Gereformeerde Gemeente in Nederland (Ederveen)

Ontstaansgeschiedenis

De ontstaansgeschiedenis van de Gereformeerde Gemeente in Nederland begint bij de arbeid van oefenaar H. Roelofsen in Ederveen, die vanaf 1884 oefende in de omgeving van Ederveen. In 1889 wordt een kerkje gebouwd. Vijf jaar later Roelofsen aansluiting zoeken bij de Gereformeerde Gemeenten onder het Kruis, omdat hij in die gemeenten wel eens voorgaat, maar zijn gemeente wil hervormd blijven. Daarom wordt Roelofsen in 1894 lid van de Kruisgemeente te Lisse, hoewel hij tot augustus 1895 in Ederveen blijft voorgaan. In 1895 verbind hij zich aan de Kruisgemeente in Opheusden, aanvankelijk als lerend ouderling en vanaf 1896 als predikant. Zeven jaar na het vertrek van Roelofsen is er opnieuw sprake van een mogelijke Kruisgemeente in Ederveen, De classis van de kruisgemeenten beraad zich op 22 oktober 1902 namelijk op het verzoek van “de Vergadering aldaar” (te Ederveen), die aangeeft “gemeentelijk met ons samen te willen leven“. De classis komt tot de conclusie dat oefenaar van Kampen uit Ederveen het beste met het bestuur van deze samenkomsten kan spreken en daarna aan ds. A Janse, als voorzitter van de classis, verslag te doen van die onderhandeling. De volgende classis notulen melden echter niet of men hierop teruggekomen is, en verder is niets bekend van een kruisgemeente in Ederveen

Ruim twaalf jaar later krijgt dezelfde classis (die nu classis Barneveld van de Gereformeerde Gemeente was) opnieuw een verzoek uit Ederveen. Lerend diaken M. Hofman uit Beekbergen (classis scriba 1913-1917) notuleert op 27 januari 1915 : “Ingekomen is een schrijven van sommige vrienden van Ederveen , behelzende een verzoek aan onze Leraars om tot hun te komen om te prediken.” Deze brief is echter niet aan de classis, maar alleen aan ds. Janse gericht. Toch meent de classis dat deze brief besproken moet worden. Omdat een gemeente zich tot de naburige gemeentes in dergelijke situaties moeten wenden, meldt de Classis niet te twijfelen “of onze leraars zullen op uitnodiging van de kerk van Veenendaal niet weigeren te Ederveen op te treden. Ds. Janse zal hun van één en ander kennis geven .”

Hierna zwijgt de classis notulen tot 1933 over diensten in Ederveen.

Wel is bekend dat in 1921 er te Ederveen een ´Vereniging Oud Gereformeerde Gemeente´ is, omdat men zich niet kan vinden bij de toenmalige hervormde voorganger ds. D.E de Bruin. Diens prediking verschilt namelijk nogal van de prediking die zij gewend waren van oefenaar Roelofsen. Zij nodigden onder andere ds. J. P. Paauwe en ds. L. Boone uit, om hen voor te gaan. De statuten van deze vereniging worden op 31 maart 1922 goedgekeurd, waarop aan de Hoofdweg een klein kerkgebouwtje wordt neergezet . Van februari 1927 tot medio 1931 bediend oefenaar P. Beekman de vereniging , die is aangesloten bij de Oud Gereformeerde Gemeenten die zich eind 1907 gegroepeerd heeft rond Ds. L. Boone uit Sint –Philipsland. Beekman is ouderling in de Gereformeerde Gemeente van Bruinisse en Apeldoorn geweest. In 1918 en 1919 is hij in dat kerkverband twee maal scriba van de classis Barneveld. Een commissie van deze classis geeft hem in 1919 geen toestemming om te gaan preken. In 1920 sluit Beekman zich dan ook aan bij de Oud Gereformeerde Gemeenten rond Ds. Boone, waarna hij daar in 1921 oefenaar wordt. Ederveen is zijn vierde en laatste gemeente. Een deel van de vereniging sluit zich in 1933 aan bij de Gereformeerde Gemeenten. Hierbij is vooral ds. R. Kok uit Veenendaal betrokken. In de notulen van de classis Barneveld van de Gereformeerde Gemeente van 18 mei 1933 tekent (lerend) ouderling B. Roest uit Scherpenzeel (scriba sinds 1921) op dat door “Veenendaal bij monde van Ds. Kok, wordt medegedeeld hoe de zaken gelopen zijn te Ederveen en de vele moeilijkheden die er bestaan, daar Ederveen is een verenging met statuten.” Men besluit daarop dat de predikanten van de Gereformeerde Gemeenten alleen in Ederveen zullen komen om te prediken en dat men verder zal proberen om te komen tot een kerkrechtelijke oplossing . Dit gaat heel snel, want op 4 januari 1934 spreekt de classis al over instituering van de Gereformeerde Gemeente te Ederveen, maar uiteindelijk besluit men toch nog even te wachten, “daar zij nog zoo jong zijn, en pas uit den strijd geboren is”

Inmiddels zijner ook veel mensen uit Ederveen gaan kerken bij ds. R. Kok in Veenendaal. Voor de boeren onder hen is het echter moeilijk om de avonddiensten in Veenendaal te bezoeken vanwege het melken. Daarom besluit de kerkenraad van Veenendaal reeds aan het begin van de dertiger jaren om in Ederveen om 14.00 uur dienst te houden. Ds. Kok kan dan met één of meerdere ambtsbroeders vanuit Veenendaal naar Ederveen lopen, een voettocht van ongeveer een uur.

Ederveen, Hoofdweg 187 - Gereformeerde Gemeente in Nederland

Op woensdagavond 3 april 1935 wordt het nieuwe kerkgebouw te Ederveen in gebruik genomen. De Veenendaalse pastor gaat bij de ingebruikneming in de prediking voor. Het kerkgebouw bevat 300 zitplaatsen. Boven de kansel is een orgel geplaatst, terwijl ook centrale verwarming is aangebracht. Vanwege de groei van de gemeente te Ederveen wordt de kerk in 1980 verbouwd. Vanwege het toenemende ledenaantal wordt de kerk in 1993 opnieuw verbouwd. Op 15 december 2004 wordt in Ederveen het verbouwde en uitgebreide kerkgebouw in gebruik genomen. In een speciale dienst die hiervoor belegd is, gaat ds. J. Roos voor. Tijdens deze dienst wordt ook de kanselbijbel geopend die afkomstig is uit de opgeheven gemeente van Apeldoorn. Apeldoorn, Smaragdstraat 10 - Eben Haëzer

• Tekst M Boot