Arnhem, Sint Walburgisplein 1 - Walburgiskerk (1375 - 2013)

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Sint Walburgiskerk
Genootschap:	Rooms Katholieke Kerk
Provincie:	Gelderland
Gemeente:	Arnhem
Plaats:	Arnhem
Adres:	Sint Walburgisplein 1
Postcode:	6811BZ
Sonneveld-index:	11017
Jaar ingebruikname:	1375
Architect:	Theo Molkenboer (1796 - 1863) (restauratie 19e eeuw)
Huidige bestemming:	buiten gebruik
Monument status:	Rijksmonument 8370

Geschiedenis

Oudste (nog bestaande) kerk van Arnhem, uit de veertiende eeuw, opgericht als kapittelkerk. De kerk heeft na de Reformatie onder andere als arsenaal gefungeerd. In 1808 door Napoleon teruggegeven aan de rooms-katholieken. Diverse uitbreidingen (met o.a. priesterkoor) en restauraties in de negentiende eeuw. Door oorlogshandelingen zwaar beschadigd in 1944, herbouwd in 1947-1952. In die tussentijd (1946 - 1951) heeft er een noodkerk St. Walburgis bestaan, neoromaans met dakruiter en klok. Een afbeelding daarvan bevindt zich in één van de mooie. kleurrijke glas-in-loodramen in de Sacramentskapel, in de zuidoosthoek van de kerk. In 1964 tot Basiliek verheven door Paus Paulus VI. Op zondag 12 mei 2013 is de kerk wegens het fusieproces van de Arnhemse parochies officieel aan de reguliere R.K. eredienst onttrokken.

Hierdoor is zij al na 49 jaar ook haar eretitel Basiliek kwijtgeraakt. Als eerste R.K. basiliek in Nederland is deze kerk haar eretitel "Basiliek" ontnomen, volgens velen een beschamend feit.

Sindsdien is de kerk nog in gebruik geweest als centrum voor cultuur en bezinning. Er vonden tot eind 2018 kleinschalige kerkelijke vieringen plaats. De St. Martinuskerk aan de Steenstraat blijft in gebruik als hoofdkerk van de R.K. Sint Eusebiusparochie, de fusieparochie van Arnhem.

Recente geschiedenis

Na 650 jaar houdt het gebouw als kerk op te bestaan.

Op zondag 16 december 2018 heeft de laatste dienst plaats gehad in de Walburgiskerk. Na 650 jaar houdt het gebouw als kerk op te bestaan. De ontkerkelijking in Nederland zet zich voort, wie in Nederland gaat nu nog naar een (katholieke) kerk : bijna niemand meer. De Walburgiskerk is inmiddels verkocht. In 2019 en 2020 maakt Museum Arnhem gebruik van het gebouw, als expositieruimte voor jonge kunstenaars. Na die twee jaren krijgt de Walburgiskerk een woonbestemming: in de kerk zullen appartementen worden gevestigd. Een zelfde lot onderging al de katholieke kerk aan de Van Slichtenhorststraat in de wijk Sint Marten in 2001.

(Bron: arnhem2day.nl)

Monumentomschrijving Rijksdienst

St. Walburgiskerk (Rooms-Katholiek). 14e eeuwse kapittelkerk, thans parochiekerk. In oorsprong rechthoekige plattegrond; aanbouw van kapellen ca. 1499 en 1550; polygonaal koor 1853. Pseudo-basiliek met twee torens. Neobarokke, rijk gesneden communiebank (XIX A). Gerestaureerd na oorlogsschade 1947-1951.

Huidig gebruik

In de torens: Tentoonstelling met Gelderse geschiedenis als thema. Kerkzaal: In gebruik als museum en evenementen.

Orgels

Hoofdorgel

Orgel met Hoofdwerk, Positief en Pedaal, in 1875 gemaakt voor de voormalige R.K. St. Eusebiuskerk te Arnhem. Na de sluiting van deze kerk werd het orgel in 1986 gerestaureerd en overgeplaatst naar de St. Walburgiskerk.

Koororgel

Het koororgel is ca. 1998 gebouwd door H.H. Groenewegen voor de Onze Lieve Vrouwekerk aan de Van Slichtenhorststraat in Arnhem. Sinds 2008 staat het orgel in de St. Walburgiskerk.

In de media

Uit Nieuwe Rotterdamsche Courant, 10 November 1854.

Arnhem, 8 November. Heden ochtend, eenige minuten na negen ure, toen ter naauwernood de godsdienstoefening was afgeloopen , stortte een der torens der Roomsche of zoogenaamde H. Walburgskerk in, verbrijzelde een gedeelte van het dak en vernielde het orgel; de schade wordt op ruim ƒ 15.000 begroot, daar het geheele kerkgebouw aanzienlijke schade, heeft bekomen. Gelukkig zijn geene menschenlevens te betreuren. Had de instorting eenige minuten vroeger plaats gehad, toen zich ruim een honderdtal menschen in het gebouw bevonden , dan zouden vermoedelijk de gevolgen van nog ernstiger beteekenis geweest zijn. De oorzaak van dit Ongeval is toe te schrijven aan de omstandigheid, dat men aan een der verwulfsels der kerk veranderingen heeft aangebragt, waardoor een der pilaren, waarop die toren rustte en die in de kerk gelijktijdig het orgel ondersteunde, is uitgeweken en gescheurd. Na het eindigen der godsdienstoefening, bevonden zich eenige knechts van den stukadoor Dietz in de kerk, die, een der pilaren waarop de toren rust, ziende omslaan, achter het altaar de vlugt namen; juist kwam op dit oogenblik hun meester het gebouw binnen, die op hunne waarschuwing mede ijlings achter het altaar de vlugt nam; hij ware anders onder het nederstortend puin bedolven geworden.