,s-Gravenhage, Kempstraat 124 - Julianakerk (1926 - 1997)

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Julianakerk
Genootschap:	Ned. Hervormde Kerk
Provincie:	Zuid-Holland
Gemeente:	's-Gravenhage
Plaats:	's-Gravenhage
Adres:	Kempstraat 124
Postcode:	2572GM
Sonneveld-index:	01963
Jaar ingebruikname:	1926
Architect:	Hoogevest, G. van
Huidige bestemming:	wijkcentrum
Monument status:	Gemeentelijk monument

Geschiedenis

Buitengewoon belangrijk monumentaal kerkgebouw met ca. 60 meter hoge, beeldbepalende toren. Hoogtepunt in het interessante oeuvre van G. van Hoogevest.

Gebouwd als nieuwe Nederlands Hervormde kerk in de wijk Transvaal, 1924-1926. Eerste steenlegging 1924 door prinses Juliana, naar wie de kerk is genoemd. Kruisvormige kerk op sterk centraliserende plattegrond met een verhoogde vieringpartij en een slanke, vierkante toren aan de achterzijde. Het ontwerp van G. van Hoogevest, onder lichte invloed van de zgn. Haagse school, is mogelijk gebaseerd op een niet uitgevoerd ontwerp van H.P. Berlage voor het Vredespaleis in Den Haag (ca. 1900). Kleinere voorstudies van Van Hoogevest zijn de twee in 1914 gebouwde kerken in Amersfoort en Huizen, beide kerken met de naam Nieuwe Kerk, en beide nog in gebruik.

De beeldbepalende kerk met de zestig meter hoge toren fungeert sinds de sloop van gereformeerde Nieuwe Zuiderkerk en r.-k. H.H. Engelbewaarders als enige landmark in Transvaal. De 2 beeldbepalende torens van de Nieuwe Zuiderkerk en van de Engelbewaarderskerk, beide ongeveer 55 m hoog, zijn in de jaren 1970 / jaren 1980 gesloopt.

Buiten gebruik als kerkplaats begin 1997. De sluitingsviering was op zondag 12 januari 1997. Sloop was absoluut niet aan de orde,

Later ingrijpend verbouwd tot Wijkcentrum, Cultureel Centrum, enz. De imposante ruimtewerking van de hoge kruisingspartij is toen (na eerdere wijzigingen) weer hersteld. Als zodanig een heel goed voorbeeld van herbestemming, ook in diverse publicaties als zodanig benoemd.

Het ook belangrijke Vierdag-orgel uit 1972 is herplaatst in de buitengewoon belangrijke Bethlehemkerk aan de Laan van Meerdervoort in Den Haag.

In de Julianakerk huist ook het buurt- en kerkcentrum De Paardenberg, een diaconale uitvalpost van de kerkelijke gemeente.

De wijkgemeente ging samen met de wijkgemeente van de Gereformeerde Valkenboskerk aan de Zuiderparklaan. Maar ook deze kerk sloot definitief haar deuren op 15 december 2013.

De wijkgemeente van de Valkenboskerk/Julianakerk is nu geclusterd met 'Kerk in Laak'(Oase) en de Marcuskerk in Moerwijk.

Helaas is tot op heden (2023) de windwijzer bovenop de toren niet hersteld, waardoor de toren een "afgeknepen" indruk maakt, wat ten koste gaat van de monumentaliteit.

Orgel

Onder advies van Adriaan Engels bouwde de firma Vierdag een nieuw orgel voor de Hervormde Julianakerk aan de Kempstraat 124 in Den Haag. Het nam daar de plaats in van een orgel van Standaart uit 1926, dat is gesloopt. Het orgel is op 13 oktober 1972 in gebruik genomen. Bij oplevering kreeg het instrument een Werckmeister III-temperatuur. In het oorspronkelijke ontwerp waren twee losse pedaaltorens opgenomen. Dit is niet gerealiseerd. Het pedaal is in een aparte orgelkas achter het instrument geplaatst. In 1985 werden de lepels van de Bazuin 16' vernieuwd door B.A.G. Orgelmakers. Nadat de Julianakerk werd gesloten is het orgel in 1997 door Pels & Van Leeuwen in de Bethlehemkerk aan de Laan van Meerdervoort geplaatst. Op 11 januari 1997 verzorgde Aarnoud de Groen een afscheidsconcert in de Julianakerk. Na de overplaatsing werd de temperatuur veranderd in evenredig zwevend, mede op verzoek van organist Aarnoud de Groen. Verder werd de Trompet 4' van het pedaal opgeschoven tot een 8', de Sesquialter kreeg een dubbele sleep, waardoor de Quint 2 2/3' ook apart te gebruiken is en er is een tremulant op het Hoofdwerk geplaatst. Op 28 juni 1997 werd het orgel in gebruik genomen met een bespeling door Aarnoud de Groen. Hierbij werd hetzelfde programma uitgevoerd als op 11 januari 1997.

(Bron:Orgeldatabase)

In de media

Uit Nieuwe Rotterdamsche Courant, 4 December 1916.

Men schrijft ons: Zooals in andere groote steden van ons land, zoo is ook in den Haag in het centrum der stad eer een te veel dan een te weinig aan kerkgebouwen voor de Hervormde gemeenten, terwijl er in de steeds aangroeiende buitenwijken een te kort aan is. In Utrecht staan b.v. Dom, Janskerk en Buurkerk niet ver van elkander; in Amsterdam is 't zelfde het geval met de Nieuwe en Wester kerk en de Nieuwe Zijdskapel en in den Haag zijn Groote, Klooster- en Willemskerk op betrekkelijk kleinen afstand van elkaar gelegen. Daarentegen zijn de kerken in de meer van het centrum verwijderde wijken in den Haag niet zeer talrijk. De Wilhelminakerk voorziet in de behoeften van het Bezuidenhoutkwartier, maar de Regentessekerk is veel te klein om de talrijke schare kerkgangers uit die omgeving te huisvesten. Vandaar de pogingen in het werk gesteld om in de nabij gelegen wijken meer kerken te bouwen. Voor de Haagsche gemeente is echter deze tijd daar niet bizonder voor geschikt; de restauratie toch van Groote, Klooster- en Nieuwe kerk heeft schatten verslonden, n.l. eenige honderd duizenden guldens, en de kerkvoogdij is derhalve thans niet bij machte aan nieuwen kerkbouw te denken.

Het gevolg is dan ook geweest, dat er zich, gelijk men weet, op Duinoord een commissie heeft gevormd om daar een kerk te bouwen die Zondags om de 14 dagen voor de predikanten der Herv. gemeente beschikbaar zou zijn, terwijl de commissie over de overige 26 Zondagen 's jaars de vrije beschikking zou hebben. Een ander gevolg is, dat de kerkbouw in de Transvaalsche buurt, wijk II der Hervormde gemeente, tot nu toe niet tot stand ls gekomen. Een 3 of 4 jaren geleden werd er gecollecteerd voor den grond, f 20.000 waren noodig; wanneer die er zijn, gaan wij bouwen, zei de kerkvoogdij. Die som was binnen korten tijd bijeen, zelfs was dank zij het werk van een 2 1/2 Cents-Bond reeds een zilveren Avondmaalstel gekocht, maar inmiddels waren de restauratiekosten van de Kloosterkerk bitter tegengevallen en bleek al spoedig, dat de nieuwe kerk moest gerestaureerd worden, zoodat de kerkvoogdij onmogelijk haar belofte kon inlossen. Thans heeft de jongste predikant der Hervormde gemeente zijn schouders onder dit werk gezet. Er zal een vergadering worden gehouden en een commissie worden benoemd, en men zal alles doen om geld voor de kerk in de Transvaalsche buurt bijeen te krijgen. Het is te hopen, dat deze poging slagen zal, want de behoefte aan een nieuwe kerk in die buurt is er zeker.

Uit Het Vaderland, 1 October 1925.

Na onderzoek door de betreffende commissie is aan de Kerkorgelfabriek A. Standaart te Schiedam opdracht verleend tot levering van een rein pneumatisch kerkorgel, met twee klavieren, vrij pedaal, 32 sprekende stemmen en 1878 pijpen voor de Juliana-kerk alhier.

Uit Schiedamsche Courant, 30-09-1925; p. 2/4

De Juliana Kerk, het trotsche bedehuis der Ned. Hervormde Gemeente te ’s-Gravenhage, hetwelk de voltooiing nadert, zal van een orgel worden voorzien, deze kathedraal waardig. Na uitgebreid onderzoek door de betreffende commissie, is aan de Kerkorgelfabriek A. Standaart, alhier, opdracht verleend tot het leveren van een rein pneumatisch kerkorgel, met twee klavieren, vrij pedaal en 32 sprekende stemmen en 1878 pijpen. De toonkunstenaar J. de Zwaan, organist der Groote Kerk te Den Haag, heeft de dispositie ontworpen en is met het toezicht belast.

Uit Nieuwe Rotterdamsche Courant, 7 April 1926.

Beschrijving van de nieuwe kerk.

De nieuwe Hervormde Kerk aan de Paardenbergstraat, hoek Kempstraat, en Schalkburgerstraat te ‘s-Gravenhage, de Julianakerk, is gereed en zal morgenavond in gebruik genomen worden. Vandaag was gelegenheid voor de pers om het nieuwe gebouw te bezichtigen. Het ligt op een puntig terrein, welks middellijn tevens de as van het gebouw is. Het. Kerkgebouw heeft drie hoofdtoegangen, met trappenhuizen naar de galerijen en twee zij-ingangen met W.C.’s en urinoirs, Tegen den achterwand is de kansel gebouwd, waarboven het monumentale orgel oprijst. Langs de drie andere zijden zijn breede galerijen gebouwd. Men onderscheidt den koepel als hoofdfragment, waartegen gegroepeerd zijn het lange schip met de beide dwarsschepen en daarvoor de ingangen der trappenhuizen. Het ruim bevat 1780 zitplaatsen, waarbij er slechts enkele zijn vanwaar men den predikant niet ziet. De kansel, het orgel, de banken en de koninginneloge, welke laatste recht tegenover den kansel achterin het ruim gebouwd is, zijn van eikenhou, met spaarzame toepassing van coromandelhout. In alle banken zijn verwarmingsbuizen gebracht. De muren zijn van roode en gele baksteen, de fundeeringen, vloeren en de koepel van gewapend beton. De verlichting geschiedt door glas-in-lood-ramen en des avonds door een groote en drie kleinere lichtkronen, benevens eenige plafonniers onder de galerijen.

Het orgel, dat ontworpen is door den Haagschen organist J.A. de Zwaan, onder wiens toezicht het door de firma Standaart te Schiedam is vervaardigd, is rein pneumatisch. De dispositie bevat twee maualen en vrij pedaal, het aantal sprekende stemmen bedraagt 32, waarvan 14 op het hoofdmanuaal, 10 op het tweede manuaal en 8 op het pedaal geplaatst zijn. De omvang der klavieren is van C—g'" 56 toetsen, pedaal C-f' 30 toetsen, het. totaal aantal sprekende pijpen is 1878 stuks. Het orgel is inwendig zeer ruim en toegankelijk gebouwd, de windvoorziening geschiedt electrisch; in geval van stroomstoring is een hulptoestel aanwezig. De heer de Zwaan bespeelde vanochtend het orgel, waarbij de goede acoustiek in het gebouw bleek en de kwaliteiten van het orgel tot hun recht kwamen.

Buiten het ruim liggen de predikantenkamer, de catechisatiekamer, kamer voor diakenen en collectanten en kosterswoning. Tot de verschillende vertrekken geeft een ruime vestibule toegang. Uit den versten hoek van het gebouw verheft zich de 60 M. hooge toren, waarin twee luidklokken hangen, resp. 1200 en 900 K.G. zwaar. De eene klok draagt, het opschrift “Hoort en uwe ziel zal leven", de andere “Bekeert u en gelooft het Evangelie". Het kerkruim heeft een vloeroppervlakte op den beganen grond van 800 M2. De koepel is 25 M. hoog. Vermelding verdient nog het fraaie zilveren doopvont op coromandel-voetstuk, dat geschonken werd door de Jongo Geuzen- Geuzinnengroep „Kerk, Nederland en Oranje”.

De kerk is gebouwd onder architectuur van den heer G. van Hoogevest te Amersfoort, door den aannemer den heer J. v.d. Wal te 's-Gravenhage. De heer Van Hoogevest ontwierp niet alleen het gebouw, doch ook de meubileering, de glas-in-loodramcn, verlichtingsornamenten en het doopvont. Het geld voor den bouw is door de leden der Hervormde gemeente bijeengebracht, vooral door den Een Uur Loon Bond, die door de kerkvoogdij gemachtigd werd den bouw ter hand te nemen.

H.M. de Koningin heeft toegezegd morgenavond de dienst bij te zullen wonen, welke ter inwijding van de Julianakerk aan de Paardenbergstraat (Transvaalwijk) zal worden gehouden.

Uit Haagsche Courant, 6 maart 1976

Uit Reformatorisch Dagblad, 24 oktober 2006.

In Den Haag heeft burgemeester W. Deetman vorige week de geheel gerestaureerde Julianakerk in de wijk Transvaal heropend. Stadsherstel heeft het monument uit 1926 ingrijpend verbouwd. Burgemeester Deetman, die als kind vroeger een trouw bezoeker was van de voormalige hervormde kerk, zei dat de Julianakerk een tweede leven voor zich heeft, nu als wijkcentrum. In de kerk is onder andere het diaconaal inloopcentrum De Paardenberg gehuisvest.