Halsteren, Dorpsstraat 51 - Quirinus

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Quirinus
Genootschap:	Rooms Katholieke Kerk
Provincie:	Noord-Brabant
Gemeente:	Bergen op Zoom
Plaats:	Halsteren
Adres:	Dorpsstraat 51
Postcode:	4661HL
Inventarisatienummer:	00464
Jaar ingebruikname:	1912
Architect:	Joseph Cuypers (1861 - 1949)
Huidige bestemming:	kerk
Monument status:	Rijksmonument 517104

Geschiedenis

Uiterst interessante, grote neoromaanse kerk, met dubbeltorenfront en vierkante kruisingtoren.

In diverse architectonische opzichten lijkt deze kerk wel wat op de eveneens uiterst monumentale R.K. Kerk O.L. Vrouw Rozenkrans ("Obrechtkerk") in Amsterdam, ontworpen door Joseph Cuypers en Jan Stuyt.

Monumentomschrijving Rijksdienst

Plattegrond. Bron: Kerken in het Bisdom Breda, Auteur: Ton van Nijnatten. Uitgeverij: Buijten en Schipperheijn B.V. juni 2004.

opname 09-05-2009 foto. Edward Ippel. Hoorn.

R.k. Kerk van St. Quirinus, vanwege enkele belangrijke als monument geldende inventarisstukken; eiken orgeltribune uit 1643 door Jan Colijns de Nole uit Antwerpen, in de vorm van een geprofileerde en gesneden architraaf op vier gecanneleerde toskaanse zuilen met drie bogen; schelpen en festoenen in de boogzwikken. Houten altaarretabel uit de 18e eeuw. Een koperen doopvont, in 1920 bij de oude kerk opgegraven: Mechels renaissance werk uit 1549; kuip op balustervoet, de deksel bekroond door een St. Maartensgroep. Het geheel 2,10 m. hoog. Bijbehorende koperen plaat met tekst in gotische minuskels waarin de stichting gememoreerd: schenking als zoen voor een moord.

R.K. KERK St. Quirinus, no. 53, gebouwd naar een ontwerp van architect Joseph Cuypers (1861 - 1949) in 1911 in een Neo-Romaanse stijl. Het geheel werd uitgevoerd door aannemer M. Bakkeren uit Princenhage. Kerk en pastorie liggen verhoogd, van de straat af.

Driebeukige kruiskerk met een kort schip en transept onder mansardedaken. Het schip telt drie traveeën. met voorbouw met topgevel, geflankeerd door vierkante torens met gebogen spits, een transept met vieringtoren onder tentdak met vierkant klokkentorentje, bekroond door een spits. Een koortravee met 7/10 gesloten koor. De zijbeuken worden onderbroken door het transept en hebben elk een schilddak met piron, haaks op het middenschip. Tegen de linkergevel, achter het transept een rond torentje met spits. Aan weerszijden van de voorgevel kleine kapellen. Aan de achterzijde rond het koor een éénlaagse omgang onder lessenaarsdak aan weerszijden daarvan rechthoekige éénlaagse bouwmassa's onder mansardedaken. Het geheel is uitgevoerd in baksteen en heeft onder de goot een tandlijst. Daaronder een brede gepleisterde band tot op de rondbogen van de ramen. Daken zijn gedekt met leien, de topgevel aan de achterkant is betimmerd en voorzien van een windveer. De ingang, een dubbele deur, ligt in een trapsgewijs terugspringend rondboogportiek. Erboven een grote gebogen luifel met geprofileerde rand en hangend houtwerk met geschulpte rand. Boven de deur in het boogveld is een natuurstenen polychroom reliëf aangebracht met een voorstelling van de Heilige Quirinus met aan weerszijden knielende figuren en het opschrift: "PETITE ET DABITUR VOBIS" en "HEILIGE QUIRINUS BID VOOR ONS". Boven de ingangspartij vijf smalle rondboogramen en drie nissen in de topgevel met sculpturen van Christus, geflankeerd door engelen op consoles, onder baldakijnen.

Alle rondboogramen zijn gevuld met glas-in-lood. In het dakvlak kleine dakkapelletjes met schilddak en piron. Het middenschip heeft een houten tongewelf, beschilderd met banden met geometrische bloemmotieven. De smalle zijbeuken en het transept zijn voorzien van bakstenen kruisgewelven. De opstand is tweedelig, boven de scheibogen op vierkante pijlers een lichtbeuk met drie gekoppelde rondboogramen. In de kooromgang vijf nissen met stenen gewelfjes. De kerk is aan de achterzijde onder de voormalige sakristie en kaarsenkamer (nu in gebruik als sacristie) onderkelderd. Delen van de oorspronkelijke inrichting zoals vaste kasten zijn bewaard gebleven. In het koor zijn muurschilderingen aangebracht, van de oorspronkelijke polychromie van het schip is op een klein stukje na alles verdwenen. Verder onder meer van belang: een eiken orgeltribune uit 1643 en orgelkas door Jan Colijns de Nole uit Antwerpen, in de vorm van een geprofileerde en gesneden architraaf op vier gecanneleerde Toscaanse zuilen met drie bogen; schelpen en festoenen in de boogzwikken, afkomstig uit de oude kerk. Houten altaarretabel 18de eeuw. Koperen doopvont, in 1920 bij de oude kerk opgegraven: Mechels renaissance werk uit 1549; kuip op balustervoet, de deksel bekroond door een St. Maartensgroep. Het geheel 2,10 meter hoog. Bijbehorende koperen plaat met tekst in gotische minuskels waarin de stichting gememoreerd: schenking als zoen voor een moord.

Waardering

De kerk is van algemeen belang. Ze heeft cultuurhistorisch belang als uitdrukking van de ontwikkeling van het katholicisme in de vroege twintigste eeuw en als voorbeeld van de typologische ontwikkeling van de kerkbouw van na de Neo-Gotiek. Het geheel is van architectuurhistorisch belang wegens materiaalgebruik en ornamentiek en neemt een belangrijke plaats in in het oeuvre van de architect, met name vanwege de Neo-Romaanse vormgeving als een bewust nagestreefde breuk met de Neo-Gotiek. Wegens de markante situering, verbonden met de ontwikkeling van de plaats heeft het complex ensemblewaarde. Het geheel is gaaf bewaard gebleven.

MIP omschrijving

Bouwstijl: Neo-Romaans
Bouwperiode: 1911
Gevels en materialen: Bakstenen, driehoekige kruiskerk. Achthoekig gesloten koor. Twee vierkante torens, grote vierkante opbouw op viering. Gepleisterde vlakken boven ramen en topgevel achterzijde.
Vensters en deuren: Rondboogramen.
Bijgebouwen: Begraafplaats.
Bijzonderheden: Relief in boogvelden portaal. Beeldengroep in topgevel. Rijksmonument vanwege aantal inventarisstukken.
Omschrijving: R.K. kerk van St. Quirinus, vanwege enkele belangrijke als monument geldende inventarisstukken; eiken orgeltribune uit 1643 door Jan Colijns de Nole uit Antwerpen, in de vorm van een geprofileerde en gesneden architraaf op vier gecanneleerde Toskaanse zuilen met drie bogen; schelpen en festoenen in de boogzwikken. Houten altaarretabel uit de 18e eeuw. Een koperen doopvont, in 1920 bij de oude kerk opgegraven: Mechels renaissance werk uit 1549; kuip op balustervoet, de deksel bekroond door een St. Maartensgroep. Het geheel 2,10 m. hoog. Bijbehorende koperen plaat met tekst in gotische minuskels waarin de stichting gememoreerd: schenking als zoen voor een moord.

Orgel

De Rooms-Katholieke gemeenschap in Halsteren kerkte tot 1648 in de oude kerk van het dorp, en eveneens van 1799 tot 1911. In 1911 werd een nieuwe kerk in gebruik genomen. De oude kerk bleef hierna leegstaan tot 1962, toen het een Hervormde Kerk werd. In de nieuwe Sint Quirinuskerk werd in 1954 een orgel geplaatst door de firma Pels & Zn. uit Alkmaar. Adviseur bij de bouw was Hub. Houët. (Bron:Orgeldatabase)