De Bilt, Kerklaan 31 - H. Michaëlkerk: verschil tussen versies
Uit Reliwiki
Geen bewerkingssamenvatting |
(op zoek naar afbeeldingen interieur) |
||
| (30 tussenliggende versies door 9 gebruikers niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
[[Categorie:Object]] | [[Categorie:Object]] | ||
[[Categorie:MetKaart]] | [[Categorie:MetKaart]] | ||
[[Categorie: | [[Categorie:RK]] | ||
[[Categorie:De Bilt]] | [[Categorie:De Bilt]] | ||
[[Categorie:Gemeente De Bilt]] | [[Categorie:Gemeente De Bilt]] | ||
[[Categorie:Provincie Utrecht]] | [[Categorie:Provincie Utrecht]] | ||
[[Categorie:Aartsbisdom Utrecht]] | |||
{{#display_map:52.10356,5.17150|type=hybrid}} | |||
{| | {| | ||
! colspan="2" style="background-color:#517398; color:white;" | Algemene gegevens | ! colspan="2" style="background-color:#517398; color:white;" | Algemene gegevens | ||
|-valign="top" | |-valign="top" | ||
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Genootschap : | | style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Naam kerk: | ||
| style="text-align:top; background-color: | | style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Michaëlkerk | ||
|-valign="top" | |||
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Genootschap: | |||
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Rooms Katholieke Kerk | |||
|-valign="top" | |||
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Provincie: | |||
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Utrecht | |||
|-valign="top" | |-valign="top" | ||
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Gemeente : | | style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Gemeente: | ||
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | De Bilt | | style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | De Bilt | ||
|-valign="top" | |-valign="top" | ||
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Plaats : | | style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Plaats: | ||
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | De Bilt | | style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | De Bilt | ||
|-valign="top" | |-valign="top" | ||
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Adres : | | style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Adres: | ||
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Kerklaan 31 | | style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Kerklaan 31 | ||
|-valign="top" | |-valign="top" | ||
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | | | style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Postcode: | ||
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | | | style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | 3731EE | ||
|-valign="top" | |-valign="top" | ||
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Jaar ingebruikname : | | style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Jaar ingebruikname: | ||
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | | | style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | 1955 | ||
|-valign="top" | |-valign="top" | ||
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | | | style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Inventarisnummer : | ||
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | | | style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | 03986 | ||
|-valign="top" | |-valign="top" | ||
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | | | style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Architect: | ||
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | | | style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Koldewey, B.J. en H.M. | ||
|-valign="top" | |-valign="top" | ||
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | | | style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Huidige bestemming: | ||
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | | | style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | kerk | ||
|-valign="top" | |-valign="top" | ||
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Monument | | style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Monument status: | ||
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | | | style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Geen | ||
|} | |} | ||
== Geschiedenis == | |||
Interessante wederopbouwkerk met toren. Verving een eerdere neogotische kerk uit 1894 naar ontwerp van Alfred Tepe, waarvan de pastorie is blijven staan. Na sluiting van de St. Laurentiuskerk in Bilthoven is dit de centrale kerk van De Bilt en het zuiden van Bilthoven. | |||
(Verderop in het noorden van Bilthoven bevindt zich de [[Bilthoven, Gregoriuslaan 8 - Onze Lieve Vrouw van Altijddurende Bijstand|O.L. Vrouw van Altijddurende Bijstandkerk]]). | |||
== Gebouwomschrijving SKKN == | |||
De kerk ligt met de ingangszijde aan de Kerklaan (nr. 31) met rechts ernaast de pastorie (Kerklaan 31A). De kerk werd in 1954/55 gebouwd naar plannen van de architecten B.J. en H.M. Koldewey. Zij ontwierpen een sobere kerk in Delftse school vormen. | |||
Het hoge rechthoekige gebouw heeft drie beuken die alle vrijwel even hoog zijn. Aan de achterzijde wordt de kerk afgesloten door een halfronde apsis. Het opvallende ingangsportaal wordt opgesierd door drie hoge bogen. Aan de linkerzijde van de kerk bevindt zich een doopkapel en een open klokkentoren. | |||
De kerk verving een neogotische kerk uit 1894. Deze oude kerk had een capaciteit van ca. 200 zitplaatsen. Door de gestage groei van de parochie kampte men in 1938 al met een gebrek aan ruimte. Eerst bouwde men als noodoplossing een balkon achter in de kerk, maar al snel werd ook dit te klein en besloot men om een geheel nieuwe kerk te bouwen. Door het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog werden de plannen uitgesteld. In 1953 werd door het kerkbestuur aan de architect B. Koldewey de opdracht gegeven voor het maken van plannen voor de nieuwe kerk. De aanbesteding vond plaats op 18 december van datzelfde jaar. De laagste inschrijver was Br�ring uit Apeldoorn voor fl. 196.800. Bij het ontwerp behoorde ook een nieuwe tussenbouw tussen kerk en pastorie. In 1954 verhoogde men de bouwsom met fl. 10.500 wegens een verplichte loonkostenstijging en een stijging van de materiaalkosten. Op 13 juni 1954 legde Mgr. G. Wiegerink, deken van Utrecht, de eerste steen van de nieuwe kerk. Hij werd hierbij geassisteerd door Th. Geelen, pastoor te Roermond en rector J. Bernsen. Tijdens deze plechtigheid werd ook de gedenksteen uit de oude kerk geplaatst (onder inv. nr. 109). | |||
De kerk verving een neogotische kerk uit 1894. Deze oude kerk had een capaciteit van ca. 200 zitplaatsen. Door de gestage groei van de parochie kampte men in 1938 al met een gebrek aan ruimte. | |||
Na een bouwperiode van iets langer dan een jaar werd de kerk op 23 augustus 1955 plechtig geconsacreerd door Mgr. B. Alfrink, Aartsbisschop van Utrecht. In het hoofdaltaar bevinden zich de relieken van de martelaren Vincentius en Valentinus. | Na een bouwperiode van iets langer dan een jaar werd de kerk op 23 augustus 1955 plechtig geconsacreerd door Mgr. B. Alfrink, Aartsbisschop van Utrecht. In het hoofdaltaar bevinden zich de relieken van de martelaren Vincentius en Valentinus. | ||
| Regel 61: | Regel 66: | ||
Bij goed bezochte vieringen worden de schotten verwijderd en worden er weer kerkbanken geplaatst. In de doopkapel ten noorden van de ingang is sinds enkele jaren een dagkapel ingericht. Het doopvont staat nu opgesteld in de ontmoetingsruimte van de kerk en wordt regelmatig gebruikt. | Bij goed bezochte vieringen worden de schotten verwijderd en worden er weer kerkbanken geplaatst. In de doopkapel ten noorden van de ingang is sinds enkele jaren een dagkapel ingericht. Het doopvont staat nu opgesteld in de ontmoetingsruimte van de kerk en wordt regelmatig gebruikt. | ||
Pastorie | ===Pastorie=== | ||
De pastorie, behorend bij de oude, afgebroken, kerk werd gebouwd in 1893-1894 naar plannen van Alfred Tepe. Het is een bakstenen pand van twee verdiepingen dat uit twee bouwdelen bestaat met resp. een schild- en een zadeldak. De huidige hoofdingang ligt in de in 1955 gebouwde verbindingsgang. Op de benedenverdieping bevinden zich secretariaatsruimten en vergaderruimten. Op de eerste verdieping zijn de | |||
De pastorie, behorend bij de oude, afgebroken, kerk werd gebouwd in 1893-1894 naar plannen van Alfred Tepe. Het is een bakstenen pand van twee verdiepingen dat uit twee bouwdelen bestaat met resp. een schild- en een zadeldak. De huidige hoofdingang ligt in de in 1955 gebouwde verbindingsgang. Op de benedenverdieping bevinden zich secretariaatsruimten en vergaderruimten. Op de eerste verdieping zijn de werkkamers en het archief. (zie fotonr. 3957.009). | |||
Deze pastorie is gemeentelijk monument. | |||
Kerkhof | ===Kerkhof=== | ||
Achter de kerk ligt een kerkhof. Het kerkhof werd aangelegd ten tijde van de bouw van de vorige kerk. Op 22 mei 1894 vond de eerste begrafenis plaats. Het pad naar het kerkhof wordt geflankeerd door meer dan 100 jaar oude taxusbomen. Naast het gietijzeren toegangshek staat een baarhuisje uit de bouwtijd. Op het kerkhof bevindt zich een Calvarieberg met kruisbeeld. Onder het kruis bevindt zich het priestergraf van pastoor Johan G.A. Geelen. De meeste graven dateren uit de tweede helft van de twintigste eeuw. Er bevindt zich | |||
Achter de kerk ligt een kerkhof. Het kerkhof werd aangelegd ten tijde van de bouw van de vorige kerk. Op 22 mei 1894 vond de eerste begrafenis plaats. Het pad naar het kerkhof wordt geflankeerd door meer dan 100 jaar oude taxusbomen. Naast het gietijzeren toegangshek staat een baarhuisje uit de bouwtijd. Op het kerkhof bevindt zich een Calvarieberg met kruisbeeld. Onder het kruis bevindt zich het priestergraf van pastoor Johan G.A. Geelen. De meeste graven dateren uit de tweede helft van de twintigste eeuw. Er bevindt zich één oud smeedijzeren grafkruis. (zie fotonrs. 3957.010, 3957.011, 3957.012 en 3957.013) | |||
===Vorige kerken=== | |||
Van oudsher gingen de katholieken in De Bilt ter kerke in de [[Utrecht, Biltstraat 123 - O.L. Vrouw ten Hemelopneming (1894 - 1972)|O.L.Vrouw ten Hemelopneming te Utrecht (Biltstraatkerk)]]. Door de uitbreiding van de stad werd het aantal parochianen zo groot dat de toenmalige pastoor, T.S. Roes, niets liever wilde dan dat De Bilt tot een zelfstandige parochie verheven werd. Bovendien was de afstand die de verspreid wonende katholieken naar de parochiekerk hadden af te leggen vrij groot. Pastoor Roes keek dus uit naar een priester die een nieuwe parochie wilde oprichten. Hierop reageerde Henricus Machtildis Remmers, kapelaan te Zutphen. Zijn zuster, de weduwe Wilhelmina Franken, geboren Remmers, was zeer vermogend. Mevrouw Franken-Remmers deed aan de Aartsbisschop van Utrecht het voorstel om op haar kosten een kerk met pastorie te stichten in De Bilt, alsmede een som geld te storten voor onderhoud van de pastoor. De nieuwe kerk werd gebouwd naar plannen van Alfred Tepe. Hij bouwde een neogotische kerk met drie traveeën, een dubbel transept en een westtoren. De kerk bood plaats aan 200 personen. Het werk werd gegund aan G. van Rasfel jr. te Utrecht voor de som van fl. 28.501,12,-. Hoofdopzichter was dhr. J. van Kesteren. Op 26 juli 1893 werd de eerste steen gelegd door H.B. Kok. In het voorjaar 1894 was de bouw zover gevorderd dat de kerk op 1 maart door pastoor Remmers kon worden ingezegend en op 8 mei van dat jaar plechtig kon worden geconsacreerd door Mgr. P.M. Snickers, Aartsbisschop van Utrecht. De ramen en de beschildering van het priesterkoor werden ontworpen door Otto Mengelberg. De kerk bezat een gebeeldhouwde communiebank uit de tweede helft van de achttiende eeuw, gekocht op een veiling en gerestaureerd door W. Mengelberg (onder appendix nr. I). De kerk werd in 1954-55 vervangen door de huidige kerk. De nieuwe kerk werd iets verder naar achteren (richting kerkhof) opgericht. (zie fotonr. 3957.015) | |||
* Bron o.m. gedenkboekje W. Elsing 2003. | |||
==Geschiedenis. Bron: vierklank.nl== | |||
'''125 jaar Rooms Katholieke gemeenschap De Bilt''' do 3 mei 2018, 9:00 ; door Rob Klaassen | |||
Op 26 juli 1893 vond de eerste steenlegging plaats voor de bouw van een kerk op het plein dat nu voor de huidige Michaëlkerk ligt. De parochie bestaat dit jaar 125 jaar. Er zullen daarom vanaf mei een groot aantal feestelijkheden gaan plaatsvinden om dit heugelijke feit te vieren. | |||
Tot het voorjaar van 1894 moesten de ca 300 parochianen uit De Bilt naar de O.L.V.- ten- Hemelopnemingkerk in Utrecht gaan. Er werd in 1893 een bunder, ofwel 1 ha grond, aangekocht op de huidige locatie van de Michaëlkerk voor 7.000 gulden. Deze plek viel net buiten het grondgebied van de president/kerkvoogd van de N.H. kerk aan de Dorpsstraat, baron Van Boetzelaer. Hij wilde niets te maken hebben met een Rooms-Katholieke kerk en wilde beslist ook geen grond van zijn landgoed Arenberg verkopen om er een Rooms Katholieke kerk op te bouwen. Hij wilde er ook van zijn woonhuis Sandwijck niet op uitkijken. Door een bomenrij langs de Kerklaan aan de rand van het Van Boetzelaerpark aan te leggen, werd zo deze 'paapse kerk' aan het zicht onttrokken. Deze bomenrij staat er nog altijd. Bij schenking van het Van Boetzelaerpark aan de bevolking van De Bilt in 1931 heeft de baron bedongen dat deze bomenrij nooit verwijderd mag worden. De financiering voor de kerk werd gedaan door mevrouw Wed. W. Franken-Remmers uit Rotterdam. Haar broer werd de eerste pastoor van de Michaëlkerk. Op 22 februari 1894 werd de kerk in gebruik genomen. Ze bood plaats aan 200 mensen. | |||
Door de gelijkstelling van het bijzonder en openbaar onderwijs in 1920, werd er naast de kerk in december 1921 een schoolgebouw met 3 lokalen gerealiseerd. Door de toeloop van leerlingen werd deze school in 1928 nog eens met 2 lokalen uitgebreid. | |||
Nieuwbouw Michaëlkerk | |||
Doordat de bevolking van De Bilt groeide en daarmee ook het aantal Rooms-Katholieken, was de kerk al snel te klein. Om ervoor te zorgen dat alle parochianen toch aan de mis konden deelnemen werd die in de jaren '30 maar liefst zesmaal per zondag een mis gehouden. Vandaar dat er plannen werden ontwikkeld om te komen tot een groter kerkgebouw. In 1938 was een plan gereed en goedgekeurd dat voorzag in de bouw van een nieuwe kerk die ruimte bood aan 800 mensen. Een 36 meter hoge toren vormde een in 't oog springend onderdeel van deze nieuwe kerk. Op deze wijze kon dan weer met twee missen per zondag worden volstaan. Echter, het betrof plannen in 1938. Kort na de presentatie van deze bouwplannen werd de mobilisatie afgekondigd en brak de Tweede Wereldoorlog uit. Gevolg was dat de reeds verleende bouwvergunning werd ingetrokken. De reden hiervoor was, dat de geplande kerk in de verboden strook van de verdedigingswerken, het schootsveld, bij Fort De Bilt lag. Na de Tweede Wereldoorlog moesten de fraaie plannen om financiële redenen sterk worden bijgesteld. Als eerste sneuvelde de geplande 36 m hoge toren. Pas in 1953 kon een nieuwe Michaëlkerk met 688 zitplaatsen worden aanbesteed en werd de oude kerk uit 1894 afgebroken. In augustus 1955 was deze nieuwe Michaëlkerk gereed. | |||
Verdere kerkenbouw | |||
Doordat De Bilt en Bilthoven sterk uitbreidden en dus de bevolking toenam, moesten er ook nieuwe kerkgebouwen komen. Zo werd in 1926 in Bilthoven-Noord de Onze Lieve Vrouwekerk gesticht. De parochianen gingen tot die tijd deels in Soesterberg en deels naar de Michaëlkerk in De Bilt ter kerke. Bovendien kwam er in 1963 nog een kerkgebouw bij, namelijk de Sint Laurentiuskerk in de wijk Brandenburg in Bilthoven. | |||
Deconfessionalisering | |||
De grote democratiseringsgolf, die in 1968 West-Europa en de Verenigde Staten overspoelde, had onder meer tot gevolg dat er een proces van deconfessionalisering ontstond. Veel mensen wendden zich van de kerk af. Veel kerken stroomden leeg. Voor de Rooms-Katholieke kerken in De Bilt en Bilthoven had dit tot gevolg dat kerken of te groot of overbodig werden. In de Michaëlkerk werden in 2004 een aantal banken uit de kerk verwijderd. Het aantal zitplaatsen werd teruggebracht naar 444. In 2004 fuseerde de Michaëlparochie met de Laurentiusparochie, wat tot gevolg had dat de parochie vanaf die tijd de H.H. Michaël- en- Laurensparochie heette. Vanaf 2006 werden in de Laurentiuskerk geen diensten meer gehouden en in 2014 werd de kerk gesloopt. Vanaf 2011 is de Michaël - Laurensparochie samen met acht andere kerken in de regio onderdeel geworden van HH. Martha en Mariaparochie. | |||
Viering | |||
Twee vrijwilligers, die mede de feestelijkheden voorbereiden zijn Wim Elsing en Mieke Hesp. Het thema dat de projectgroep heeft gekozen bij deze feestelijkheden luidt: verleden, heden en toekomst: 'We willen graag bij deze feestelijkheden ons verleden naar boven halen, laten zien wat we nu doen en ook wat wij in de toekomst met onze parochie nog hopen te bereiken. Wie zijn verleden niet kent, zal ook geen toekomst hebben. Op 3 juni, de eerste communiezondag, wordt er met de feestelijkheden gestart. Daarna willen we rond half september op de zaterdag een vrijwilliger-dag organiseren. Op de zondag erna hebben wij een viering, waarbij zoveel mogelijk alle priesters worden gevraagd die in de loop van de tijd werkzaam zijn geweest bij de Michaël- of Laurensparochie. Op 11 november is er een viering gepland met het jongerenkoor uit de '70-er en '80-er jaren. Dit alles zal geschieden onder leiding van Ignaas de Jong met z'n combo. De voorganger bij deze bijeenkomst zal de Franciscaner Loek Bosch zijn. Op 8 december zal het Algemeen Zangkoor Maartensdijk de Misa Creola uitvoeren, terwijl eind december een concert plaatsvindt door het Ecclesiakoor. | |||
De afsluiting van dit feestelijk jaar is in april/mei 2019 gepland. Het is de bedoeling dat wij onze feestelijkheden vooral samen met de parochianen, belangstellenden en omwonenden vieren. | |||
==Externe links== | |||
* {{Wikipedia2|Heilige_Michaëlkerk_(De_Bilt)}} | |||
* {{Wikimedia|Sint_Michaelkerk_(De_Bilt)}} | |||
==Afbeeldingen== | |||
====Exterieur==== | |||
<gallery> | |||
Afbeelding:De Bilt RK. vm. Utr.jpg|foto Ds.H.J.Douwes, Amsterdam. | |||
Afbeelding:De Bilt RK Michaelkerk.jpg | |||
Bestand:De Bilt, Kerklaan 31 - H. Michaëlkerk-AntonvD-2016-001.jpg|Foto:Anton van Daal (2016) | |||
Bestand:De Bilt, Kerklaan 31 - H. Michaëlkerk-AntonvD-2016-002.jpg|Foto:Anton van Daal (2016) | |||
Bestand:De Bilt, Kerklaan 31 - H. Michaëlkerk-AntonvD-2016-003.jpg|Foto:Anton van Daal (2016) | |||
Bestand:De Bilt, Kerklaan 31 - H. Michaëlkerk-AntonvD-2016-004.jpg|Foto:Anton van Daal (2016) | |||
<!Bestand:De Bilt, Kerklaan 31 - H. Michaëlkerk-AntonvD-2016-005.jpg|Foto:Anton van Daal (2016)> | |||
Bestand:De Bilt, Kerklaan 31 - H. Michaëlkerk-AntonvD-2016-006.jpg|Foto:Anton van Daal (2016) | |||
Bestand:De Bilt, Kerklaan 31 - H. Michaëlkerk-AntonvD-2016-007.jpg|Foto:Anton van Daal (2016) | |||
Bestand:De Bilt, Kerklaan 31 - H. Michaëlkerk-AntonvD-2016-008.jpg|Foto:Anton van Daal (2016) | |||
Bestand:De Bilt, Kerklaan 31 - H. Michaëlkerk-AntonvD-2016-009.jpg|Foto:Anton van Daal (2016) | |||
Bestand:De Bilt, Kerklaan 31 - H. Michaëlkerk-AntonvD-2016-010.jpg|Foto:Anton van Daal (2016) | |||
Bestand:De Bilt, Kerklaan 31 - H. Michaëlkerk-AntonvD-2016-011.jpg|Foto:Anton van Daal (2016) | |||
Bestand:De Bilt, Kerklaan 31 - H. Michaëlkerk-AntonvD-2016-012.jpg|Foto:Anton van Daal (2016) | |||
Bestand:De Bilt, Kerklaan 31 - H. Michaëlkerk-AntonvD-2016-013.jpg|Foto:Anton van Daal (2016) | |||
Bestand:De Bilt, Kerklaan 31 - H. Michaëlkerk-AntonvD-2016-014.jpg|Foto:Anton van Daal (2016) | |||
Bestand:De Bilt, Kerklaan 31 - H. Michaëlkerk-AntonvD-2016-015.jpg|Foto:Anton van Daal (2016) | |||
Bestand:De Bilt, Kerklaan 31 - H. Michaëlkerk-AntonvD-2016-016.jpg|Foto:Anton van Daal (2016) | |||
Bestand:De Bilt, Kerklaan 31 - H. Michaëlkerk-AntonvD-2016-017.jpg|Foto:Anton van Daal (2016) | |||
Bestand:De Bilt, Kerklaan 31 - H. Michaëlkerk-AntonvD-2016-018.jpg|Foto:Anton van Daal (2016) | |||
Bestand:De Bilt, Kerklaan 31 - H. Michaëlkerk-AntonvD-2016-019.jpg|Foto:Anton van Daal (2016) | |||
Bestand:De Bilt, Kerklaan 31 - H. Michaëlkerk-AntonvD-2016-020.jpg|Foto:Anton van Daal (2016) | |||
Bestand:De Bilt, Kerklaan 31 - H. Michaëlkerk-AntonvD-2016-021.jpg|Foto:Anton van Daal (2016) | |||
Bestand:De Bilt, Kerklaan 31 - H. Michaëlkerk-AntonvD-2016-022.jpg|Foto:Anton van Daal (2016) | |||
Bestand:De Bilt, Kerklaan 31 - H. Michaëlkerk-AntonvD-2016-023.jpg|Foto:Anton van Daal (2016) | |||
Bestand:De Bilt, Kerklaan 31 - H. Michaëlkerk-AntonvD-2016-024.jpg|Foto:Anton van Daal (2016) | |||
Bestand:De Bilt, Kerklaan 31 - H. Michaëlkerk-AntonvD-2016-025.jpg|Foto:Anton van Daal (2016) | |||
Bestand:De Bilt, Kerklaan 31 - H. Michaëlkerk-AntonvD-2016-026.jpg|Foto:Anton van Daal (2016) | |||
Bestand:De Bilt, Kerklaan 31 - H. Michaëlkerk-AntonvD-2016-027.jpg|Foto:Anton van Daal (2016) | |||
Bestand:De Bilt, Kerklaan 31 - H. Michaëlkerk-AntonvD-2016-028.jpg|Foto:Anton van Daal (2016) | |||
Bestand:De Bilt, Kerklaan 31 - H. Michaëlkerk-AntonvD-2016-029.jpg|Foto:Anton van Daal (2016) | |||
Bestand:De Bilt, Kerklaan 31 - H. Michaëlkerk-AntonvD-2016-030.jpg|Foto:Anton van Daal (2016) | |||
</gallery> | |||
* Op zoek naar afbeeldingen interieur. | |||
Huidige versie van 26 sep 2023 om 13:03
| Algemene gegevens | |
|---|---|
| Naam kerk: | Michaëlkerk |
| Genootschap: | Rooms Katholieke Kerk |
| Provincie: | Utrecht |
| Gemeente: | De Bilt |
| Plaats: | De Bilt |
| Adres: | Kerklaan 31 |
| Postcode: | 3731EE |
| Jaar ingebruikname: | 1955 |
| Inventarisnummer : | 03986 |
| Architect: | Koldewey, B.J. en H.M. |
| Huidige bestemming: | kerk |
| Monument status: | Geen |
Geschiedenis
Interessante wederopbouwkerk met toren. Verving een eerdere neogotische kerk uit 1894 naar ontwerp van Alfred Tepe, waarvan de pastorie is blijven staan. Na sluiting van de St. Laurentiuskerk in Bilthoven is dit de centrale kerk van De Bilt en het zuiden van Bilthoven. (Verderop in het noorden van Bilthoven bevindt zich de O.L. Vrouw van Altijddurende Bijstandkerk).
Gebouwomschrijving SKKN
De kerk ligt met de ingangszijde aan de Kerklaan (nr. 31) met rechts ernaast de pastorie (Kerklaan 31A). De kerk werd in 1954/55 gebouwd naar plannen van de architecten B.J. en H.M. Koldewey. Zij ontwierpen een sobere kerk in Delftse school vormen.
Het hoge rechthoekige gebouw heeft drie beuken die alle vrijwel even hoog zijn. Aan de achterzijde wordt de kerk afgesloten door een halfronde apsis. Het opvallende ingangsportaal wordt opgesierd door drie hoge bogen. Aan de linkerzijde van de kerk bevindt zich een doopkapel en een open klokkentoren.
De kerk verving een neogotische kerk uit 1894. Deze oude kerk had een capaciteit van ca. 200 zitplaatsen. Door de gestage groei van de parochie kampte men in 1938 al met een gebrek aan ruimte. Eerst bouwde men als noodoplossing een balkon achter in de kerk, maar al snel werd ook dit te klein en besloot men om een geheel nieuwe kerk te bouwen. Door het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog werden de plannen uitgesteld. In 1953 werd door het kerkbestuur aan de architect B. Koldewey de opdracht gegeven voor het maken van plannen voor de nieuwe kerk. De aanbesteding vond plaats op 18 december van datzelfde jaar. De laagste inschrijver was Br�ring uit Apeldoorn voor fl. 196.800. Bij het ontwerp behoorde ook een nieuwe tussenbouw tussen kerk en pastorie. In 1954 verhoogde men de bouwsom met fl. 10.500 wegens een verplichte loonkostenstijging en een stijging van de materiaalkosten. Op 13 juni 1954 legde Mgr. G. Wiegerink, deken van Utrecht, de eerste steen van de nieuwe kerk. Hij werd hierbij geassisteerd door Th. Geelen, pastoor te Roermond en rector J. Bernsen. Tijdens deze plechtigheid werd ook de gedenksteen uit de oude kerk geplaatst (onder inv. nr. 109).
Na een bouwperiode van iets langer dan een jaar werd de kerk op 23 augustus 1955 plechtig geconsacreerd door Mgr. B. Alfrink, Aartsbisschop van Utrecht. In het hoofdaltaar bevinden zich de relieken van de martelaren Vincentius en Valentinus. In 1994 werd een gedeelte van de kerk verbouwd. Het voorste gedeelte van het schip (bij de ingangspartij) werd afgescheiden van de rest van het schip door houten -verplaatsbare- schotten (zie interieurfoto's). Deze schotten zijn vervaardigd uit een aantal kerkbanken en zijn gedecoreerd met dezelfde panelen als de kerkbanken. Dit voorste deel fungeert nu als een ontmoetingsruimte/koffieruimte (zie fotonr. 3957.014)
Bij goed bezochte vieringen worden de schotten verwijderd en worden er weer kerkbanken geplaatst. In de doopkapel ten noorden van de ingang is sinds enkele jaren een dagkapel ingericht. Het doopvont staat nu opgesteld in de ontmoetingsruimte van de kerk en wordt regelmatig gebruikt.
Pastorie
De pastorie, behorend bij de oude, afgebroken, kerk werd gebouwd in 1893-1894 naar plannen van Alfred Tepe. Het is een bakstenen pand van twee verdiepingen dat uit twee bouwdelen bestaat met resp. een schild- en een zadeldak. De huidige hoofdingang ligt in de in 1955 gebouwde verbindingsgang. Op de benedenverdieping bevinden zich secretariaatsruimten en vergaderruimten. Op de eerste verdieping zijn de werkkamers en het archief. (zie fotonr. 3957.009).
Deze pastorie is gemeentelijk monument.
Kerkhof
Achter de kerk ligt een kerkhof. Het kerkhof werd aangelegd ten tijde van de bouw van de vorige kerk. Op 22 mei 1894 vond de eerste begrafenis plaats. Het pad naar het kerkhof wordt geflankeerd door meer dan 100 jaar oude taxusbomen. Naast het gietijzeren toegangshek staat een baarhuisje uit de bouwtijd. Op het kerkhof bevindt zich een Calvarieberg met kruisbeeld. Onder het kruis bevindt zich het priestergraf van pastoor Johan G.A. Geelen. De meeste graven dateren uit de tweede helft van de twintigste eeuw. Er bevindt zich één oud smeedijzeren grafkruis. (zie fotonrs. 3957.010, 3957.011, 3957.012 en 3957.013)
Vorige kerken
Van oudsher gingen de katholieken in De Bilt ter kerke in de O.L.Vrouw ten Hemelopneming te Utrecht (Biltstraatkerk). Door de uitbreiding van de stad werd het aantal parochianen zo groot dat de toenmalige pastoor, T.S. Roes, niets liever wilde dan dat De Bilt tot een zelfstandige parochie verheven werd. Bovendien was de afstand die de verspreid wonende katholieken naar de parochiekerk hadden af te leggen vrij groot. Pastoor Roes keek dus uit naar een priester die een nieuwe parochie wilde oprichten. Hierop reageerde Henricus Machtildis Remmers, kapelaan te Zutphen. Zijn zuster, de weduwe Wilhelmina Franken, geboren Remmers, was zeer vermogend. Mevrouw Franken-Remmers deed aan de Aartsbisschop van Utrecht het voorstel om op haar kosten een kerk met pastorie te stichten in De Bilt, alsmede een som geld te storten voor onderhoud van de pastoor. De nieuwe kerk werd gebouwd naar plannen van Alfred Tepe. Hij bouwde een neogotische kerk met drie traveeën, een dubbel transept en een westtoren. De kerk bood plaats aan 200 personen. Het werk werd gegund aan G. van Rasfel jr. te Utrecht voor de som van fl. 28.501,12,-. Hoofdopzichter was dhr. J. van Kesteren. Op 26 juli 1893 werd de eerste steen gelegd door H.B. Kok. In het voorjaar 1894 was de bouw zover gevorderd dat de kerk op 1 maart door pastoor Remmers kon worden ingezegend en op 8 mei van dat jaar plechtig kon worden geconsacreerd door Mgr. P.M. Snickers, Aartsbisschop van Utrecht. De ramen en de beschildering van het priesterkoor werden ontworpen door Otto Mengelberg. De kerk bezat een gebeeldhouwde communiebank uit de tweede helft van de achttiende eeuw, gekocht op een veiling en gerestaureerd door W. Mengelberg (onder appendix nr. I). De kerk werd in 1954-55 vervangen door de huidige kerk. De nieuwe kerk werd iets verder naar achteren (richting kerkhof) opgericht. (zie fotonr. 3957.015)
- Bron o.m. gedenkboekje W. Elsing 2003.
Geschiedenis. Bron: vierklank.nl
125 jaar Rooms Katholieke gemeenschap De Bilt do 3 mei 2018, 9:00 ; door Rob Klaassen
Op 26 juli 1893 vond de eerste steenlegging plaats voor de bouw van een kerk op het plein dat nu voor de huidige Michaëlkerk ligt. De parochie bestaat dit jaar 125 jaar. Er zullen daarom vanaf mei een groot aantal feestelijkheden gaan plaatsvinden om dit heugelijke feit te vieren.
Tot het voorjaar van 1894 moesten de ca 300 parochianen uit De Bilt naar de O.L.V.- ten- Hemelopnemingkerk in Utrecht gaan. Er werd in 1893 een bunder, ofwel 1 ha grond, aangekocht op de huidige locatie van de Michaëlkerk voor 7.000 gulden. Deze plek viel net buiten het grondgebied van de president/kerkvoogd van de N.H. kerk aan de Dorpsstraat, baron Van Boetzelaer. Hij wilde niets te maken hebben met een Rooms-Katholieke kerk en wilde beslist ook geen grond van zijn landgoed Arenberg verkopen om er een Rooms Katholieke kerk op te bouwen. Hij wilde er ook van zijn woonhuis Sandwijck niet op uitkijken. Door een bomenrij langs de Kerklaan aan de rand van het Van Boetzelaerpark aan te leggen, werd zo deze 'paapse kerk' aan het zicht onttrokken. Deze bomenrij staat er nog altijd. Bij schenking van het Van Boetzelaerpark aan de bevolking van De Bilt in 1931 heeft de baron bedongen dat deze bomenrij nooit verwijderd mag worden. De financiering voor de kerk werd gedaan door mevrouw Wed. W. Franken-Remmers uit Rotterdam. Haar broer werd de eerste pastoor van de Michaëlkerk. Op 22 februari 1894 werd de kerk in gebruik genomen. Ze bood plaats aan 200 mensen. Door de gelijkstelling van het bijzonder en openbaar onderwijs in 1920, werd er naast de kerk in december 1921 een schoolgebouw met 3 lokalen gerealiseerd. Door de toeloop van leerlingen werd deze school in 1928 nog eens met 2 lokalen uitgebreid.
Nieuwbouw Michaëlkerk
Doordat de bevolking van De Bilt groeide en daarmee ook het aantal Rooms-Katholieken, was de kerk al snel te klein. Om ervoor te zorgen dat alle parochianen toch aan de mis konden deelnemen werd die in de jaren '30 maar liefst zesmaal per zondag een mis gehouden. Vandaar dat er plannen werden ontwikkeld om te komen tot een groter kerkgebouw. In 1938 was een plan gereed en goedgekeurd dat voorzag in de bouw van een nieuwe kerk die ruimte bood aan 800 mensen. Een 36 meter hoge toren vormde een in 't oog springend onderdeel van deze nieuwe kerk. Op deze wijze kon dan weer met twee missen per zondag worden volstaan. Echter, het betrof plannen in 1938. Kort na de presentatie van deze bouwplannen werd de mobilisatie afgekondigd en brak de Tweede Wereldoorlog uit. Gevolg was dat de reeds verleende bouwvergunning werd ingetrokken. De reden hiervoor was, dat de geplande kerk in de verboden strook van de verdedigingswerken, het schootsveld, bij Fort De Bilt lag. Na de Tweede Wereldoorlog moesten de fraaie plannen om financiële redenen sterk worden bijgesteld. Als eerste sneuvelde de geplande 36 m hoge toren. Pas in 1953 kon een nieuwe Michaëlkerk met 688 zitplaatsen worden aanbesteed en werd de oude kerk uit 1894 afgebroken. In augustus 1955 was deze nieuwe Michaëlkerk gereed.
Verdere kerkenbouw
Doordat De Bilt en Bilthoven sterk uitbreidden en dus de bevolking toenam, moesten er ook nieuwe kerkgebouwen komen. Zo werd in 1926 in Bilthoven-Noord de Onze Lieve Vrouwekerk gesticht. De parochianen gingen tot die tijd deels in Soesterberg en deels naar de Michaëlkerk in De Bilt ter kerke. Bovendien kwam er in 1963 nog een kerkgebouw bij, namelijk de Sint Laurentiuskerk in de wijk Brandenburg in Bilthoven.
Deconfessionalisering
De grote democratiseringsgolf, die in 1968 West-Europa en de Verenigde Staten overspoelde, had onder meer tot gevolg dat er een proces van deconfessionalisering ontstond. Veel mensen wendden zich van de kerk af. Veel kerken stroomden leeg. Voor de Rooms-Katholieke kerken in De Bilt en Bilthoven had dit tot gevolg dat kerken of te groot of overbodig werden. In de Michaëlkerk werden in 2004 een aantal banken uit de kerk verwijderd. Het aantal zitplaatsen werd teruggebracht naar 444. In 2004 fuseerde de Michaëlparochie met de Laurentiusparochie, wat tot gevolg had dat de parochie vanaf die tijd de H.H. Michaël- en- Laurensparochie heette. Vanaf 2006 werden in de Laurentiuskerk geen diensten meer gehouden en in 2014 werd de kerk gesloopt. Vanaf 2011 is de Michaël - Laurensparochie samen met acht andere kerken in de regio onderdeel geworden van HH. Martha en Mariaparochie.
Viering
Twee vrijwilligers, die mede de feestelijkheden voorbereiden zijn Wim Elsing en Mieke Hesp. Het thema dat de projectgroep heeft gekozen bij deze feestelijkheden luidt: verleden, heden en toekomst: 'We willen graag bij deze feestelijkheden ons verleden naar boven halen, laten zien wat we nu doen en ook wat wij in de toekomst met onze parochie nog hopen te bereiken. Wie zijn verleden niet kent, zal ook geen toekomst hebben. Op 3 juni, de eerste communiezondag, wordt er met de feestelijkheden gestart. Daarna willen we rond half september op de zaterdag een vrijwilliger-dag organiseren. Op de zondag erna hebben wij een viering, waarbij zoveel mogelijk alle priesters worden gevraagd die in de loop van de tijd werkzaam zijn geweest bij de Michaël- of Laurensparochie. Op 11 november is er een viering gepland met het jongerenkoor uit de '70-er en '80-er jaren. Dit alles zal geschieden onder leiding van Ignaas de Jong met z'n combo. De voorganger bij deze bijeenkomst zal de Franciscaner Loek Bosch zijn. Op 8 december zal het Algemeen Zangkoor Maartensdijk de Misa Creola uitvoeren, terwijl eind december een concert plaatsvindt door het Ecclesiakoor.
De afsluiting van dit feestelijk jaar is in april/mei 2019 gepland. Het is de bedoeling dat wij onze feestelijkheden vooral samen met de parochianen, belangstellenden en omwonenden vieren.
Externe links
Afbeeldingen
Exterieur
foto Ds.H.J.Douwes, Amsterdam.
Foto:Anton van Daal (2016)
Foto:Anton van Daal (2016)
Foto:Anton van Daal (2016)
Foto:Anton van Daal (2016)
Foto:Anton van Daal (2016)
Foto:Anton van Daal (2016)
Foto:Anton van Daal (2016)
Foto:Anton van Daal (2016)
Foto:Anton van Daal (2016)
Foto:Anton van Daal (2016)
Foto:Anton van Daal (2016)
Foto:Anton van Daal (2016)
Foto:Anton van Daal (2016)
Foto:Anton van Daal (2016)
Foto:Anton van Daal (2016)
Foto:Anton van Daal (2016)
Foto:Anton van Daal (2016)
Foto:Anton van Daal (2016)
Foto:Anton van Daal (2016)
Foto:Anton van Daal (2016)
Foto:Anton van Daal (2016)
Foto:Anton van Daal (2016)
Foto:Anton van Daal (2016)
Foto:Anton van Daal (2016)
Foto:Anton van Daal (2016)
Foto:Anton van Daal (2016)
Foto:Anton van Daal (2016)
Foto:Anton van Daal (2016)
Foto:Anton van Daal (2016)
- Op zoek naar afbeeldingen interieur.