restaureerde de firma Vermeulen in Alkmaar het orgel.

Aanvankelijk werd Het Zwarte Kerkje door de week gebruikt als school. In 1790 verrees er naast de kerk een echte school. Die school is in 1900 gesloten. Het gebouw werd een schilders werkplaats. Nu is het een nevenruimte van de kerk voor bijeenkomsten en vergaderingen. In de jaren 1982 tot 1986 is Het Zwarte Kerkje gerestaureerd en voor zover mogelijk teruggebracht in de oorspronkelijke staat.

Het kerkje is sinds 1994 gesloten voor de eredienst. Binnen de dorpsgemeenschap, maar ook daarbuiten, neemt het evengoed nog een heel belangrijke plaats in. Er worden nu concerten en zanguitvoeringen georganiseerd. Ook kunnen er burgerlijke en kerkelijke huwelijken voltrokken worden. En ook voor recepties kan men er terecht. In de zomermaanden zijn er diverse exposities te bewonderen op zaterdag- en zondagmiddag (BS)