Gereformeerde Gemeente in Nederland (Rhenen)

Ontstaansgeschiedenis

In de twintiger jaren van de twintigste eeuw konden velen in Rhenen zich niet meer thuis voelen in de prediking die zij in de plaatselijke Hervormde Cunerakerk hoorden. Zij misten wezenlijke zaken en in een aantal zaken waren zij het niet eens met de kerkenraad. Daardoor vormden zich per 1 januari 1926 een groep mensen rond een vereniging met als naam Oud Gereformeerde Gemeente. Een achttal mannen vormde het bestuur van deze Oud Gereformeerde Gemeente. Zij kwamen samen op de deel van de boerderij van Hendrikus Silfhout aan de Oude Veenendaalseweg. In 1926 koopt het bestuur een stuk grond aan de Bantuinweg om er een kerkje en een woonhuis te bouwen. Rhenen, Bantuinweg 27 - Oud Gereformeerde Gemeente.

Toch kon niet iedereen zich vinden in de gang van zaken bij de Oud Gereformeerde Gemeente. Er waren spanningen rond de opvattingen van een ambtsdrager. Daarom ging in 1928 een aantal gezinnen bestaande uit zo’n tien tot vijftien personen apart vergaderen. De heer W. Van de Vate werd toentertijd gevraagd om leesdiensten te houden. De gezinnen voelden zich aangetrokken tot de Gereformeerde Gemeenten. De eerste manslidmatenvergadering werd gehouden op 9 augustus 1928. Er werden toen ook één ouderling en twee diakenen gekozen. Op zondag 2 september 1928 begon men met leesdiensten. Men viel voorlopig onder de kerkenraad van Veenendaal, en was als zodanig vanaf maart 1929 een afdeling van deze gemeente. Een oude sigarenfabriek is vanaf het begin het onderkomen van de gemeente. Het gebouw aan het Koningin Elisabethplantschoen werd 1930 aangekocht. De grond waar het gebouw op stond was tot de negentiende eeuw in bezit geweest van het Gats- en Weeshuis en later gekocht door de koopman D.J Baars, die in de jaren 1905-1906 op dit terrein, grenzend aan het plantsoen een sigarenfabriek liet bouwen.

Nadat ds. R. Kok in 1930 het beroep naar Veenendaal had aangenomen, maakte hij zich er sterk voor dat de afdeling van Rhenen zelfstandig wordt. Op dinsdag 8 maart 1932 institueerde ds. R. Kok de gemeente. Een sigarenfabriek is geen kerk, daarom werd in 1931 besloten tot enkele aanpassingen van het gebouw zoals de plaatsing van een luchtkoker en het aanbrengen van een portaal voor de eenvoudige kerkzaal. Om de sacramenten te kunnen bedienen, werd in 1932 een doopbekken en avondmaalsstel aangeschaft en in 1937 werd besloten tot de aanschaf van een eenvoudig orgel. Hoewel de Tweede Wereldoorlog veel schade aangebracht heeft in de omgeving van Rhenen, liep het kerkgebouw geen noemenswaardige schade op. Al snel na de oorlog ontstaat het idee om een nieuwe kerk te bouwen. Tenslotte bleef de oude sigarenfabriek maar een noodgebouw. Voor zover bekend werd op 28 maart 1946 de eerste ledenvergadering gehouden sinds het begin van de oorlog. Op deze vergadering werd door enkele leden gevraagd om maatregelen te nemen om te komen tot de bouw van een nieuwe kerk. Er werd vanaf dat moment eenmaal per maand voor dat doel gecollecteerd.

Een jaar later kreeg de kerkenraad de vraag mee te proberen een stuk grond te kopen ten oosten van de noodkerk. De kerkenraad gaat hiermee aan de slag.

Op de ledenvergadering van 16 januari 1950 besloot de ledenvergadering om te gaan bouwen. De vergunning voor de bouw kwam rond, en op zondag 8 april 1951 werd de laatste dienst in de oude sigarenfabriek gehouden. Daarna gaat de slopershamer erin. Tijdens de bouw van de nieuwe kerk mocht de gemeente gebruik maken van de Gereformeerde kerk aan de Nieuwe Veenendaalseweg. Op 3 augustus 1951 legt de consulent, ds. M. Heerschap, predikant van de Gereformeerde Gemeenten te Wageningen, de eerste steen. De bouw verloopt voorspoedig, en op 12 december 1951 neemt ds. Heerschap het kerkgebouw in gebruik.

Bij de kerkelijke scheuring in 1953 verliet het grootste gedeelte van de gemeente de Gereformeerde Gemeenten. Deze leden hielden het nieuwe kerkgebouw. Ze vergaderden op 9 juli 1953 en besloten tot aansluiting bij de Gereformeerde Gemeenten in Nederland. Aan het kerkgebouw zijn de achterliggende jaren aanpassingen geweest. Zo is er in 1981 een galerij aangebracht waar 150 plaatsen zijn. Totaal omvat het kerkgebouw ongeveer 500 zitplaatsen. In 2003 is een aanpassing gedaan in de vergaderlokaliteit. Tevens is de consistoriekamer, die eerst beneden de kerkzaal lag, nu op gelijke hoogte aangebracht. De benedenzaal wordt nu ook gebruikt tijdens de kerkdiensten, om het groot aantal mensen te kunnen bergen. Wegens groei van de gemeente bezint men zich momenteel (2020) op nieuwbouw.

• Tekst M Boot